Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Mustafa Kaan ERGE (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Gürkan ÇALIŞKAN (2021) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Ege’nin incisi, batının en doğusu, doğunun en batısıdır. Büyük ozan Homeros’un En yüce gök kubbenin altında ve en güzel ikliminde kurulmuş şehir olarak betimlediği, Aristo’nun İskender’e Görmezsen eksik kalırsın dediği, büyük yazar Victor Hugo’nun onu hiç görmeden adına şiir yazıp bir prensese benzettiği kenttir.

Coğrafi olarak İzmir; kuzeyde Madra Dağları ve Balıkesir il sınırı, güneyde Kuşadası Körfezi ve Aydın il sınırı, batıda Çeşme Yarımadası ve kendi adı ile anılan İzmir Körfezi, doğusunda da Manisa il sınırı ile çevrilidir. Aliağa, Balçova, Bayındır, Bayraklı, Bergama, Beydağ, Bornova, Buca, Çeşme, Çiğli, Dikili, Foça, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karaburun, Karşıyaka, Kemalpaşa, Kınık, Kiraz, Konak, Menderes, Menemen, Narlıdere, Ödemiş, Seferihisar, Selçuk, Tire, Torbalı ve Urla olmak üzere 30 ilçesi bulunan İzmir, yaklaşık 11.906.85 kilometrekare yüzölçümüne sahiptir. İzmir’de yaz mevsiminin genellikle sıcak ve kurak, kışların ise ılık geçtiği Akdeniz iklimi görülür. Sıcaklık ortalaması yazın 27,5°C, kışın ise 12-14°C’dir.

İnsanlık tarihine 8.500 yıldır tanıklık eden İzmir, Türkiye’nin üçüncü büyük kenti ve İstanbul’dan sonra en önemli ikinci limanıdır. Son arkeolojik buluntularla geçmişi neolitik döneme kadar uzanan, antik dönemde Smyrna olarak adlandırılan İzmir; Hititler, İyonlar, Lidyalıla, Persler, Makedonlar, Bergamalıla, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi medeniyetlere ev sahipliği yaptı. Bu uygarlıkların izleriyle yoğrulan kent, sahip olduğu Tepekule (Bayraklı), Symrna Agorası, Efes (Selçuk), Pergamon (Bergama), Erythrai (Ildırı), Teos (Sığacık), Lebedos (Ürkmez), Kyme (Aliağa), Phokaia (Foça), Kolophon (Değirmendere), Erythrai (Çeşme), Klazomenai (Urla), Metropolis (Torbalı), Claros (Ahmetbeyli) ve Myrina (Aliağa) gibi eşsiz arkeolojik değerleri ile adeta bir açık hava müzesidir.

İzmir, tarihin önemli düşünürlerine, bilim ve sanat insanlarına da ev sahipliği yaptı. İlyada ve Odysseia gibi önemli destanları yazan Homeros’un İzmir’de, ünlü filozof ve şair Xenophanes’in Kolophon’da, Bir nehirde iki kez yıkanılmaz diyen Heraklitus’un, Efes’te, Anaxagoras’ın Urla’da, ünlü hekim Galen’ in de Bergama’da yaşadığı biliniyor.

Binlerce yıldır günümüze ulaşan zengin kültürel mirası, uygun iklim koşulları, doğal güzellikleri, 629 kilometrelik kıyı şeridi, başta kültür, sağlık ve güneş-deniz-kum turizmi olmak üzere tüm yıla yayılabilen turizm olanaklarının yanı sıra fuar ve kongreleri, çok sayıda müzeleri, kültürel ve sanatsal etkinlikleri ile İzmir; Türkiye’nin en önde gelen çekim merkezlerinden biridir.

