İngiltere Mutfağı
Gastronomi Dünya Mutfağı
-
2020
İngiltere, batıda Galler ve kuzeyde İskoçya ile kara sınırlarını paylaşan Birleşik Krallık’ın parçası olan bir ülkedir. İngiltere, kıta Avrupa’sından Kuzey Denizi ile doğuya, İngiliz Kanalı ile güneye ayrılmaktadır. Ülke, Kuzey Atlantik’te bulunan Scilly Adaları ve Wight Adası gibi çok sayıda küçük ada içeren Büyük Britanya Adası’nın beşincisini kapsamaktadır. Britanya Adaları’nın en büyük ülkesidir. İngiltere tarihi, V. yüzyılda Britanya Adası’na Anglosaksonlar’ın ayak basmasıyla başlamaktadır. Bu dönemden itibaren şekillenmeye başlayan İngiliz mutfak kültürü Ortaçağ ve Rönesans döneminde mükemmel bir üne sahip oldu. Ancak Sanayi Devrimi sırasında topraktan uzaklaşıp nüfusun kentleşmesinin artışı ile birlikte mutfak kültüründe de düşüş yaşandı. XIX. yüzyıla kadar büyük çoğunluğun kasabalarda yaşadığı ve kendi gıda ihtiyaçlarını karşılayabildiği ülkede, izleyen yıllarda durum tamamen değişiklik gösterdi ve gıda ürünleri ithal edilmeye başlandı.
Fransız Devrimi’nden (1789) sonra soyluların güçsüzleşmesi ile birlikte pek çok Fransız şef İngiltere’ye taşındı ve İngiliz mutfağının Fransız mutfağından etkilendiği bir döneme girildi. XX. yüzyıl itibari ile İngiltere’de Çin ve Hindistan mutfaklarının etkileri de görülmeye başlandı. Dünyada yaşanan küresel etkiler ile birlikte birçok ülkenin (Japon, İtalyan, Fransız, Türk vb.) mutfağı ile ilişki içerisinde olan İngiliz mutfağının kendine özgü ve dünyaca bilinen bir yemek ve mutfak kültürü bulundu.
İngiltere’de öğünler belirgin şekilde ayrılmış durumdadır; 08:00-10:30 arası kahvaltı, öğlen saatinde başlayıp 14:30’a kadar sürebilen öğlen yemeği, 15:00-17:00 arası çay, 19:00 itibari ile başlayıp 23:00’a kadar sürebilen akşam yemeği saatleridir. İngiliz mutfağının kendine özgü ve dünyaca bilinen ürünlerinden ilki Roast beef and Yorkshire pudding olarak adlandırılan Yorkshire puding ve biftektir. Yorkshire puding yumurta, un ve sütten yapılan ve diğer pudinglerin aksine tatlı olarak yenilmeyen, başlangıç yemeği ya da pazar yemeklerinde ana yemeğin yanında gelen bir İngiliz lezzetidir. Yorkshire puding ve biftek birlikte yenilen vazgeçilmez bir İngiliz aile yemeği olarak bilinmektedir. Ülkenin et ihtiyacı bazı bölgelerde yer alan domuz ve angus çiftliklerinden sağlanmaktadır. İngiltere mutfağının en ünlü lezzetlerinden bir diğeri de patates kızartması ve balıktır. Un, süt ve yumurta karışımına batırılarak kızartılan ve fish and cips olarak tanınan kızarmış balık ve patates İngiltere mutfağı denilince akla ilk gelenler arasında yer almaktadır.
Aynı zamanda, Yahudiler tarafından İngiltere mutfağına kazandırılan Salt Beef Bagel, kıyma, patates ve sebze ile yapılan Shepherds Pie, Jacket Potatoes olarak adlandırılan kumpir, Sunday Roast olarak adlandırdıkları geleneksel pazar yemeği de İngiliz mutfak kültürünün önemli öğeleri arasındadır. İngiliz kahvaltısında genellikle içerisinde domuz pastırması, sosis, ızgara domates, kızarmış ekmek, siyah puding, kuru fasulye, mantar ve yumurta bulunmaktadır. Cheddar, Red Leicester, Wensleydale, Double Gloucester ve Blue Stilton peynirleri, elmalı turta veya diğer meyve turtaları, tatlı hamur işleri, reçel veya krema ile servis edilen çörekler (sade veya kurutulmuş meyve içeren), kıymalı börekler, tatlı veya baharatlı bisküviler İngiliz mutfağında önemli yer tutan ve sıkılıkla karşılaşılacak lezzetler arasındadır. İngiliz mutfağında önemli yer tutan bir diğer lezzet ise İngiliz çayıdır. XVIII. yüzyıl ile birlikte oldukça popüler olmaya başlayan ve kültürel bir öğe haline gelen çay İngiliz mutfağı için de oldukça önemlidir. Ale olarak bilinen İngiliz birası ve Cider olarak bilinen elma şarabı İngiliz mutfağının en çok bilinenleri arasındadır.
Referanslar
Boniface, P. (2003). Tasting Tourism. Travelling for Food and Drink. İngiltere: Ashgate Publishing; http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/ingiltere.htm, (Erişim tarihi: 15. 06. 2020); https://en.wikipedia.org/wiki/England#cite_note-5, (Erişim tarihi: 15. 06. 2020); Jones, R. (2003). The New Look and Taste of British Cuisine, The Virginia Wuarterly Review, 79 (2): 209-232; Özey, R. (2009). Avrupa Coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınları; Yumuk, Y. (2016). Kuzey Avrupa Mutfağı. İçinde; H. Kurgun ve H. D. B. Özşeker (Editörler), Gastronomi ve Turizm (187-201). Ankara: Detay Yayıncılık.