Tokat Mutfağı

GASTRONOMİ Türk Mutfağı DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Mutfak Kültürü

Türkiye'de Orta Karadeniz bölümünün iç kesimlerinde Yeşilırmak havzasında yer alan Tokat ili tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Öte yandan Tokat'ın bulunduğu coğrafya ve elverişli iklimi sayesinde sebze, meyve, baklagiller ve tahıl ürünleri başta olmak üzere çok çeşitli tarım faaliyetleri sürdürülmektedir. Bununla birlikte yaylaları ve meraları hayvancılığa da oldukça uygundur. Et ve süt üretimi açısından zengin bir ildir. Tüm bu özellikleri sayesinde Tokat ili, mutfak zenginliği bakımından çok iyi bir avantaj elde etmiştir. Tokat Mutfağı, genel olarak Türk Mutfağı içerisinde ayrıcalıklı bir konumdadır. Bunun en önemli göstergesi, 2023 yılında Tokat'ın UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı - Gastronomi Şehirleri Ulusal Listesi'ne kabul edilmesidir. Ayrıca Tokat’ın kendine has gastronomik ürünlerinden bazıları da coğrafi işaret tescili almıştır. Bu kapsamda Tokat Mutfağı'na ait 15 adet gastronomik ürün, 2025 yılı itibariyle Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından "coğrafi işaret" ile tescillenmiştir.

Gastronomik çeşitlilik anlamında çok sayıda yöresel değere sahip olan Tokat Mutfağı, ait olduğu coğrafyanın etkisiyle Karadeniz ve İç Anadolu bölgesi mutfaklarından izler taşımaktadır. Bundan dolayı Tokat ilinin, çok kültürlü bir gastronomi altyapısının olduğu bilinmektedir. Akademik çalışmalara göre Tokat Mutfağı'na ait en fazla öne çıkan yemekler şunlardır; Tokat Kebabı, madımak, baklalı yaprak dolması, etli yaprak dolması, çökelikli pide, çiğli gömbe, bat, Tokat keşkeği, helle çorbası, bacaklı çorba, düğü çorbası, Tokat tavası, pehlili pilav, tavuklu kurutulmuş bamya ve düğü pilavıdır. Öte yandan sıralanan yemekler haricinde Tokat iline ait bazı gastronomik değerler ise şöyle sıralanabilir; Tokat Narince Salamura Asma Yaprağı, Erbaa Narince Bağ Yaprağı, Turhal Yoğurtmacı, Zile Kömesi, Zile Pekmezi, Tokat Bez Sucuk, Niksar Cevizi, Reşadiye Kırmızı Pezik Turşusu, Tokat Yağlısı, Tokat Ekmeği, Tokat Simiti, Tokat Üzüm Tarhanası, Tokat Çemeni, Tokat Çöreği, Kurutulmuş Yoğurtlu Tarhana, Erbaa Katmeri ve Kuşburnu Reçeli.

Tokat Mutfağı, genel olarak hamurişi, et, tahıl, sebze-meyve ve ot ağırlıklı bir özelliğe sahiptir. Tokat Mutfağı'na ait yemeklerde kullanılan ürünlerin neredeyse tamamı Tokat ilinde üretilmektedir. Bu açıdan Tokat ili, gastronomik açıdan kendine yeten bir niteliktedir. Bu durum Tokat'ın gastronomi turizmi altyapısını da güçlendirmektedir. Tokat Mutfağı'na ait yöresel yemeklerin sunulduğu restoranların sayısı 2010'lu yıllardan itibaren artmaktadır. İl genelinde tarihi binaların restore edilip otel ve restoran amaçlı kullanımı da gastronomi turizmi açısından otantik bir çekicilik oluşturmaktadır. Öte yandan Tokat Mutfağı'nın özellikle internet ve sosyal medya ortamında tanıtımının yapılması gastronomi turizmi açısından önemli fırsatlar yaratmaktadır.

Referanslar

Arslan, E. (2020). Çevrimiçi gastronomik turist deneyimlerinin içerik analiziyle incelenmesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 23(2): 442-460; Arslan, E., Kendir, H. ve Bozkurt, H. Ö. (2021). Gastronomi Turizmi Kapsamında Ziyaretçilerin Yöresel Yiyecek Tercihleri: Tokat İli Örneği, Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(5): 261-275; Hiçyakmazer, C. T., Kendir, H. ve Arslan, E. (2023). Turistlerin Restoranlara Yönelik Çevrimiçi Yorumlarının İçerik Analiziyle İncelenmesi: Tokat İli Örneği, Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(4): 3616-3634; Kendir, H. ve Arslan, E. (2020). Gastronomi turizmi açısından yöresel lezzetlerin duygusal değer boyutunda incelenmesi tokat ili örneği, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (2020 Sonbahar Özel Sayı I/II): 130-138; Yaylacı, S. ve Mertol, H. (2021). Coğrafi işaretli ürünler ve gastronomik lezzetler: Tokat örneği, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 313-334.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Tokat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2025). https://tokat.ktb.gov.tr/TR-143211/tokat-mutfagi.html, (Erişim tarihi: 25.03.2025).