Elazığ Öküzgözü Üzümü

GASTRONOMİ Türk Mutfağı DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Coğrafi İşaretli Ürün TARIMSAL ÜRÜNLER Meyve (İşlenmiş ve İşlenmemiş)

Elâzığ Öküzgözü Üzümü, Türkiye’nin vitikültür zenginliği içerisinde özgün yapısı, ekonomik potansiyeli ve kültürel önemiyle öne çıkan yerel bir çeşit olarak değerlendirilmektedir. Bu üzüm türü Elâzığ Tarım İl Müdürlüğü ve Elâzığ Merkez İlçe Üzüm Üreticileri Birliği’nin başvurusu neticesinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2009 yılında Menşe Adı ile coğrafi işaret tescili ile tescil edilmiştir.

Elâzığ Öküzgözü Üzümü, ismini iri taneli yapısından almaktadır. Üzümün bu özellikleri hem görsel çekicilik hem de tüketim değerini artırmaktadır. Öküzgözü Üzümü’nün organoleptik özellikleri de oldukça önemlidir. Elâzığ Öküzgözü Üzümü’nün kabuklarındaki zengin polifenol doğal antioksidanlar sağlaması yönüyle değerlidir. Buna ek olarak bu üzüm türünün asidik yapısı şarap üretimi için önemli olan dengeli aromatik profillerin oluşturulmasını sağlamaktadır. Elâzığ Öküzgözü Üzümü’nün sahip olduğu yüksek şeker oranı, şarapların yapısal zenginliğine katkı sağlayan ve fermantasyon sürecinde elde edilen alkol oranını istenilen düzeyde ortaya çıkarabilmektedir.

Geleneksel olarak yıllardır Elâzığ ilinde yetiştirilen Elâzığ Öküzgözü Üzümü, bölgenin en eski üzüm türlerinden biridir. Öküzgözü Üzümü, bölgede diğer çeşitler arasında en fazla üretim alanına sahip üzüm türü olarak öne çıkmaktadır. Elâzığ ilinin iklim özellikleri, toprak yapısı ve bölgedeki tarım geleneği, bu üzüm çeşidinin yetiştirilmesini mümkün kılmaktadır. Elâzığ Öküzgözü üzümü, bölge ekonomisi için kilit bir role sahiptir. Bu üzüm türünün Elâzığ yöresine has olan toprak yapısıyla ve dağlarla çevrili yaklaşık 1000 metre yüksekliğindeki bir bölgede karakteristik özellikleri olan bir coğrafyada yetiştirilmesi benzersizlik yönlerini oluşturmaktadır. Bölgede dağ yapısının arasında dar ve uzun vadiler oluşturarak akan ve sonrasında Fırat Nehri’yle birleşen çeşitli dere ve çayların yarattığı mikro klima özellikleri sayesinde bu değerli üzüm türünün yetişmesi için ideal coğrafi ve klimatik ortam oluşmuştur.

Elâzığ Öküzgözü Üzümü’nün adaptasyon özellikleri, yüksek kalite standartları ve ekonomik potansiyeliyle, bölgenin en önemli tarımsal miras öğelerinden biri olmaya devam edeceği düşünülmektedir. Bu üzüm türünün yetiştirilmesi süreçlerinde geleneksel yöntem bilgisi ve modern tarım tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla, üretim verimliliğini artırılacağı ve üzüme özgü lezzet ve aroma profilinin korunmasının sağlanacağı düşünülmektedir.

Referanslar

Türk Patent ve Marka Kurumu (2009). Coğrafi işaret tescil belgesi, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37983, (Erişim tarihi: 08. 04. 2025); Türkiye Kültür Portalı (2025). Öküzgözü Üzüm – Elazığ, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/elazig/neyenir/okuzgozu-uzum, (Erişim tarihi: 08. 04. 2025); Yılmaz, T. ve Takas, M. (2024). Kahramanmaraş Dulkadiroğlu ilçesinde yetişen üzüm çeşitlerinin belirlenmesi ve ampelografik özelliklerin araştırılması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 27(Ek Sayı 1): 174-184.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: