Köstem Zeytinyağı Müzesi, Kasım 2017 tarihinde İzmir’in Urla ilçesine bağlı Uzunkuyu Köyü’nde, Köstem Kültür Eğitim ve Müzecilik Vakfı tarafından kurulmuştur. Müze; çocuklara yönelik eğitim olanakları sunmak, zeytin ile ilgili kültürel mirası tanıtmak ve sanat, el becerileri ile tarih bilincini geliştirmeye katkı sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Türkiye’nin ikinci sanayi müzesi olma özelliğini taşıyan yapı, zeytinyağı üretim süreçlerinin tarihsel gelişimini belgelemeyi hedeflemektedir.

Müze, 20.000 metrekarelik bir alan üzerine kurulmuş olup, bu alanın 5.650 metrekarelik kısmı kapalı müze kompleksinden oluşmaktadır. Müze binası, endüstriyel miras anlayışı doğrultusunda çağdaş mimari yaklaşımlarla tasarlanmıştır. Urla şehir merkezine yakın konumu sayesinde ziyaretçiler tarafından kolaylıkla ulaşılabilir durumdadır.

Köstem Zeytinyağı Müzesi, antik dönemlerden modern çağlara kadar zeytinyağı üretiminde kullanılan araç ve sistemleri kapsamlı bir şekilde sergilemektedir. Müzenin en dikkat çekici unsurları arasında, Klazomenai Antik Kenti’ne ait 2.600 yıllık zeytinyağı işliğinin birebir replikası yer almaktadır. Ayrıca Osmanlı dönemine ait taş baskı pres sistemleri ile XIX. yüzyıl sonlarına ait fabrikasyon makineler hem orijinal halleriyle hem de işlevsel kopyalarıyla sergilenmektedir. Müze kompleksinde; Sabun, Hijyen ve Temizlik Müzesi; modern bir zeytinyağı üretim tesisi; ahşap ve seramik atölyeleri ile bilgilendirme panoları yer almaktadır.

Ziyaretçilere, uzman rehberler eşliğinde turlar sunulmakta; sesli rehberlik sistemleri aracılığıyla bilgi aktarımı yapılmaktadır. Müze, özellikle çocuklara yönelik olarak tarım eğitimi bahçeleri, beceri ve oyun alanları ile deneyim temelli öğrenme olanakları sağlamaktadır. Bahçe düzenlemesinde arboretum yaklaşımı benimsenmiş; 500’ün üzerinde farklı ağaç türü dikilerek ziyaretçilere bölgenin botanik çeşitliliği tanıtılmaktadır.

Müze, zeytinyağı temalı kültür rotalarının önemli bir durağı olup gastronomi, tarım, ekoloji ve teknoloji alanlarını bütüncül bir yaklaşımla bir araya getirmektedir. Sahip olduğu tematik koleksiyon ve işlevsel altyapısıyla yalnızca kültürel bir merkez değil, aynı zamanda sürdürülebilir kırsal kalkınmayı destekleyen bir turizm modeli olarak dikkat çekmektedir. Alaçatı merkezde bulunan Köstem Otel ile bütünleşik biçimde hizmet vermekte; böylece bölgesel turizme katkı sunmaktadır.

Müze bünyesinde, uygulamalı atölye çalışmaları, el sanatları etkinlikleri ve tematik eğitim programları düzenlenmektedir. 2022 yılında açılan sekiz odalı butik konukevi, ziyaretçilere kırsal yaşamla iç içe bir konaklama deneyimi sunmak üzere tasarlanmıştır. Konuklar, organik ürünlerle hazırlanan kahvaltılara katılabilmekte ve doğa temelli etkinliklerden yararlanabilmektedir. Bu yönüyle Köstem Zeytinyağı Müzesi, çağdaş müzeciliğin deneyimsel ve katılımcı yaklaşımına uygun olarak yapılandırılmış bir kültür kurumudur.