Burdur Ceviz Ezmesi

GASTRONOMİ Yemek/Yiyecek Tatlı

Burdur Ceviz Ezmesi, uzun yıllardan beri Teke Yöresi'nin başkenti olarak bilinen Burdur ilinde yapılan ve Burdur’a has bir tatlı türüdür. Yörede yetişen dolgun, beyaz ve yüksek yağ oranına sahip ceviz, irmik ve pancar şekerinin belirli oranlarda karışımından hazırlanmaktadır. Burdur Ceviz Ezmesinin en belirgin ve ayırt edici özelliği, yörede yetiştirilen, kendine has tadı ve aroması olan cevizlerden ve yine aynı yörede üretilen sert buğdaydan elde edilen irmikten üretiliyor olmasıdır. Burdur’da üretilen cevizler, yüzde 6,3 rutubet oranına sahiptir ve diğer ceviz türlerinden daha aşağıda olan bu oran, daha az yabancı madde olduğunun bir göstergesidir. Yöredeki cevizlerin lezzeti diğer ceviz türlerine göre daha dolgundur ve ceviz ezmesinin kalitesini belirleyen dolgun tat için Burdur’da yetişen cevizleri kullanmak en hassas noktadır. Bir diğer önemli husus ise; Burdur Ceviz Ezmesi yapımında kullanılan şekerin gerçek şeker pancarından elde edilmiş olmasıdır. Şekerin Burdur yöresinde yetişen pancarlardan elde edilen doğal şeker olması tercih nedenidir ancak, yapay tatlandırıcı olmadığı sürece bir başka il veya fabrikada üretilen pancar şekeri de kullanılabilmektedir. Ayrıca, ceviz ezmesi yaparken kullanılacak suyun içilebilir nitelikte ve kireçsiz olması, irmiğin nem almamış ve taze olması gerekmektedir. Oldukça az malzeme ile yapılan ceviz ezmesini üretirken kullanılacak tüm içeriğin hassasiyetle seçilmiş olması lezzetin temel belirleyicisidir. Eski şekerlemeci ustalarından aktarılan gerçek Burdur Ceviz Ezmesinin malzemeleri; bir ölçü şeker, bir ölçü irmik ve bir ölçü cevizden oluşmaktadır. Bu reçetede dikkat edilmesi gereken husus, geçmişte de ölçü kullanılıyor olmasıdır. Eski ustalar bu formülü aktarırken bir ağırlık veya sıvı ölçü biriminden bahsetmemişlerdir. Ancak, ceviz ezmesi yapımında kullanılacak malzemelerin aynı ölçü kabı ile ölçülmesi esas alınmalıdır. Ceviz içi ve irmiğin, kaynamış şerbet içerisine eklenmesi ve uzun süre karıştırılması ile oluşan bu ürün, kaynatma, kavurma, kızartma gibi başkaca bir işlemden geçmediği ve herhangi bir gıda katkı maddesi eklenmediği için, oldukça hafif ve sağlıklı bir gıda mamulüdür. Bu üretim şeklinin uygulanması ile cevizin ve irmiğin doğal yapısı korunduğu için bu ürünlerin vücuda olan faydaları korunmaktadır. Burdur ceviz ezmesinin üretildiği andaki lezzet, koku, görünüm gibi duyusal özelliklerinin korunabilmesi için ambalajlanması ve depolanması da özenle yürütülmesi gereken bir süreçtir. Özellikle üretildiği işletme dışında yapılacak satışlarda paketleme çok önemlidir. Paketleme yapılacak ambalajların, alüminyum veya plastik folyo kaplamalı materyal olması ve uzun süreli saklanması gereken hallerde ürünün vakumlu paketlenmesi gerekmektedir. Yörede yaşayanların ve yöreyi ziyaret edenlerin severek tükettiği bir ürün olan Burdur Ceviz Ezmesinin coğrafi işareti, Burdur Ticaret ve Sanayi Odası tarafından TSE nezdinde 2008 yılında patent çalışması başlatılarak 2009 yılında tescil ettirilmiştir. Burdur Ceviz Ezmesinin orijinal reçetesinin korunması ve aslına uygun olarak üretilmeye devam ettirilmesi, hem geçmişten günümüze miras kalan geleneksel lezzetin devam ettirilmesi, hem de kültürel değerinin korunması için oldukça önemlidir.

Referanslar

https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37998, (Erişim tarihi: 21.02.2025); Köksal, Y. (2014). Yöresel ürünlerin ulusal pazarlara açılmasında karşılaşılan pazarlama sorunları ve çözüm önerileri; Burdur ceviz ezmesi örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3); Pulluk, E., Örnek, A. ve Yarar, S. (2023). Geçmişten günümüze Burdur mutfak kültürüne yönelik bir saha araştırması, Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 3(1): 21-35; Yanar, A., ve Tağı, S. Ö. (2014). Burdur iline ait coğrafi işaretlerin belirlenmesi ve özgün turistik hediyelik eşya tasarım önerileri, Art-e Sanat Dergisi, 1(1): 29-41.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: