Orta Amerika, batısında Pasifik Okyanusu ve doğusunda Karayip Denizi ile Kuzey ve Güney Amerika arasında uzanan ince bir kara köprüsüdür. Isthmus olarak adlandırılan bu köprüye dağılmış yedi küçük ülke bulunmaktadır. Bu ülkeler; Belize, Guatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragua, Kosta Rika ve Panama’dır. Ülkeler; iklim, tarih ve kültürleri ile birbirlerine bağlı oldukları gibi benzer mutfak kültürünü de paylaşmaktadır. Orta Amerika, eski medeniyetlerin ve nispeten daha yeni bir Avrupa sömürgeciliği döneminin zengin bir karışımını sergilemektedir.

Orta Amerika’nın konumu, Kuzey Amerika ve Güney Amerika’nın konumu ve Karayipler’e yakınlığı ve 300 yıllık İspanyol yönetiminin Avrupa’ya etkisi, bölgenin diğer Latin Amerika ülkelerine benzer fakat eşsiz bir mutfağa sahip olmasıyla sonuçlandı. Bölgenin toprağı verimli ve iklimi ılıktır; bu da pek çok birbirinden farklı meyve ve sebze yetiştirmek için zengin topraklar oluşturmaktadır. Orta Amerika’da acı biber ve baharat tüketimi diğer Latin Amerika ülkelerine göre çok daha azdır. Ancak Guatemala, bu durumun bir istisnasıdır.

Orta Amerika’nın her yerinde 3.000 yıl önce kurulan büyük Maya İmparatorluğu’nun kalıntıları bulunmaktadır. MS 900’lü yıllarda bu imparatorluk parçalandı, 1400’lü yılların sonlarında fetihçiler Amerika’yı keşfedip sömürgeleştirdi. Orta Amerika’nın iç içe geçmiş kültürleri ve tarihi, farklı yiyeceklerin ve pişirme tekniklerinin değiş tokuşuna yol açtı. İspanyol istilacılar, Amerika’da; mısır, domates, acı biber ve kabak gibi yabancı mahsuller buldu. Yerel halk uzun zamandan beri bu malzemeleri mutfağın temeli olarak kullandı. Sömürgecilerin gelişiyle birlikte buğday gibi önemli yeni mahsuller de yerel yiyeceklere katıldı. İspanyollar bölgeye tavuk, domuz ve sığır getirerek sofralara daha fazla et, yumurta ve süt eklenmesine neden oldu. Yerel halk yeni yemekler yapmak için bu malzemeleri yerel meyve ve sebzelerle birleştirdi. Ayrıca İspanyollar Orta Amerika’da vanilya ve çikolata ile tanıştı, lezzetli tatlı tarifleri oluşturmak için bunları kendi yerel ürünleri olan şeker kamışı ile birleştirdi.

Dünyada en çok tüketilen ürünlerin bazıları; mısır, fasulye, biber, Orta Amerika’da ortaya çıktı. Orta Amerika’da bulunan yedi ülkenin birbirleri arasında bazı gastronomik farklılıklar olsa da, her ülkenin kıyı bölgelerinde; mısır, biber, fasulye ve deniz ürünleri gibi ortak bazı yerel bileşenler bulunmaktadır.

Mısır, Orta Amerika mutfağının en önemli malzemelerden biridir. Genellikle masa harina denilen kurutulmuş mısır hamurunu yapmak için kullanılır. Daha sonra masa harina hamuru; tortilla, et, peynir ve fasulyeyle doldurulmuş tortilla olan pupusas, empanada (börek) ve tamale yapmak için kullanılır. Aynı zamanda yahnilere de katılarak koyulaştırıcı görevi gören masa harina Orta Amerika’nın bazı bölgelerinde yuca ekmeği yapmak için de kullanılır.

