Orta Afrika Mutfağı
Gastronomi Dünya Mutfağı
-
2019
Angola, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Cumhuriyeti, Ekvatoral Gine, Gabon, Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti devletlerinin içerisinde bulunduğu bölge Orta Afrika olarak adlandırılmaktadır. Bölge Kongo Nehri’nin suladığı topraklar; tropik ormanlar ile kaplı olduğundan ve batısı okyanus ile çevrildiğinden besin maddesi çeşitliliği açısından zengindir. Coğrafi şartlar nedeni ile çok fazla keşfedilememiş olması mutfak kültürlerinin yozlaşmasını yavaşlattı. Ancak yine de sömürgecilik döneminde Fransız mutfağından etkilenildi ve sonrasında Hristiyanlık etkileri bölge mutfak kültürüne de yansıdı. Orta Afrika mutfağında özellikle Gabon ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti mutfak ürünleri dikkat çekmektedir.
Gabon Devleti, yıllarca Fransız sömürgesi olarak kaldığı için Gabon mutfağı kendisini yerel mutfak ve Fransız mutfağının füzyonu olarak göstermektedir. Yiyecek-içeceklerin üretiminde yöreye has ürünlerin Fransız mutfağı pişirme teknikleri ile harmanlandığı görülmektedir. Manyok, tavuk, kuzu eti, deniz ürünleri, tropik sebze ve meyveler, domates, mısır, Gine biberi, Hint yerelması, antilop, yaban domuzu, maymun ve yöreye has bir yer fıstığı türü olan bambara Gabon mutfağının ana malzemeleridir. Yemekler genelde bol baharatlı ve acılıdır. Yemeklerin yanında karbonhidrat tamamlayıcısı olarak manyok, patates veya pirinçten yapılan püreler yer almaktadır. Gabon yemeklerinin içeriğinde genelde bir et türü bulunur. İster tavuk, balık veya kuzu eti olsun tariflerin çoğunda etler ilk olarak kızartma veya tütsüleme yöntemi ile ön pişirmeye tabi tutulup sonrasında sos içerisinde fırınlanır.
Nyembwe türü yemekleri (tavuk nyembwe, kuzu nyembwe, domuz nyembwe gibi) meşhurdur. Kongo mutfağı, yerel ürünler ile Fransız ve Belçika mutfakları etkilerinin bir birleşimidir. Kongo mutfağında darı, pirinç, manyok, tatlı patates, Hint yerelması, kabak, domates, yer fıstığı, fasulye çeşitleri, bal, mantarlar, yeşil sebzeler, egzotik meyveler, yaban hayvanları ve sarmaşıkgillerden bir bitki olan kulkas başlıca kullanılan ürünlerdir. Manyok unundan üretilen kwanga ekmeği ve fufu adı verilen püre hemen hemen her yemeğin yanında sunulur. Kongo mutfağının en belirgin özelliği sebze ve etlerin nişasta ile birlikte pişirilmesidir. Kongo’da çekirge ve tırtıl gibi böceklerin de tüketildiği görülmektedir. Kongo’da Kinshasa şehrindeki Ngnanda adı verilen restoranlar etnik yiyecek-içecek üretimleri ile ünlüdür. Muz yaprağına sarılarak pişirilen balık yemeği olan Maboke, Ksai Nganda restoranlarında üretilen pirinç ve sebzeli keçi eti yemekleri ülkenin en ünlü yemekleri arasındadır.
Referanslar
Cusack, I. (2000). African Cuisines: Recipes for Nation Building, Journal of African Culture Studies, 17 (2): 207-225; Manjase, B. (2007). African Cooking (Gözden geçirilmiş ikinci baskı). Luton: Esanjam Press; Kılınç, O. ve Kılınç, U. (2013). Afrika Mutfağı. İçinde; Sarıışık M. (Editör), Uluslararası Gastronomi (ss. 294-342). Ankara: Detay Yayıncılık; McCann, J. C. (2009). Stirring The Pot: A History of African Cuisine. Ohio: Ohio University Press; Sandler, B. (1993). African Cookbook. New York: Carol Publishing Group.