Soma Zeytinyağı
Gastronomi Doğal ve Kültürel Miras Anadolu Mutfağı Coğrafi İşaretli Ürün
-
2024
Soma Zeytinyağı, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde, zeytinciliğin yüzyıllardır sürdüğü bir coğrafyada üretilen, kaliteli ve ayırt edici özelliklere sahip bir zeytinyağıdır. Manisa’nın Soma ilçesi, yalnızca kömür madenciliğiyle değil, zeytin tarımı ve zeytinyağı üretimindeki başarısıyla da öne çıkmaktadır. Bölgenin toprak yapısı, içerdiği humik asit ve leonardit mineralleri sayesinde zeytinlere eşsiz bir aroma kazandırır. Soma’da yaklaşık 1,5 milyon zeytin ağacı bulunmaktadır ve bu ağaçların önemli bir kısmı Edremit Yağlık ve Gemlik türündendir.
Hasat süreci, ekim ortasından kasım ayının ilk haftasına kadar sürer. Zeytinler, elle ya da mekanik yöntemlerle zarar görmeyecek şekilde toplanır. Hasat edilen zeytinler, kalitelerini korumak amacıyla en fazla yirmi dört saat içinde işletmelere götürülerek işlenir. Soğuk sıkım yöntemiyle elde edilen Soma Zeytinyağı, yüzde 0,18-0,55 arasında değişen düşük asidite oranıyla dikkat çeker. Bu özellik, yağın hem lezzetini hem de sağlık değerlerini artırır. Meyvemsi, acı ve hafif yakıcı tat profili, Soma Zeytinyağı’nı diğer zeytinyağlarından ayıran en önemli özelliklerdendir.
Bölgenin iklimi ve doğal yapısı, zeytin üretiminde belirleyici bir role sahiptir. Soma’nın yıllık ortalama sıcaklığı 15,3°C’dir ve bu, zeytinlerin olgunlaşma sürecine olumlu katkı sağlar. Ayrıca, Soma’daki zeytinliklerin geçmişi bin yıl öncesine kadar uzanır. Karacakaş Mahallesi’nde bulunan 960, 678 ve 384 yaşındaki üç zeytin ağacı, bu kadim mirasın sembolleridir ve “anıt ağaç” olarak tescillenmiştir.
Soma Zeytinyağı, 4 Ağustos 2023 tarihinde coğrafi işaret tescili almıştır. Soma Kaymakamlığı tarafından başlatılan bu süreç, yağın kalitesini koruma ve tanınırlığını artırma amacı taşır. Tescil sürecine göre, Soma Zeytinyağı yalnızca Soma ilçesi sınırlarında yetişen zeytinlerden üretilmekte ve her aşama sıkı denetim altında gerçekleştirilmektedir. Bu tescil, hem yerel üreticilerin desteklenmesine hem de ürünün uluslararası pazarlarda marka değerinin yükselmesine katkı sağlamıştır.
Sağlık açısından birçok fayda sunan Soma Zeytinyağı, yüksek oleik asit (yüzde 66,08-72,95) ve polifenol içerikleriyle dikkat çeker. Antioksidan özellikleri sayesinde kalp-damar sağlığını destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Modern beslenme trendlerinin artışıyla birlikte Soma Zeytinyağı, yalnızca bir lezzet unsuru değil, aynı zamanda bir sağlık kaynağı olarak da ön plana çıkmaktadır.
Son yıllarda Soma Zeytinyağı, ulusal ve uluslararası platformlarda birçok ödül kazanmıştır. Anatolian IOOC, London IOOC ve Italy IOOC gibi prestijli yarışmalardan alınan altın madalyalar, bu ürünün dünya çapında takdir topladığını göstermektedir. Bu başarı, bölgedeki üreticilerin bilgi birikimi, doğal yöntemlere dayalı üretim anlayışı ve Soma toprağının verimliliğinin bir sonucudur.
Referanslar
Ekonomim. (2023). Soma Zeytinyağı üretimi ve ödülleri. https://www.ekonomim.com (Erişim tarihi: 30 Kasım 2024); Otelegidelim. (2023). Soma Zeytinyağı hakkında bilgi. https://blog.otelegidelim.com (Erişim tarihi: 30 Kasım 2024); Risale Haber. (2023). Soma’da zeytincilik ve anıt zeytin ağaçları. https://www.risalehaber.com (Erişim tarihi: 30 Kasım 2024); Yeni Asır. (2021). Soma Zeytinyağı ulusal ve uluslararası ödülleri. https://www.yeniasir.com.tr (Erişim tarihi: 30 Kasım 2024).