Kırklareli Hardaliyesi

Gastronomi Doğal ve Kültürel Miras Anadolu Mutfağı İçecek Coğrafi İşaretli Ürün

Hardaliye, Kırklareli ve çevresinde üretilen, alkolsüz bir yöresel içecektir. Bu içeceğin içeriğini olgunlaşmış üzüm, hardal tohumu ve vişne yaprağı oluşturmaktadır. Tarihi kaynaklara göre, hardaliye, Osmanlı İstanbul'unda "Meşhur Kırklareli Hardaliyesi" olarak tanınmış ve seçkin tüccarlar tarafından satılmıştır. Hardaliye, 1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün Kırklareli ziyareti sırasında kendisine sunulmuş ve büyük beğenisini kazanmıştır. Atatürk, hardaliyenin "milli içecek" olarak benimsenmesini ve bu bağlamda adımlar atılması yönünde direktif vermiştir. 

Hardaliyenin üretim süreci, bağ bozumu dönemi olan ekim ve kasım aylarında gerçekleşmektedirr. Bu dönemde papazkarası, pamit, cabarnet, merlot, şiraz, öküzgözü,  cardinal ve alphonse gibi çeşitli üzüm türleri hasat edilir. Ezilen üzümlerle birlikte, ezilmiş siyah hardal tohumu ve benzoik asit birer katman olmak üzere meşe ağacından yapılmış ve alt kısmında musluk bulunan fıçılara yerleştirilir. Siyah hardal tohumu, içeceğe özgün bir aroma katmakla kalmaz, aynı zamanda ürünün muhafazasını sağlayarak şarap haline dönüşmesini önler. Üzüm katmanlarının arasına vişne yaprakları da eklenir ve bu da içeceğin lezzetini zenginleştirir.

Fermantasyon süreci, oda sıcaklığında yedi-on gün arasında sürer ve bu süreç 20 güne kadar uzatılabilir. Fermantasyon başladıktan sonra, düzenli aralıklarla fıçıdan üzüm suyu alınıp tekrar üst kısmından dökülür. Hardaliyenin fermantasyon süreci tamamlandığında, şişelenebilir ve taze olarak tüketilebilir ya da serin bir yerde muhafaza edilerek bir yıla kadar saklanabilir. 

Üzüm bazlı olması ve fermentasyon sürecinden geçmesi nedeniyle, besin değeri yüksek olan bu içecek 28 Aralık 2017 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti ile tescillenmiş ve böylece coğrafi olarak korunan bir ürün haline gelmiştir.

Referanslar

Arici, M. ve Coskun, F. (2001). Hardaliye: Fermented Grape Juice As A Traditional Turkish beverage. Food Microbiology, 18(4): 417-421; Bayındırr, M.S. ve Önçel, S. (2019). Gastronomide Kültürel Miras Bakış Açısıyla Kırklareli Hardaliyesi’nin Geleneksel Üretiminin Değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(3): 1867-1886; Çakır, A., Çiftçi, G. ve Çakır G. (2017). Trakya Turizm Rotası Projesi: Lezzet Rotası Üzerine Bir Değerlendirme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2): 194-205; İçli, G. E. ve Vural, B. B. (2011). Kırklareli İlinin Sosyoekonomik Kalkınmasında Mekan (Şehir) Pazarlamasının Rolü, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 140-154; Şahin, G. (2013). Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırklareli)’nin Coğrafi İşaretleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15: 23-37; Trakya Bölgesi Turizm Master Planı (2013-2023), https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/master.pdf, (Erişim tarihi: 26.04.2024); Türk Patent Kurumu, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38092, (Erişim tarihi: 26.04.2024).