Nizip Nanesi
Gastronomi Türk Mutfağı Doğal ve Kültürel Miras Anadolu Mutfağı Coğrafi İşaretli Ürün
Nizip, Gaziantep 2024
-
2024
Nizip nanesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetişen bir tür nane çeşididir. Nizip her ne kadar fıstık hasadı ile bilinse de nane üretiminde de önde gelen yerlerden biridir. Türkiye’ nin nane ihtiyacının yüzde 70’ i Gaziantep’ in Nizip ilçesinden karşılanmaktadır. Bu sebeple bu adı almıştır. Nisan ayında ekimine başlanılan nanenin en verim alındığı zaman yaz ve sonbahar aylarıdır. Ortalama iki ayda bir toplanır. Nane üretiminde bu verimli topraklarda yaş ve kuru nane Nizip’ te önemli bir yer edinmiştir. Yaş nane üretimi yörede haziran ve ekim aylarında daha çok yapılır. İlk olarak şitilleme (ekim) işlemi şubat ayında yapılır. Nane çiçeklerini açtıktan sonra çıkan kökleri ve dalları hemen toprağa ekilir. Gübre olarak üzerine yörede hayvancılıkta en çok yer edinen koyun veya keçinin gübresi kullanılır. Sulama kısmı haftada bir kez olacak şekilde yapılır. Nane, suyu sevdiği için Fırat Nehri kenarında yoğun olarak yetiştirilmekle beraber sulaması Fırat suyu aracılığı ile yapılır. Hasat ise nane 40-50 santimetre boyuna ulaştığı zaman elle bıçak yardımı ile toplanır. Aynı kökten hasat döneminde üç-dört kez ürün alınır. Her hasat arası ortalama 45 - 60 gün arasındadır.
Kuru nanenin yapımı ise oldukça basittir; yaş bir halde toplanılan naneler tek tek ayıklanarak temiz bir bez üzerine serilerek genellikle evlerin balkonları veya damlaları tercih edilerek güneş alan yerde kurumaya bırakılır. İyice kuruduktan sonra nane az miktarda ise elek yardımı ile ufalamaya gidilir fakat dışarıya ihracat edilecek kadar çok olursa Gaziantep’ in birçok yerinde naneyi çektirecek makineler mevcuttur.
Türkiye’ de üretilen nanenin yüzde 70’ ini Nizip ilçesi tek başına karşılamaktadır. 12 Mart 2020 tarihinde Nizip nanesi coğrafi işaret sistemine kaydedilerek tescilli ürenler arasına girmiştir. Aroması, kokusu ve rengiyle diğer nanelerden ayrılmaktadır. Kendisine has aroması vardır. Ekonomik geliri iyi olduğundan çiftçilerin de ilgi gösterdiği bir tarım ürünüdür. Kullanım alanları ise geleneksel olarak tüketilen nane çayı, yemekler ve salatalarda tüketilirken bazı hastalıkların tedavisinde de kullanılır.
Referanslar
https://ci.gaziantep.bel.tr/Urunler/nizip-nanesi-1015, (Erişim tarihi: 02. 01. 2024); https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/firat-suyu-kenarinda-yetisen-nizip-nanesi-20-ulkeye-ihrac-ediliyor/2308632, (Erişim tarihi: 02. 01. 2024)
Ayrıntılı bilgi için bakınız
bkz. Nizip