Girintili çıkıntılı kıyı şeridi, sayısız güzellikte koy ve plajın oluşumuna olanak sağladı. Aliağa, Çeşme, Dikili, Foça, Gümüldür, Karaburun, Menderes, Seferihisar, Selçuk ve Urla sahilleri İzmir turizmi için büyük önem taşıyor. İzmir tarihin her döneminde insan sağlığına hizmet etmiş dünyaca bilinen Balçova Agamemnon Kaplıcaları, Bergama Asklepeion Kaplıcaları ve Çeşme Ilıcaları, Dikili ve Seferihisar Kaplıcaları ile günümüzde de dünyanın her yerinden gelen ziyaretçilere sağlıklı yaşam alternatifleri sunan ve potansiyeli çok yüksek olan sağlık ve termal turizm merkezidir. Kültürel ve sosyal açıdan çok zengin olan değerlere sahip İzmir’in bu zenginlik ve çeşitliliği kentin her alanına yansıdığı gibi, yemek kültürüne de etki etti. Zeytinyağlılar, envai çeşit otlar ve deniz ürünleri İzmir mutfağının olmazsa olmazlarındandır.

İzmir, binlerce yıldan beri hep çok kültürlü bir yer oldu; farklı kültürler, yaşam tarzları, inançlar burada binlerce yıldır bir arada barış ve hoşgörü içinde yaşamayı başardı. İzmir merkezdeki çok sayıdaki, cami, kilise ve sinagogun yanı sıra üç papanın ziyaret ettiği Selçuk’taki Meryem Ana Evi, Efes’teki Çifte Kiliseler (Meryem Kilisesi), St. John Bazilikası, Yedi Uyuyanlar Mağarası, Bergama Serapis Tapınağı (Kızıl Avlu); İncil’in vahiy bölümünde bahsedilen Yedi Kilise’den üçünün (Smyrna, Ephesus ve Pergamon) İzmir sınırları içinde olması kenti inanç turizmi açısından dünyanın en önemli destinasyonlarından biri yapıyor.

İzmir’de kenti diğer ilçe ve illerle bağlantısını sağlayan gelişmiş bir karayolu altyapısı bulunuyor. Ege Bölgesi ve İzmir, Türkiye’nin demiryolu ağının en yaygın olduğu bölgesidir. İzmir’de sivil ulaşım amaçlı Adnan Menderes Havalimanı, askeri amaçlı Çiğli ve Kaklıç havaalanları bulunuyor. Bunun yanı sıra Selçuk Havaalanı da eğitim amaçlı hizmet veriyor. Kıyı şeridi sayesinde deniz ulaşımı açısından önemli olanakları olan İzmir, Türkiye’nin en önemli limanlarından birine sahiptir. İzmir şehir merkezinde bulunan Alsancak Limanı dışında Çeşme, Dikili ve Aliağa Nemrut Limanları da önemli limanlardandır.

İzmir’de işletme ve yatırım belgeli konaklama tesis sayısı 2019 yılının Eylül ayı itibarıyla 252 olup toplam yatak sayısı 48.254’tür. Ayrıca İzmir’de, toplam 469 seyahat acentası faaliyet göstermektedir. 2019 yılında bir milyonun üzerinde yabancı ziyaretçinin geldiği İzmir’e giriş yapan ilk dört ülke; Almanya, İngiltere, Hollanda ve İran’dır. İzmir’deki toplam mavi bayraklı plaj sayısı ise 49 olup, mavi bayraklı marina sayısı üçtür.

Referanslar

İzmir Büyükşehir Belediyesi (2019). İzmir, https://www.izmir.bel.tr/tr/Izmir/5, (Erişim tarihi: 29.12.2019); İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). https://izmir.ktb.gov.tr/, (Erişim tarihi: 29.12.2019); İzmir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2015). Egenin İncisi İzmir. İzmir: İzmir Valiliği; Türkiye Kültür Portalı (2020). İzmir, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/izmir/genelbilgiler, (Erişim tarihi: 29.12.2019).

2 / 2

Ege bölgesinin en batısında yer almaktadır. Aydın, Manisa ve Balıkesir illeri ile sınırları bulunmaktadır. Şehrin yüz ölçümü 12.007 kilometrekaredir. 8.500 yıllık geçmişi ve önemli bir geçiş noktası olan İzmir, İstanbul ve Ankara illeri ile beraber Türkiye’nin üç büyük kentinden biridir. Coğrafi özellikleri, uygun iklimi, tarihi ve kültürel önemli değerleri, yaz aylarında önemli ziyaret noktaları olan İzmir kültür ve sanat etkinliklerinin de önemli bir merkezidir. 629 kilometre uzunluğunda kıyısı ve 101 kilometre uzunluğundaki doğal plajları ile yaz aylarında tercih edilen tatil rotalarının başında gelmektedir.

