Malatya Banazı Karası Üzümü
Coğrafi İşaretli Ürün ZİRAAT, ORMAN VE SU ÜRÜNLERİ Meyve (İşlenmiş ve İşlenmemiş)
-
2025
Banazı Karası Malatya iline özgü yerel bir üzüm çeşidi olarak tanımlanmaktadır. Genetik kaynak açısından önemli bir potansiyele sahip olan bu üzüm, özellikle kurutmalık olarak değerlendirilmektedir. Çekirdekli ve siyah renkli olan Banazı Karası, salkım halinde kurutulabilme özelliğiyle dikkat çekmektedir. Kurutma işlemi sırasında herhangi bir katkı maddesi kullanılmaksızın, üzüm taneleri doğrudan güneş altında toprağa serilerek doğal yollarla kurutulmaktadır.
Bu üzüm çeşidinin yetiştiriciliği Malatya genelinde yapılmakla birlikte, özellikle 1000–1300 metre rakıma sahip Konak Mahallesi (Banazı), Yeşilyurt ve Akçadağ ilçelerinde yüksek adaptasyon başarısı göstermiştir. Kireç oranı yüksek ve meyvecilik açısından elverişsiz kabul edilen topraklarda, susuz koşullarda dahi yetiştirilebilmesi nedeniyle Banazı Karası'nın önemi giderek artmaktadır. Bu özellikleri sayesinde, bölgedeki kayısı yetiştiriciliğine alternatif bir ürün olarak değerlendirilmiştir. Banazı Karası'nın dane kopma direncinin yüksek olması, salkım halinde kurutulmasını ve natürel olarak pazara sunulmasını mümkün kılmaktadır. Son yıllarda, çekirdekli siyah kuru üzümlere olan talebin artmasıyla birlikte, bu çeşide yönelik üretimde de belirgin bir artış yaşanmıştır. Ürünün yüksek antioksidan içeriği ve kan yapıcı özellikleri, sağlıklı beslenme açısından tercih edilme nedenleri arasında gösterilmektedir.
Banazı Karası üzümünün ticari ve kültürel değerinin korunması amacıyla, 2014 yılında Fırat Kalkınma Ajansı koordinasyonunda coğrafi işaret tescili başvurusu yapılmıştır. Başvuru, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından değerlendirilmiş ve 17 Şubat 2020 tarihli 71 sayılı Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni'nde yayımlanarak tescil edilmiştir. Bu tescil ile birlikte Banazı Karası, Malatya'nın coğrafi işaret koruması altına alınan üçüncü ürünü olmuştur.
Referanslar
https://fka.gov.tr/malatya-banazi-karasi-uzumu-cografi-isaret-olarak-tescillendi-detayi-1582531767611, (Erişim tarihi: 17. 08. 2025); Koç, H., Sağlam, H., Yağcı, A., Ernim, C., Çalkan Sağlam, Ö., Yılmaz, M. ve Kebeli, F. (2015). Banazı karası üzüm çeşidinde klon seleksiyonu (I. Aşama). Selçuk Üniversitesi, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi-A, 27: 1309-0550.