Ege Sultani Üzümü
ZİRAAT, ORMAN VE SU ÜRÜNLERİ Meyve (İşlenmiş ve İşlenmemiş)
Ege Bölgesi’nde sofralık üzüm üretimi önemli bir yere sahiptir. Sofralık üzüm üretim ve ihracatında ilk sırayı, bu bölgede üretilen Sultani Çekirdeksiz üzüm çeşidi almaktadır. Genellikle kurutmalık olarak değerlendirilmesine rağmen, bitki gelişim düzenleyici (BGD) ve kültürel uygulamalar sayesinde sofralık tüketime yönelik önemli bir üretim ve dışsatım potansiyeli kazanmıştır (Söylemezoğlu vd. 2025: 622).
Ege Sultani Üzümü, İzmir Ticaret Odası’nın başvurusu ile 29 Kasım 2004 tarihinde coğrafi işaret tescili almıştır Bu üzüm çeşidi, Ege Bölgesi'nde, Manisa'nın tüm ilçeleri ile İzmir'in Kemalpaşa, Menemen, Menderes, Bayındır, Torbalı ilçeleri ve Denizli'nin Çal, Çivril, Güney, Buldan ve Bekilli ilçelerinde yaygın olarak üretilmektedir. Ege Sultani Üzümü’nün tarihçesi Osmanlı dönemine kadar uzanmaktadır. Osmanlı Devleti’nin bağcılık merkezleri arasında bulunan Manisa’da yetiştirilen çekirdeksiz üzümün isminin kökeni Fatih Sultan Mehmet (1432- 1481) ve Kanuni Sultan Süleyman’ın (1494-1566) şehzadelik devirlerine kadar gitmektedir. Bu devirlerde çekirdeksiz üzümlere sultanlara layık ve sultanların üzümü manasında Sultani adı verilmiştir (Akt.Yurtoğlu 2019)
Sultani Çekirdeksiz Üzüm çeşidinin büyük bir kısmı kurutularak değerlendirilmektedir. Bölgede kurutma işlemi genellikle ağustos ve eylül aylarında alışılagelmiş geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilmektedir (Altindişli 2003). Ege Sultani Üzümü, yalnızca tarımsal bir ürün olmanın ötesinde, bölgenin kültürel ve ekonomik yaşamında da önemli bir yer tutmaktadır. Hem iç pazarda hem de dışarıda ün kazanan bu çeşit, iç tüketimde ve ihracatta önemli bir potansiyele sahiptir.
Referanslar
Altindişli, A. (2003). An overview on Turkish Sultana production and recent developments. International Dried Grapes Production Countries Conference, 23-24 Ekim 2003, İzmir; İzmir Ticaret Borsası, Ege Sultani Ürünü coğrafi işareti, https://itb.org.tr/Sayfa/87-ege-sultani-uzumu-cografi-isareti, (Erişim tarihi: 10. 09. 2025); Söylemezoğlu, G., Çelik, H., Kunter, B., Kıraç, M. A., Ünal, A., Akkurt, M., Karabat, S., Dilli, Y., Tahmaz Karaman, H. ve Güler, S. (2025). Bağcılıkta mevcut durum, gelecek ve sürdürülebilirlik. Türkiye Ziraat Mühendisliği X. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı.; Türk Patent ve Marka Kurumu. (n.d.). Ege Sultani üzümü coğrafi işareti. https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37919, (Erişim tarihi: 10. 09. 2025); Yurtoğlu, N. Cumhuriyet Dönemi’nde Türkiye’de Üzüm Yetiştiriciliği Ve Üzüm Politikaları (1923-1960), Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XIX (39): 715-758.