-
2024
Lokma kelimesi Arapçada ağız, lokma, yiyecek parçası anlamına gelen "lukma" kelimesinden gelmektedir. Lokma tatlısının tarihi Osmanlı'ya kadar uzanıyor. Bu tatlının tarihi aslında Anadolu'da Selçuklu dönemine kadar uzanıyor. Selçuklu döneminde lokma tatlılarının temelini, cemaat ve cenazelerde "şerbetli aş" adı altında dağıtılan tatlılar oluşturmaktadır. En çok kullanılan iki tanesi, halka şeklinde, ortası delik olan İzmir lokmasıdır. Saray lokması küçük ve yuvarlaktır, deliksizdir. Tatlı olarak dökülerek yenilse de bazı yörelerde şerbet yerine "pişi" gibi peynirle de servis edilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu'nda doğum, düğün, fetih gibi hemen hemen her önemli olayda lezzet ve misafirperverliği simgeleyen lokma tatlıları, sıcak ve taze olarak ikram edilmekteydi. Lokma tatlısı toplumsal birlik ve paylaşımı simgelemektedir. Etkinliklerde lokma tatlısı ikramı, insanların bir araya gelip sevgiyle beslenmesini temsil etmektedir. Bu tatlı aynı zamanda yardımseverlik ve yardımseverlik duygularının da simgesidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde lokma tatlısı dağıtma geleneği yaygınlaşmıştır. Özellikle ramazan ayı boyunca cami ve camilerde hayır organizasyonlarında lokma tatlı Özellikle ramazan ayı boyunca cami ve camilerde hayır organizasyonlarında lokma tatlısı dökme geleneği yaygınlaşmıştır. Hayırsever, lokma tatlısını halka ulaştırarak toplumun birlik ve beraberliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Günümüzde lokma tatlıları dini ve sosyal etkinliklerde sıklıkla tercih edilen bir tatlı olmaya devam etmektedir. Düğün, mevlüt, açılış gibi birçok etkinlikte lokma tatlısı dökme geleneği devam etmektedir. Tazeliği, sıcaklığı ve dokusu bu geleneksel tatlıyı herkes tarafından sevilir hale getirmektedir. İzmir Lokması adıyla coğrafi işaret almıştır. İzmir'de dini ve kültürel öneme sahip günlerde (sünnet düğünleri, kandiller, kurban törenleri veya cenazeler) her köşede pişirilen ve halka ücretsiz olarak dağıtılan Lokma tatlılarını görülmektedir. Buna "lokma dökmek" denir. İzmir'de alıp yemek isteyenler için meşhur lokma mağazaları bulunmaktadır. Son yıllarda lokma tatlılarının içerisine çikolata ve pastacı kreması dolguları konularak üzerine çeşitli süslemeler eklenerek yeniden yorumlanmıştır.
Referanslar
Özyıldırım B., B., (2022). Bayat Ekmeğin Lokma Tatlısı Üretiminde Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü; www.tc..kültürveturizmbajkanlıgı.gov.tr, (Erişim tarihi: 2 Nisan 2024); https://lokmaciunlumamulleri.com.tr/blog-lokmanin-tarihcesi-1, "İzmir Lokması". Coğrafi İşaretler Portalı, (Erişim tarihi: 2 Nisan 2024).