Gaziantep Haylan Kabağı Kurusu/Antep Haylan Kabağı Kurusu

GASTRONOMİ DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Coğrafi İşaretli Ürün Gastronomik Değer

Haylan kabağı, ağustos ve eylül aylarında hasat edilen, Latince tür ismi Lagenaria siceraria L. olan monoik çiçek yapısına sahip, büyük beyaz çiçekleri olan sert, kırılgan, açık yeşil renkte bir sebzedir. Haylan kabaklarının içlerinin oyulup temizlenmesi ve kurutulmasıyla elde edilen haylan kabağı kurusu kış aylarında dolma yapmak için kullanılır. Özellikle Gaziantep ve Kilis’te yetiştirilen bu illere özgü bir sebze çeşididir. Haylan kabağı Antep mutfağı için değerli sebzelerden biridir. Gaziantep’te hava sıcaklığının kırk santigrad ve üzerinde, az nemli bir yapıya sahip olması sebebiyle ürünler iyi bir şekilde kurumaktadır. Bu durum Gaziantep kurularını benzerlerinden ayırmaktadır. Dolmalık kuru Haylan Kabağı kurutulmaya hazırlanırken dikkat edilecek en önemli nokta, kabağın çekirdeklerinin iyice temizlenmesidir. İyi temizlenmediği takdirde çekirdekler kurutma işleminin uzun sürmesine neden olabilir. Bununla birlikte sebzenin kurumasını geciktirdiği için çürümelerin görülmesine sebep olabilmektedir

Haylan kabağı yıkanır ve dışındaki ince tabaka hafifçe kazınır (istenirse soyma bıçağı kullanılabilir). Kabağın büyüklüğüne göre sekiz-on santimetre uzunluğunda parçalara kesilir. İçleri oyularak tuzlu suya batırılır. Pamuk iplere geçirilip damlarda güneşte kurutulur. Beyaz renkli, pürüzsüz bir görünüme sahiptir. Dolma yapılacağı zaman sıcak suda haşlanarak kullanılır (Bayrak 2015). Haşlanırken hafif tırnak batıracak kadar haşlanmalıdır. Çok fazla haşlanırsa parçalanabilir.

Kabağın sap kısmına yakın olan yerler oyulamadığı için üç-dört santimetre uzunluğunda 0.5 santimetre genişliğinde verev parçalar halinde doğranıp tuzlu sudan geçirilerek kurutulur. Kurutulan bu kısımlar kış aylarında kabak musakka yapmak için kullanılır.

Türk Patent ve Marka Başvuru,  07.04.2022 tarihli No:1067 ile Antep Haylan Kabağı Kurusu (Gaziantep Haylan Kabağı Kurusu) menşei adı ile tescillemiştir.

Referanslar

Bayrak, M.F. (2015). Sofram Anadolu-Güneydoğu Anadolu Yemekleri. (Birinci Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları; https://www.gtb.org.tr, (Erişim tarihi: 07. 02. 2025); https://www.gtb.org.tr/dosya/dergi/aralik-2022.html, (Erişim tarihi: 07. 02. 2025)

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bayrak, M.F. (2015). Sofram Anadolu-Güneydoğu Anadolu Yemekleri. (Birinci Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları; https://www.gtb.org.tr, (Erişim tarihi: 07. 02. 2025); https://www.gtb.org.tr/dosya/dergi/aralik-2022.html, (Erişim tarihi: 07. 02. 2025)

Sanal Gezinti / İnternet Adresi

https://www.gtb.org.tr/dosya/dergi/aralik-2022.html