Tayland Mutfağı
Gastronomi Dünya Mutfağı
-
2019
Eski adı Siyam, resmi adı Tayland Krallığı olan ülke, Hindiçin Yarımadası’nda yer alan bir Güneydoğu Asya ülkesidir. Batıda Myanmar, doğuda Kamboçya, kuzeyde Laos, güneyde Malezya ile komşudur. Ülke kuzeydoğusunda plato, ortasında verimli vadi, kuzeyinde ağaçlık dağlar ve güneyinde yağmur ormanlarına sahiptir. Tayland, tarihinde hiçbir zaman Avrupa kolonisi olmadığı, hep monarşi ile yönetildiği için Güneydoğu Asya’daki diğer ülkelerden farklıdır. Bu farklılık mutfak kültürünü de yansır. Ülkenin mutfak kültürü krallar tarafından şekillendirilmiş; yemek kitabı yazan krallar vardır. Tayland mutfağı, diğer ülkelerde Tayland restoranlarının sayısındaki artış nedeniyle de popülerliği gittikçe artan bir mutfaktır.
Ülkenin sahip olduğu coğrafi koşullar ve iklim şartları mutfak kültürünün de çeşitli olmasını sağladı. Ülkenin merkezinde yer alan ovalar, muson iklimi sayesinde ülke ekonomisi ve beslenmesi için önemli olan pirinç üretimine elverişlidir. Ülkenin büyük bir bölümünün denize kıyısı olması ve büyük nehirlere sahip olması nedeniyle önemli ölçüde deniz ürünü elde edilmektedir. Bunun yanında Tayland, tropik meyvelerin yetişmesi için elverişli koşullara sahiptir. Tayland’da pirincin yanında en çok yetiştirilen tarım ürünleri şeker kamışı, tapyoka (cassava), mısır, hindistancevizi, soya fasulyesi, tavuk, domuz, sığır, keçi ve koyundur. Hindistan cevizi Tayland yemeklerinde birçok amaç için kullanılmaktadır. Hindistan cevizinin sütü çorba ve körilere kıvam vermek için, yağı kızartmalar için, rendesi garnitür olarak kullanılmaktadır.
Taylandlıların beslenmesinde büyük bir rol oynayan pirinç dışında noodle, çorba, köri ve kızarmış yiyecekler öğünlerin vazgeçilmezleridir. Tayland mutfağı, acı kırmızıbiberin aşırı kullanımı nedeniyle dünyanın en acı mutfaklarından biridir. Mutfak kültüründe Hindistan ve Çin kültürlerinin etkisini görmek mümkündür. Tayland yemeklerinin en önemli elementlerinden köri Hindistan kültürünün, birçok Tayland yemeğinde kullanılan balık sosu da Çin kültürünün etkisiyle mutfağa girdi. Tayland’ın ülkeye gelen turistler ve diğer ülkelerde yer alan Tayland restoranlarına giden kişiler tarafından en çok tercih edilen, ülkenin sembolik yemeklerinden biri pad thai'dir. Aynı zamanda bir sokak yemeği olan pad thai, karides veya tavukla yapılan, sebzelerle beraber tavada pişmiş bir noodle yemeğidir. Tayland mutfağının popüler yemeklerinden biri khao soi ismi verilen, noodle, tavuk veya et, köri sosu ve hindistan cevizi sütü ile yapılan, sokak yemeği olarak da bulunabilen yemektir. Kırmızı köri soslu balık yemeği çoğunlukla özel günlerde pişirilir. Tayland’da ve diğer ülkelerde yer alan Tayland restoranlarında popüler olan diğer yemekler ise şu şekildedir: Tom kha gai (tavuklu hindistan cevizi çorbası), gaeng massaman (baharatlı, dana etli köri), gaeng ped moo (domuz etli köri), kha kob phad ped (fesleğenli ve kırmızıbiberli kızarmış tavuk veya kurbağa bacağı), chu chee goong lai (hindistan cevizi soslu karides).
Tayland, sokak yemeği konusunda en ünlü Asya ülkelerinden biridir. En popüler sokak yemeklerinden bazıları şunlardır: Khao krapow gai kai dao (pirinç, fesleğenli tavuk ve kızarmış yumurta), kai jeow (pirinç üstünde omlet), moo ping (şişte ızgara domuz), Kao niew ma muang (mango dilimleri, pirinç ve hindistan cevizi kremasıyla hazırlanan bir yemek), sai ooah (Tayland sosisi).
Taylandlılar tatlı olarak genellikle mango, liçi, rambutan, jak meyvesi gibi meyveler tercih ederler. Genellikle özel günlerde yapılan tatlılar ise şunlardır: Foi thong (yumurta sarısı ve şerbetle yapılan bir tatlı), sangkaya fak thong (balkabağı ile yapılan muhallebili bir tatlı), tab tim grob (hindistan cevizi sütü ve su kestanesi ile yapılan bir tatlı).
Referanslar
Brittin, H. C. (2011). The Food and Culture Around the World Handbook. New Jersey: Prentice Hall; Kraig, B. ve Sen, C. T. (Editör). (2013). Street food Around The World: An Encyclopedia of Food and Culture. California: Abc-clio; Krauss, S. ve Ganguillet, L. (2017). The Food of Thailand: 72 Easy-to-Follow Recipes with Detailed Descriptions of Ingredients and Cooking Methods. Singapur: Periplus Editions; Sunanta, S. (2005). The Globalization of Thai Cuisine. Toronto: Canadian Council for Southeast Asian Studies Conference; Van Esterik, P. (2008). Food Culture in Southeast Asia. Londra: Greenwood Publishing Group.