Minci/mıncı/minzi, Doğu Karadeniz mutfağı içerisinde Ordu, Giresun, Samsun, Bafra, Trabzon, Rize gibi yörelerde, özellikle Laz mutfak kültürünü yansıtan bir peynir türüdür. Bu peynir, yoğun olarak Rize ve ilçelerinde üretilmektedir. Minci, yöresel bir adlandırma olarak karşımıza çıkmaktadır. Minci, çökelek veya lor peynirinin bir türü olarak da bilinmektedir. Ancak yapımı aşamaları açısından, bu peynirlerden belirgin farklılıkları vardır. Minci, sözcüğünün kökeniyle ilgili net bilgi bulunmamaktadır. Sözcük, Lazca Sözlük’te “Çökelek, minci, ayranın kaynatılması sonucu elde edilen az sulu hayvansal ürün.” olarak açıklanmakta ve bu üründen yararlanarak elde edilen maklavi mot‌̌axeri, melakʼoreri, t‌̌ağaneri, gelaç̌ kʼoreri gibi çeşitli aperatiflere gönderme yapıldığı görülmektedir. Sözcük, Anadolu ağızlarında, minci madde başı olarak “çökelek” ve “peynir” anlamlarıyla Rize, Trabzon, Artvin ve Samsun illerinde tanıklanmaktadır. 

Mincinin hammaddesi olarak ayran, yoğurt ve süt gibi çeşitli süt ürünleri sayılabilir. Çökelek türü olarak değerlendirilen mincinin, genellikle ayrandan elde edildiği belirtilir. Bir teneke/kap yoğurdun yarısına su katılarak ayran elde edilir, ayran yayıklarda yağı ile suyu ayrışana kadar yayıklanır. Ayrışan ayran ateşe alınarak ısıtılır ve bez torbalara süzülür. Bez torbada kalan çökelti minci olarak adlandırılır. Diğer bir yöntem olarak mincinin hammaddesinde süt kullanılır. Mincinin yapımında öncelikle elde edilecek peynir miktarına göre çiğ süt temin edilir. İlk aşamada çiğ süt için iki işlem uygulanabilir. Birincisi sütün doğrudan kullanılması; ikincisi ise sütü yağından ayırmak için makinaya vurulması şeklindedir. Örneğin, 10 kilogram çiğ süt temiz bir bez yardımıyla süzülür ve süt oda sıcaklığında, içerisine maya eklenmeden yoğurt gibi tutması, sertleşmesi ve ekşimesi beklenir.  Daha sonra bu sütün üzerindeki kaymak alınır, bir tencereye boşaltılır ve ocağa alınır. Süt ısınmaya başlayınca tencerenin içine yaklaşık iki-üç kilogram çiğ süt yavaşça eklenir ve kısık ateşte hafif ısınması beklenir. Süt, bu süreçte kesilmeye başlar ve ısındıkça katılaşan peynirin üste çıktığı görülür. Üste çıkan bu peynir bir elek veya süzgeç yardımıyla bez bir minci torbasına alınır.  Minci torbasında yaklaşık bir-iki saat suyunun süzülmesi beklenir. Suyu süzülen minci, kahvaltılarda, börek yapımında ve aperatifler başta olmak üzere çeşitli şekillerde kullanılabilir hâle gelmektedir. Mincinin daha iyi kuruması ve suyunun süzülmesi için özellikle tül kumaşı seçilir ve dikimi yapılır. Bu minci torbaları, sadece peynir süzme ve kurutma işlemi sırasında kullanıldığı için hijyenik olmalarına dikkat edilir. Peynir türü olması açısından protein, kalsiyum içermekte ve besleyiciliği ile ön plana çıkmaktadır. Ayrıca içerisindeki yağ oranı ve üretim yönteminin uygunluğuna göre bir diyet ürünü olarak da tüketilebilmektedir. Mincinin yapımında ana malzeme olan sütün doğal olması ve yağlı olması önemlidir. Zira mincinin lezzetinin arttıran içeresindeki süt yağının oranıdır. Minci, bir çökelek türü olarak nitelenmektedir. Ancak yöresel bir peynir türü olan minci ile çökelek yapımında bazı farklılıklar vardır. Çökelek peynirinde, katılaşan süt doğrudan pişirilerek/ısıtılarak süzülürken; minci de ise katılaşan süte çiğ süt eklenerek elde edilir. Bu farklılık ortaya çıkan peynir türünün hem kıvamını hem de lezzetini değiştirmektedir. Minci, Ardeşen Mincisi adıyla 2024 yılında coğrafi işaret tescili almak için Ardeşen Ticaret ve Sanayi Odası ile Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) tarafından sağlanan teknik destek ile projelendirilmesine onay verilmiştir. Bu ad ile coğrafi tescil alması, bu ürünün Laz mutfak kültürüne özgü bir peynir türü olduğunun da kanıtı niteliğinde olacaktır. Minci, yörede özellikle kahvaltılarda minci t‌̌ağaneri olarak bilinen bir aperatif olarak tüketilmektedir. Ancak böreklerde, muhlamada veya sade olarak da tüketilmektedir. Ürün, genellikle yöresel restoranlarda özellikle kahvaltı menülerinde kendine yer bulmaktadır. Yöreye gelen turistler ile gurbetçilerin yoğun olarak satın aldığı bir ürün olması da kültür ekonomisi açısından minciyi değerli kılan diğer bir unsurdur.