Bölgenin verimli volkanik toprağı tarafından desteklenen çiftçiler; yerli ve eski mahsulleri ile birlikte daha yeni İspanyol ürünlerini de yetiştirerek üretim zenginliğini artırmaktadır. Karayipler etkisinden dolayı, hindistan cevizi, Orta Amerika mutfağında önemli bir yiyecektir. Orta Amerika’da meyveler genellikle tatlı olarak gün boyu tüketilir. Belize’de çiftçiler, muz ve papaya gibi lezzetli tropik meyvelerle birlikte şeker kamışı da yetiştirmektedir. Komşu Guatemala’da yetiştirilen önemli ürünler arasında; mısır, kakule ve değerli kahve çekirdekleri bulunurken, El Salvador’da kahve, şeker kamışı ve mısır ile birlikte fasulye ve pirinç ekilmektedir. Honduras’ta ise; ananas, kavun ve turunçgil meyvelerinin yetiştiriciliği yaygındır. Daha güneyde, Nikaragua çiftçileri yer fıstığı, kahve, muz, susam ve soya fasulyesi yetiştirirken Kosta Rikalılar bir tür muz olan plantain, pirinç, fasulye ve patates gibi yiyecekler üretmektedir. Panamalılar ise; kahve, muz, şeker kamışı ve çeşitli sebzelerin üretimini yapmaktadır. Orta Amerika’nın kıyı kesimlerindeki yerel balıkçı halk; balık, karides ve diğer deniz ürünlerini tercih ederken daha iç kesimlerde çiftçiler, domuz, sığır ve koyun gibi hayvancılığa yönelmektedir.

Bu coğrafyada tüketimi yaygın olan yiyeceklerden biri fasulye çorbası olan sopa de frijoles’tür. Ülkeden ülkeye ve pişirmeden pişirmeye farklılıklar olsa da, bu basit ve doyurucu çorba tüm bölgede tüketilmektedir. Yaygın olarak tüketilen diğer yemekler arasında kızartılmış muzlar, temelinde pirinç ve fasulye bulunan sayısız çeşitlilikte yemekler ve sütlaca benzeyen arroz con leche gibi zengin tatlılar yer almaktadır.

Kuzey Orta Amerika’da bulunan Belize ve Honduras ülkelerinde, Karayip adaları lezzetlerini, yerel mutfağa ödünç verdi. Buradaki favoriler arasında tropikal bir lezzet olan, Hindistan cevizi ekmeği pan de coco vardır. Ayrıca; kızarmış balık, johnny kekler (bisküvi), tavuk, fasulye ve diğer ana malzemeler ile baharatlı bir sos ile yavaşça pişirilen haşlanmış tavuk ve fasulyeden oluşan yemekler, deniz ürünlerinden yapılan bir tür çorba olan sopa de caracol, sebze garnitürü ve peynir ile servis edilen ızgara et yemeği olan pinchos Belize ve Honduras’ta yaygın tüketilen yiyeceklerdir.

Kilometrelerce sahil şeridine sahip dar bir ülke olan Panama’da, deniz mahsullerinin tüketimi çok yaygındır. Soğuk deniz mahsulleri salatası olan ve karides veya çiğ balık, sebze ve narenciye suyu ile yapılan seviche türü yemekler tüketilmektedir. Bir muz türü olan plantain de bir Panama favorisidir ve kızartılmış, pişmiş, püre haline getirilmiş ve tuzlu atıştırmalık olarak farklı şekillerde servis edilmektedir.

El Salvador’da neredeyse herkes tarafından her öğünde arepa yenmektedir. Arepalar genellikle salsa sosu ve sebze salatasıyla servis edilmektedir. Özellikle baharatlı arepa’yı çok tüketen Salvadorlular ise, yemekten sonra horchata adı verilen tatlı pirinç sütü tüketmektedir. En sevilen tatlı, portakal suyu, portakal kabuğu rendesi ve portakal marmelatı ile tatlandırılmış bir tür pasta olan maria luisa isimli tatlıdır.

Guatemala’nın ulusal yemeği; biber, domates ve balkabağı çekirdeği sosunda pişirilen tavuk ve patatesten oluşan bir güveç olan chicken pepian isimli yemektir. Ayrıca asidik bir karışımda marine edilmiş ve pişirilmiş, yenibahar veya safran ile renklendirilmiş bir balık veya et yemeği olan escabeche ve kişniş sosu, yeşil soğan ve domates sosunda pişirilmiş bir et yemeği olan jocon diğer ulusal yemeklerdendir.

