Uzakdoğu Mutfağı

Büyük coğrafi keşiflere bağlı olarak Avrupa’nın dünyanın merkezi olarak kabul gördüğü dönemde Avrupalı kaşifler Osmanlı ve çevresini Yakın Doğu, Güney ve Orta Asya’yı Orta Doğu, sonrasını ise Uzakdoğu olarak belirtmişlerdir. Uzakdoğu ülkeleri, genellikle Tayvan, Tayland, Çin, Malezya, Endonezya, Filipinler, Singapur, Vietnam, Birminya, Pakistan, Sri Lanka, Moğolistan, Bangladeş, Japonya, Güney ve Kuzey Kore olarak kabul edilmektedir. Bu bölgedeki mutfak kültürüne de Uzakdoğu mutfağı denilmektedir.

Uzakdoğu mutfağı başlı başına bir ekol olarak kabul edilmektedir. Uzakdoğu mutfağı; günümüz gastronomi dünyasının şekillenmesinde önemli bir role sahip olan Fransız ekolünden bağımsız gelişen, kullanılan teknikler ve ürünler ile yeni bir ekolün var olmasına yol açan bir mutfak türüdür. İşaret ettiği coğrafik alanın oldukça büyük olması sebebiyle birbirinden farklı dinlere, farklı coğrafik bölgelere ve farklı iklimlere ev sahipliği yapmaktadır. Bu durum Uzakdoğu mutfağının birbirinden ayrı şekillerde var olmasını sağlamaktadır. Örneğin; bu bölgede yaşayan Müslümanlar dana eti yiyebilirken yine bu bölgede yaşayan Hindular danayı kutsal kabul edip korumakta ve danaların kesilmesine karşı çıkmaktadır. Farklı inanışların var oluşu bölgenin mutfağına yansımış ve çeşitlenmesine yardımcı olmuştur.

Uzakdoğu mutfağı tarihsel olarak oldukça eskilere dayanmaktadır. Kurulan ve yıkılan imparatorluklar, yaşanılan göçler ve savaşlar da mutfağın değişmesinde önemli rol oynadı. Uzakdoğu kültürü batılı ülkelere kıyasla daha sessiz ve daha içe kapanıktır. Bu durum Uzakdoğu mutfak alışkanlıklarının daha geleneksel kalmasına ve batı dünyasının da Uzakdoğu mutfağından uzak bir şekilde gelişimini sürdürmesine neden oldu. Son 25 yıllık bir süreç içerisinde Uzakdoğu mutfağı dünyaya tam anlamıyla açıldı ve füzyon mutfağı algısıyla birlikte modern şeflerin etütleri arasına girmeye başladı. Ada ülkelerini de kapsaması sebebiyle deniz ürünlerinin yoğunluğu, dağlık ülkeleri kapsaması sebebiyle yenilebilir ot türlerinin fazlalığı, yüksek nüfus ve yetersiz kaynak sebebiyle Fransız ekolünde görülmeyen böceklerin, yosunların, sürüngenlerin tüketilmesi, yörelere özgü baharatları, sosları ve pişirme teknikleri Uzakdoğu mutfağını eşsiz kılmaktadır. Pirinç, yumurta, deniz ürünleri, soya sosu, erişte, yeşil soğan, zencefil, ördek gibi malzemeler Uzakdoğu mutfağının vazgeçilmezleri arasındadır.

Referanslar

Ang, C. Y., Liu, K. ve Huang, Y. W. (1999). Asian Foods: Science and Technology. Basel: CRC Press; Farrer, J. (Editör) (2015). The Globalization of Asian Cuisines: Transnational Networks and Culinary Contact Zones. New York: Springer; Sunanta, S. (2005, October). The Globalization of Thai Cuisine. İçinde; Canadian Council for Southeast Asian Studies Conference. Toronto: York Üniversitesi Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Ang, C. Y., Liu, K. ve Huang, Y. W. (1999). Asian foods: Science and Technology. Basel: CRC Press.