Kırklareli Beyaz Peyniri
Gastronomi Doğal ve Kültürel Miras Anadolu Mutfağı Yemek/Yiyecek Coğrafi İşaretli Ürün Peynir
-
2024
Coğrafi işaretler, bir ürünün belirli bir bölge, yer veya ülke ile özdeşleştiğini ve bu bölgenin belirli özelliklerini taşıdığını gösteren işaretlerdir. Kırklareli, zengin kültürel mirası ve verimli toprakları ile tanınan bir bölge olup, özellikle bağları ve üzümleriyle ünlüdür. Ancak Kırklareli’nin adını duyuran bir diğer önemli özelliği de süt ve süt ürünlerindeki çeşitliliğidir. Kırklareli Beyaz Peyniri, bu bağlamda Kırklareli ile özdeşleşmiş bir süt ürünüdür. Bu özelliğiyle “Peynir Kenti” olarak da anılan Kırklareli, yıllardır başta İstanbul olmak üzere büyük tüketim merkezlerinin süt ve süt ürünleri ihtiyacını karşılayan Trakya’nın hatta tüm Marmara Bölgesi’nin önemli merkezlerinden biridir.
Mandıralarıyla ünlü Kırklareli’nde çeşitli hayvanlardan elde edilen bol miktarda süt, çeşitlilik gösteren ürünlere dönüştürülerek pazarlara sunulmaktadır. Bu ürünlerin arasında, Kırklareli Beyaz Peyniri, coğrafi işaretli bir ürün olarak öne çıkmaktadır. Kırklareli Beyaz Peyniri, bölgenin süt ürünleri zenginliğinin bir simgesi olarak kabul edilir ve koyun, keçi ve inek sütünden elde edilen sütlerin karışımıyla üretilir.Bu peynirin üretimi ve kalitesi, bölgenin doğal koşulları ve geleneksel üretim yöntemleri ile doğrudan ilişkilidir.
Kırklareli Beyaz Peyniri, 06 Temmuz 2018 tarihinde Kırklareli Ticaret ve Sanayi Odası ile Kırklareli Ticaret Borsası tarafından yapılan başvuru sonucunda, 23 Aralık 2020 tarihinde 636 numaralı tescil ile coğrafi işaret ünvanı alarak resmen tescillenmiştir.
Bu karışımın oranları ise belirli sınırlar içerisinde tutulur: Yüzde 15-30 inek sütü, yüzde 25-40 keçi sütü ve yüzde 30-45 koyun sütü şeklindedir. Kırklareli’nin peynir üretimindeki ustalık ve deneyimi, mandıralarda kültürel aktarım yoluyla nesilden nesile aktarılmış ve bu gelenek günümüze kadar devam ettirilmiştir.
Kırklareli Beyaz Peyniri'nin en belirgin özelliklerinden biri, altı ay boyunca dinlendirildikten sonra tüketilmeye hazır hale gelmesidir. Bu peynirin lezzeti, Kırklareli'nin zengin çayır ve meralarında otlayan hayvanlardan elde edilen sütün kalitesinden kaynaklanmaktadır. Kırklareli, hayvancılık açısından önemli bir merkez olup, ot verimi ve biyoçeşitlilik bakımından üstün niteliklere sahip çayırlara ve meralara sahiptir. Yapılan birçok araştırma, çayır kuru otuyla beslenen ve meralarda otlayan hayvanların et ve süt lezzetinin daha iyi olduğunu ortaya koymuştur. Hayvanların protein kaynaklı beslenmesi, peynirin protein içeriğine de yansımaktadır, bu da Kırklareli Beyaz Peyniri'nin besleyici değerini artırmaktadır. Bu özellikler, Kırklareli Beyaz Peyniri'nin benzersiz lezzetini ve kalitesini ortaya koymaktadır. Yöresel üretim yöntemleri ve doğal beslenme koşulları, bu peynirin sadece bölgesel değil, ulusal ve uluslararası düzeyde de tanınmasını sağlamaktadır. Peynirin dinlendirilme süreci, tat ve aromanın gelişimini sağlar, bu da Kırklareli Beyaz Peyniri'ni diğer peynirlerden ayıran önemli bir faktördür.Kırklareli’nin zengin doğal kaynakları ve hayvancılık potansiyeli, bu peynirin kalitesinin temelini oluşturmaktadır. Peynir, hem lezzeti hem de besin değeri ile ön plana çıkarak, Kırklareli'nin kültürel mirasının önemli bir parçasını temsil etmektedir.Bu peynir, yerel sofralardan ulusal ve uluslararası gastronomi dünyasına kadar geniş bir alanda önemli bir yere sahiptir. Zengin aroması ve dengeli lezzetiyle kahvaltılarda, salatalarda, mezelerde ve tatlılarda kullanılabilir. Peynir tabaklarının vazgeçilmezi olup, şarap eşleşmelerinde de sıkça tercih edilir.Kırklareli Beyaz Peyniri'nin gastronomik değeri, yüksek protein içeriği ve doğal üretim süreçlerinden kaynaklanmaktadır. Geleneksel yöntemlerle üretilmesi, peyniri doğal ve katkısız kılar, bu da gastronomi meraklıları için cazip bir özellik oluşturur. Kırklareli'nin yerel mutfağında da önemli bir yer tutan bu peynir, bölgenin kültürel ve gastronomik mirasının bir parçasıdır. Yöresel yemek tariflerinde sıkça kullanılır ve gastronomi turizmine katkıda bulunur. Yerel restoranlar ve peynir üretim tesisleri, ziyaretçilere bu lezzeti tanıtarak bölge ekonomisine ve kültürüne katkı sağlar.Kırklareli Beyaz Peyniri, Kırklareli'nin gastronomik kimliğinin önemli bir unsuru olup, hem lezzeti hem de besin değeri ile öne çıkar. Geleneksel üretim yöntemleri ve doğal içeriğiyle, Kırklareli'nin kültürel mirasını ve gastronomik zenginliğini yansıtır.
Referanslar
Coğrafi İşaretler Portalı , https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38598, (Erişim tarihi: 25.05.2024); İçli, G. E. ve Anıl, N. K. (2022). Coğrafi İşaretler ve Kırklareli Beyaz Peyniri, Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 8(4); Şahin, G. (2013). Coğrafi işaretlerin önemi ve Vize (Kırklareli)’nin coğrafi işaretleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15): 23-37.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Coğrafi İşaretler Portalı , https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38598, (Erişim tarihi: 25.05.2024).