Halk Mutfağı

Gastronomi Kavram

Bulunduğu yörenin karakteristik özelliklerini yansıttığı için yöresel mutfak olarak da adlandırılmaktadır. Bir yörenin mutfak kültürü denildiğinde akla mutfağın evdeki konumu ve önemi, o yöreye has mutfak araç-gereçleri, yiyecek-içecek adları ve yapılışları, sofra adabı ve servis şekilleri, yemek öğünleri, yiyecek saklama ve kışlık hazırlama yöntemleri ve özel günlerde yapılan yöreye özgü yemekler gelmektedir. Bir bütün olarak düşünüldüğünde, mutfak kültürünü etkileyen ve şekillendiren önemli unsurlar vardır. Bu unsurlar; başta yörenin baskın olan üretim ilişkileri olmak üzere, bölgenin coğrafi konumu ve özelliği, yetiştirilen tarım ürünleri, sosyo-ekonomik durumu, iç ve dış göçlerdir.

Halk mutfağının şekillenmesinde tarih, coğrafya, iklim ve kültürel mirasın önemli rolü bulunmaktadır. Halk mutfağı, tarih boyunca yaşanan savaşlar, siyasi olaylar, doğa olayları ve bunlara bağlı göçler sonucunda, farklı toplulukların mutfaklarından etkilendiği için zengin ve çeşitlidir. Farklı yiyecek-içecek deneyimleri arayan ve seyahatlerini bu doğrultuda gerçekleştiren gastronomi turistlerinin ilgisini çeken bir unsurdur. Yeme-içme aktivitesi bazı kültürlerde olağan olabilirken bazı toplumlarda farklı anlamlar yüklenerek daha ruhani bir hale büründürülmektedir. Bu farklılıklar, insanlarda merak uyandırmakta ve yemeklerle ilgili bazı tabuları yıkma hissi oluşturmaktadır. Bunun sonucunda da insanlar farklı lezzetlerin olduğu yörelere doğru seyahat etmektedir. Bu lezzetleri tatma isteği günümüzde artış göstermektedir. Söz konusu olan yiyecek-içeceklerin üretim süreçlerinin başından sonunda kadar incelenmesi ve bu üretim sürecinde kullanılan maddelerin sadece o yöreye ya da bölgeye özgü olması, bu bölge dışında dahi aynı üretim yapılsa bile aynı damak tadını veremeyeceği konusunda bilgiler sunularak bölgenin çekiciliği arttırılmaya çalışılmaktadır.

Referanslar

Artun, E. (2016). Türk Halk Bilimi. Adana: Karahan Kitabevi; Deveci, B. Türkmen, S. ve Avcıkurt, C. (2013). Kırsal Turizm ile Gastronomi Turizmi İlişkisi: Bigadiç Örneği, International Journal of Social and Economic Sciences, 3 (2): 29-34; Halıcı, N. (2008). Türk Halk Mutfağı. İçinde; M. Sabri Koz (Editör). Yemek Kitabı, Tarih-Halkbilim-Edebiyat. İstanbul: Kitabevi Yayınları; Kabacık, M. (2016). Karadeniz Bölgesi’nin Yöresel Mutfağı, İçinde; E. Zencir (Editör), Yöresel Mutfaklar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No:3375; Kızılırmak, İ., Albayrak, A. ve Küçükali, S. (2014). Yöresel Mutfağın Kırsal Turizm İşletmelerinde Uygulanması: Uzungöl Örneği, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4 (1): 75-83.