Şili Mutfağı
Gastronomi Dünya Mutfağı
-
2019
Şili, Güney Amerika’nın batı kıyısında yer alır ve Arjantin, Bolivya, Peru ve Pasifik Okyanusu ile sınır komşusudur. Şili’nin üçte birini kaplayan Andes Dağları ile Pasifik Okyanusu arasında uzun ve dar bir şerittir. İklim bölgesel olarak değişkenlik göstermektedir. Şili’nin kuzeyi kurak bir iklime sahipken Güney Şili dünyanın en çok yağış alan yerlerindendir. Kuzeyinde yeryüzünün en kurak yeri olan Atacama Çölü vardır. Merkezde, tarım alanı ile yoğun nüfuslu bir vadi, güneyde ormanlar ve meralar vardır. Kıta Yarımadası’nda bulunan Punta Arenas, dünyanın en güney şehri ve koyun yetiştiriciliği merkezidir.
Şili’nin tarımı önemli miktarda meyve ve şarap ihracatı ile Kuzey Amerika ve Avrupa süpermarketlerinde kuruldu. İspanyol rahipler Şili’ye ilk olarak XVI. yüzyılda üzümleri tanıttılar. Bunun nedeni dini kutlamalarda şarabın yer almasıdır. Bu amaçla Santiago çevresindeki merkezi vadiye asmalar dikildi. 1850’li yıllarda İspanyol asmalarının yerini Fransız çeşitleri aldı ve şarapçılık ciddi bir endüstri haline geldi.
Tarihsel olarak Şili esas olarak Cabernet Sauvignon üzümünü yetiştirdi. Ancak Merlot, Carmenere ve Syrah üzümleriyle yapılan son başarılar daha geniş bir şarap yelpazesi sunmaktadır. Misket üzümleri kuzey bölgesinde yetiştirilmekte ve ulusal bir içecek olan pisco üretiminde kullanılmaktadır. XIX. yüzyılda, yeni bağımsız hükümet Avrupa göçünü teşvik etmeye çalışmış ve 1845 yılından itibaren öncelikle Alman göçmenleri Şili’nin güneyine, özellikle de göl bölgesine çekmede başarılı olmuştur. Bu nedenle, ülkenin bu bölgesi hala mimarisinde ve mutfağında bir Alman etkisi göstermektedir ve Almanca bu bölgede göçmenlerin torunları tarafından hala konuşulmaktadır.
Tipik bir Şili yemeği cazuela de ave içerisinde tavuk, patates, pirinç, yeşil biber ve bazen soğan olan bir güveçtir. Humitas ulusal ve çok tercih edilen bir başka yemektir, kökeni Şili’nin yerli Amerikalılarıdır. Humitas’lar rendelenmiş taze mısır ile yapılır, kızarmış soğan, fesleğen, tuz ve karabiber ile bir macun haline getirilmektedir. Karışım daha sonra mısır kabuklarına sarılmakta ve kaynar suda pişirilmektedir.
Şili tatlı konusunda da çeşitliliğe sahiptir. Tatlılarında Asya kökenli meyveler yer alır. Clafoutis de berries ahududu ve böğürtlen ile yapılmaktadır. Jalea de limon pica ise limon ile yapılan bir başka tatlıdır.
Referanslar
Brittin, H. C. (2011). The Food and Culture around the World Handbook. New Jersey: Prentice Hall; Özkaya, F. D. ve Sarıcan, B. (2014). Latin Amerika Mutfağının Kültürel Etkileşim Yolu, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1): 36-45; MacVeigh, J. (2008). International Cuisine. Boston: Cengage Learning.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Nenes, M. F. (2009). International Cuisine. New Jersey: John Wiley.