Macar Mutfak Kültürü

Gastronomi Dünya Mutfağı

Yaklaşık 10 milyon nüfusu ile bir Doğu Avrupa ülkesi olan Macaristan, doğuda Romanya ve Ukrayna, batıda Avusturya ve Slovenya, kuzeyde Slovakya, güneyde ise Hırvatistan ve Sırbistan’a komşudur. Macaristan’ın doğu kesiminde yer alan geniş ovalar ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısının tarıma elverişli olmasında önemli bir faktördür. Kuzeyden güneye uzanan Tuna Nehri Macaristan’ın tarımsal üretimine katkısının yanı sıra su ürünleri kaynağı olması açısından da ülke mutfağına önemli katkı sunmaktadır. Nüfus etnik köken açısından yüzde 90’ından fazlası Macar, inanç açısından yüzde 70’inden fazlası ise Hristiyan’dır. Orta Asya kökenli olan Macarların mutfak kültüründe Asya etkileri yoğundur. Ancak ülke mutfağının gelişiminde Slav, Cermen, Leh, Moğol, Roma ve Osmanlı İmparatorluğu mutfak kültürlerinin de etkisi bulunmaktadır. Yaklaşık iki asır boyunca Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde yaşayan Macar coğrafyası Türk mutfak kültüründen derin izler taşımaktadır. Nitekim bir tür sığır eti güveci olan “gulaş”, Macar mutfağının en temel lezzetlerinden biri olarak Türk mutfağının et yahnisiyle ve tas kebabıyla büyük benzerlik göstermektedir.

Macar mutfağında birçok et veya sebze yemeğinin, soğan ve domuz yağının kavrulmasının ardından kırmızı biber, et veya sebzenin eklendikten sonra su veya et suyunun ilave edilmesi yöntemiyle pişirilmesi esastır. Kırmızıbiber Macar mutfağına damgasını vuran baharattır. Domuz eti ise tüketimi yoğun olan et türüdür. Sığır eti, koyun eti ve kümes hayvanları tüketimi de yaygındır. Kaz eti ve ciğeri Macar mutfağının geleneksel lezzetleridir. Bu doğrultuda ülkede kaz üretimi oldukça yüksek düzeydedir. Macaristan denize kıyısı olmayan bir ülke olmasına rağmen, Tuna Nehri ve Balaton Gölü’nün var olması su ürünlerinin mutfakta kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Patates, lahana ve biber Macar yemeklerinde sıkça rastlanan sebze çeşitlerindendir. Kırmızıbiber, sarımsak, soğan, ekşi krema ve baharat çeşitleri ise yemeklerin çeşnilendirilmesinde ön plana çıkan aromatik malzemelerdir.

Gulyás, Csirke paprikás, kaz ciğeri pate, Lecsó, Töltött káposzta ve Hideg Meggyleves, Macar mutfağının geleneksel yemekleri arasındadır. Gulyás; sığır ya da domuz eti, kırmızıbiber, soğan, sarımsak, domates, kimyon ve et suyu kullanılarak hazırlanan Macaristan’ın milli yemeğidir. Csirke paprikás; kırmızıbiber, soğan, sarımsak, yeşilbiber, domates, tavuk ve ekşi krema kullanılarak hazırlanan sebzeli ve soslu bir tavuk yemeğidir. Lecsó; yeşilbiber, domates, sosis, soğan, sarımsak ve kırmızıbiberin domuz yağında pişirilmesiyle hazırlanmaktadır. Töltött káposzta; domuz kıyması, pirinç, yumurta, kırmızıbiberden hazırlanan harcın lahana yapraklarına sarılıp domates püresiyle pişirilmesi yöntemiyle hazırlanan lahana sarmasıdır. Soğuk vişne çorbası olarak adlandırılan Hideg Meggyleves ise vişne, şeker, su ve ararotun kaynatılıp soğutulmasının ardından ekşi krema ve kırmızı şarap ilave edilerek servis edilen komposto formunda soğuk bir çorbadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Brittin, H. C. (2011). The Food and Culture around the World Handbook. New Jersey: Prentice Hall; Nenes, M. F. (2009). International Cuisine. New Jersey: John Wiley; Roufs, T. G. ve Roufs, K. S. (2014). Sweet Treats around the World: An Encyclopedia of Food and Culture. Kaliforniya: ABC-CLIO, LLC.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Brittin, H. C. (2011). The Food and Culture around the World Handbook. New Jersey: Prentice Hall.