Brezilya Mutfağı
Gastronomi Dünya Mutfağı
-
2019
Brezilya, Güney Amerika’nın doğu yarısını kaplar ve kıtanın en büyük ülkesidir. Batısında Peru, güneybatısında Bolivya, güneyinde Arjantin, Uruguay ve Paraguay ile komşudur. Kuzeydeki yoğun ormanlık Amazon havzası Brezilya’nın yarısını oluşturmaktadır. Güney merkezi bölgesinde nüfusun neredeyse yarısı yaşamakta ve bölgeyi genelde tarım arazileri kaplamaktadır. Geniş bir alana sahip olduğundan Brezilya’da iklim değişkenlik göstermektedir. Bütün ülke tropikal veya yarı tropikal bir iklime sahiptir ancak büyük kısmında tropikal iklim hakimdir.
Brezilya’nın nüfusu Latin Amerika’nın en büyüğüdür ve Güney Amerika’nın yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Şehirlerin ve kasabaların neredeyse tüm sakinleri ile Brezilya, Latin Amerika’daki en kentleşmiş ve sanayileşmiş ülkelerden biridir. Bununla birlikte, dünyanın en geniş vahşi alanlarından bazılarına sahip olan Brezilya’nın Amazon bölgesinin bazı bölümlerinde, nadiren modern dünyayla temas eden yerli halk yaşamaktadır.
Brezilya mutfağı, Portekiz ve Afrika etkileri nedeniyle diğer Güney Amerika ülkelerinden biraz farkldır. Mutfak kültürü oldukça geniştir. Portekizliler XVI. yüzyılda Brezilya’ya gelerek Bahia eyaletinin kuzeydoğusuna yerleşti. 1822 yılına kadar ülke bir Portekiz sömürgesiydi ve bugün bile resmi dili Portekizce’dir. İspanyollar ve Portekizler Afrikalı köleleri Güney Amerika’ya getirdi ve burada gerçekleşen kültürel etkileşim hiçbir yerde Brezilya’dan daha güçlü değildir.
Brezilya’da kahvaltı genellikle hafif bir öğündür. Kahvaltıda yaygın olarak tüketilen yiyecekler arasında ekmek, meyve ve kahve (sütlü veya sütsüz) veya mate bulunur. Brezilya’nın güneyinde yaygın olarak tüketilen Mate, Ilex ağacının kurutulmuş yaprakları ve sıcak su ile yapılan bir çaydır. Öğle yemeği genellikle günün en ağır öğünüdür. Bu yemek neredeyse her zaman çorba içerir ve bazen öğünün tek yemeği çorba olabilir; ancak çorbayı pirinç veya fasulye içeren et veya balık izleyebilir. Akşam yemeği genellikle öğle yemeğinden daha hafif bir yemektir ve genellikle et ve yan yemekler manyok veya pirinç ve fasulye içerir. Akşam yemeğinde genelde öğle yemeğinden kalan ana yemeklerden servis edilir. Bazen tatlı akşam yemeğinden sonra servis edilir.
Batı Afrika mutfağının vazgeçilmezleri olan dendˆe (palmiye yağı), biber, hardal ve hindistancevizi sütü, Brezilya’nın damak tadına önemli bir yere sahiptir. Brezilya’nın ulusal yemeği olan feijoada’nın kölelik zamanlarında ortaya çıktığı bilinmektedir. Başlangıçta, feijoada, işkembe ve domuz bacakları gibi ucuz ve daha az arzu edilen et kesimleri içeriyordu, çünkü köleler için sahiplerinin masasından kalanlar bunlar idi. Bugün feijoada siyah fasulye ve çeşnilerle yavaş yavaş pişirilen çeşitli etlerden oluşmaktadır.
Brezilya mutfağında Latin Amerika’nın kıyı şeridinde yer alan diğer ülkelerde olduğu gibi deniz ürünleri yoğun bir şekilde kullanılmaktır. Portekiz etkisi neredeyse her öğünde servis edilen zengin ve tatlı yumurta ekmeklerinde ve deniz ürünlerinin hindistancevizi ve diğer meyve ve sebzelerle birlikte pişirildiği yemeklerde kendini gösterir. Kuzeyde deniz mahsulleri güveçleri baskındır, güney ise churrascos’un vatanıdır. Barbekü yapmak anlamına gelen churrasco, gelenksel olarak çiftlik sahiplerinin açık bir ateş çukuru üzerinde uzun şişlerde marine edilmiş etleri pişirme yöntemidir. Bu yöntem ile pişirilen et çeşitleri arasında domuz eti, sığır eti, tavuk, keçi ve çok özel galinha do coracao veya tavuk kalpleri bulunur.
Brezilya’da içecek olarak mate dışında kahve tüketilmektedir. Brezilya en büyük kahve üreticisi ve ihratçısı konumundadır. Kahve çeşitliliği fazladır, bu durum ülkenin toprak ve iklim açısından kahve yetiştiriciliğine elverişli olmasıyla açıklanabilmektedir. Cachaça şeker kamışının distile edilmesiyle yapılan milli bir içkidir. Tatlı olarak Chikki örnek verilebilir. Chikki yerfıstığı ve jaggery ile yapılan geleneksel bir tatlıdır. Paçoca fıstık ve şekerden yapılan diğer bir tatlıdır.
Referanslar
Brittin, H. C. (2011). The food and Culture Around the World Handbook. Boston, Massachusetts: Prentice Hall; Edelstein, S. (2010). Food, Cuisine, and Cultural Competency for Culinary, Hospitality, and Nutrition Professionals. Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers; Nenes, M. F. (2009). International Cuisine. Yeni Jersey: John Wiley and Sons; MacVeigh, J. (2008). International cuisine. Clifton Park, NY: Cengage Learning; Özkaya, F. D. ve Sarıcan, B. (2014). Latin Amerika Mutfağının Kültürel Etkileşim Yolu, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 36(45).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Sarıışık, M. (2013). Uluslararası Gastronomi-Temel Özellikler Örnek Menüler ve Reçeteler (Birinci baskı). Ankara: Detay Yayncılık.