Nikaragua’da tatlı tüketimi çok yaygındır ve ünlü tres leches keki Kosta Rika ve diğer Orta Amerika ülkelerinde olduğu gibi burada da geleneksel bir tatlıdır. Tres leches üç süt şeklinde tercüme edilir ve kek buharlaştırılmış süt, şekerli ve normal krema veya tam yağlı süt ile ıslatılır. Ekmek, portakallı sığır eti, mısır unu, sebze ve nane ile yapılan ve ismi indio viejo olan yemek, churrasco isimli, soğan ve maydonoz sos ile servis edilen, genellikle sığır etinden yapılan ızgara yemek ve kızarmış domuz eti ile doldurulmuş, haşlanmış vigoron ülkedeki diğer ünlü yemeklerdendir. Ayrıca pirinç ve fasulyeyle yapılan galla pinto hem Nikaragua hem de Kosta Rika’da ulusal bir yemektir.

Orta Amerika ülkelerinde üç öğün yemek yenmektedir. Öğün saatleri ülkeden ülkeye küçük farklılıklar gösterse de genellikle saat 06:30-09:00 aralığında kahvaltı, 12:00-14:00 aralığında öğle yemeği yenir. Akşam yemeği ise 18:00-21:00 aralığında yenmektedir. Orta Amerika mutfağında sunulan yemekler ve öğün saatlerinde bazı farklılıklar olsa da yemeklerin aile bireyleri ve arkadaşlar ile birlikte tüketilmesi çok büyük önem arz etmektedir. Yemek yenen zamanlar o kadar önemlidir ki, sofrada yemek esnasında konuşmak bile kaba bir hareket olarak algılanmaktadır.

Avrupalılar Orta Amerika’ya gelmeden önce, yerel halk eski Maya dinini benimsemekteydi. İspanyollar Amerika’ya geldiğinde, beraberinde Katolik dinini getirdi. Sömürgeciler yerel halkı Katolikliğe yönlendirmek için geleneksel din uygulamalarını yasaklasa da halkın bir kısmı gizlice ibadetlerini sürdürmeye devam etmiştir. Bu dinlerin yanı sıra Orta Amerika’da az da olsa Yahudi ve Müslüman nüfus da yaşamaktadır. Bu zengin dini ve kültürel birleşimin bir sonucu olarak, Orta Amerika’da birçok bayram ve festival kutlanmaktadır. Hıristiyan geleneğinde, Paskalya ve Noel, yılın en önemli iki etkinliğidir. Bölgenin tamamında, Paskalya haftası Semana Santa olarak adlandırılmaktadır. Birçok Katolik Paskalya’dan önceki 40 gün boyunca lent adı verilen et veya balık yememekte, bu nedenle de tatil menülerinde et ve deniz ürünleri belirgin bir şekilde yer almaktadır.

Orta Amerika’nın genelinde Noel zamanında; un, şeker, süt ve kuruyemişten yapılan polvoron isimli kurabiye tüketilmektedir. Kosta Rika’da, geleneksel Paskalya yiyecekleri sütlaç ve tatlı meyve konserveleri olan dulce de chiverre çok tüketilmektedir. Tüm Orta Amerika ülkelerinde, mısır unundan yapılan hamurun içine et ve fasulye gibi yiyecekler doldurulup muz veya mısır kabuğuna sarılarak pişirildiği tamales klasik bir Noel spesiyelidir. Tavuk çorbası da tüm bölgede en sevilen yemeklerden biridir. Honduraslı aşçılar; karides, sebze ve baharatlarla özel pirinç yemekleri yaparken Nikaraguan ve Panamanlılar, tavukla yapılan ve safran ile tatlandırılmış benzer pirinç yemekleri yapmaktadır. El Salvador’da tatlı, yoğun bir tatil ekmeği olan tava de torta, Panama’da ise meyveli kek gibi tatlılar çok popülerdir. Tatil zamanlarında ayrıca tüm Orta Amerika ülkelerinde bir tür eggnog olan yumurta likörü de çok tüketilmektedir. Maya dini ve Hıristiyan geleneklerinin bir harmanı olan Tüm Azizler Günü ve Tüm Ruhlar Günü de köklü bir gelenektir. Guatemala’da insanlar mezarlıklarda uçurtma uçurur ve fiambre isimli pişmiş et ve marine edilmiş sebzelerden oluşan bir yemek hazırlamaktadır. Tüm Orta Amerika’da tamales ve pişmiş balkabağı gibi çok sayıda diğer popüler tatil yiyecekleri hazırlanmaktadır. Bu yiyecekleri ateş yakılan bir çukura gömme ve sonra buradan çıkarma, geleneksel bir uygulama olup, ölümü ve ruhun öbür dünyaya yükselmesini sembolize etmektedir.