Hoşgörü şehri olarak da adlandırılan şehir tarih boyunca Hristiyan, Ermeni, Rum, Müslüman, Musevi vb. inanç ve görüşe sahip insanların barış içinde yaşadıkları bir şehir oldu. Tarih boyunca Smyrna, Pergamon, Efes, Lebedos, Teos, Allianoi, Kyme, Phokaia, Thyrea, Erythrai, Kolophon, Metropolis, Klazomenai, Myrina ve Claros gibi birçok uygarlığın yaşadığı şehir, önemli bir kültürel değerdir. XI. yüzyılda Kutalmışoğlu Süleyman Şah komutasında Türkler tarafından alınan ve daha sonra Cenevizliler ve Moğollar tarafından işgal edilen şehir, 1422 yılında II. Murat tarafından alınarak Osmanlı topraklarına katılmıştır. XVIII. ve XIX. yüzyıllarda önemli bir ticaret merkezi haline gelen şehir Birinci Dünya Savaşı esnasında 15 Mayıs 1919 tarihinde Yunanlılar tarafından işgal edildi ve 9 Eylül 1922 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Yunan işgalinden kurtarıldı. Zamanla Türkiye’nin en önemli ticaret ve kültür merkezlerinden biri haline geldi.

Akdeniz iklimine sahip olan şehirde yazlar kurak ve sıcak, kış ayları ise yağışlı ve ılık geçmektedir. Dağların denize dik uzandığı coğrafi yapısı ile şehrin iç kesimleri de denizel etkiyi yaşayabilmektedir. Kar yağışının neredeyse hiç olmadığı şehirde en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos ayları oluştururken, en soğuk aylar ise Ocak ve Şubat aylarıdır. Akdeniz iklimine sahip olan şehirde karaçam, kızılçam, fıstık çamı ve zeytin ağaçlarına bolca rastlanmaktadır.

Şehir Ege bölgesinin öne çıkan akarsuları olan Gediz, Küçük Menderes ve Bakırçay’ın akış güzergahları arasında yer almaktadır. Toplamda 400 kilometre uzunluğa sahip olan Gediz Nehri’nin öne çıkan kollarından biri Kemalpaşa Çayı, İzmir il sınırları içerisindedir. Manisa Ovası’nın batı mevkiisinden İzmir’e ulaşan nehir, Menemen Boğazı’nı da aşarak Foça’nın güneyinden denize dökülmektedir.

Önemli kültürel değerleri barındıran şehir, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde de yer almaktadır. Kültürel değerlerinden 2014 yılında Bergama Çok Katlı Kültürel Peyzaj Alanı ve 2015 yılında Efes’i UNESCO Dünya Miras Listesi’ne eklenen şehir, ayrıca geçici miras listesinde de Birgi Tarihi Kenti ve İzmir Tarihi Liman Şehri olarak da yer almaktadır.

Yeme içme ve konaklama tesisleri olarak da önemli bir değere sahip olan şehirde, 257 konaklama tesisi ve 77 yeme içme tesisi bulunmaktadır. 257 konaklama tesisinde toplamda 22673 oda ve 47074 yatak bulunmaktadır. Tesis sayısı en çok bulunan ilçeler ise 64 ile Konak ve 59 ile Çeşme ilçeleridir.

Referanslar

Horner, G. R. B. (1839). Medical and Topographical Observations Upon the Mediterranean; and Upon Portugal, Spain, and Other Countries (Çev. Hamaloğlu, İ.). Philadelphia: Haswell, Barrington, and Haswell; T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Kent Hakkında, https://izmir.ktb.gov.tr/TR-77341/kent-hakkinda.html, (Erişim tarihi: 12.01.2021); T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. İstatistikler ve Veriler, https://izmir.ktb.gov.tr/TR-265082/istatistikler-ve-veriler.html, (Erişim tarihi: 12.01.2021); Türkiye Kültür Portalı. İzmir. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/izmir/genelbilgiler, (Erişim tarihi: 12.01.2021); UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. Unesco Dünya Mirası Listesi, https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi, (Erişim tarihi: 12.01.2021).