Kastamonu’da merkezde yer almaktadır. 29.10.2002 tarihinde Kastamonu Valiliği tarafından hizmete açılan müze, Türkiye’nin ilk kent tarihi müzesi özelliğini taşımaktadır. Müze Valilik Konağı’nın alt katında bulunmaktadır. Müzede Kastamonu’nun şehirleşme sürecine, cülus törenine ve İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanı olduktan sonra Kastamonu’ya ilk gelişine ait görseller mevcuttur. 1950’li yıllarda halk eğitim merkezinde kullanılmış film makinesi ve konak maketleri de yer almaktadır. Bu eserlerin yanı sıra 1950’li yıllarda valilik özel kalemde kullanılan bir masa, Atatürk’ün Kastamonu’ya geldiğinde kullandığı bir örtü ve el yazması bir Kur’an bulunmaktadır. Ayrıca müzenin en önemli eserleri arasında 1904 yılında yapılmış Anadolu’nun ilk el yapımı konsol piyanosu ve 1907 yılında Kastamonu Sanat Okulu'nda dokunan 40 metrekarelik halı sergilenmektedir. Müzede Kastamonu hakkında yayımlanan ya da Kastamonu’da yayımlanan basılı eserler için ayrılmış bir kütüphane de mevcuttur. Toplamda 52 adet envanterli eser bulunmaktadır.

Kastamonu Kent Müzesi, kentin kültürel belleğini koruma, kent kimliğini güçlendirme ve toplumsal aidiyet duygusunu pekiştirme amacıyla kurulmuş önemli bir kültürel kurumdur. Kentin tarihî, sosyal, ekonomik ve turistik değerlerini geleceğe taşıma vizyonuyla faaliyet gösteren müze, aynı zamanda toplumsal hafızanın sürekliliğini sağlayarak, geçmişi günümüzle buluşturan dinamik bir arşiv işlevi üstlenmektedir. Kastamonu Valiliği ve İl Özel İdaresi bünyesinde hizmet sunan müze, bu çerçevede Kastamonu'ya dair belge, görsel materyal, eşya, ses ve görüntü kayıtlarını toplayarak hem kalıcı hem de geçici sergiler aracılığıyla ziyaretçilere sunmaktadır. Modern müzecilik anlayışının gerektirdiği biçimde, ziyaretçilerle etkileşim içinde bir sergileme ortamı oluşturularak kent belleğinin interaktif biçimde aktarılması hedeflenmektedir.

Tarihi Kentler Birliği’nin önerisi doğrultusunda 2002 yılında “Dökümantasyon ve Arşiv Merkezi” olarak kurulan Kastamonu Kent Müzesi, zamanla müze kimliği kazanarak koleksiyonunu genişletmiş ve sergileme kapasitesini artırmıştır. Müze, ilk olarak Kastamonu Hükümet Konağı’nın zemin katında hizmet vermiştir. Ancak 2016 yılında konağın restorasyona girmesiyle birlikte müzede kapsamlı bir yenileme süreci başlatılmış; 2022 yılı itibarıyla çağdaş müzecilik ilkeleri doğrultusunda yeniden yapılandırılarak ziyaretçilere modern sergi teknikleri, grafik anlatımlar ve dijital uygulamalarla zenginleştirilmiş bir içerik sunmaya başlamıştır. Müze yapısı, dört ana bölüm etrafında şekillenmiştir: Kastamonu’nun jeolojik yapısı ve özgün canlı türlerini içeren doğa seksiyonu; kentin tarih öncesinden XXI. yüzyıla kadar uzanan arkeolojik ve tarihî gelişimini ele alan tarih bölümü; zengin mimari mirası yansıtan mimarlık temalı alanlar ve Kastamonu’nun sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını açıklayan tematik seksiyonlar. Buna ek olarak, çocuk atölyesi ve geçici sergi salonları ile katılımcı bir müzecilik anlayışı desteklenmektedir.

Kent müzelerinin temel işlevlerinden biri olan kentsel belleğin oluşturulması ve korunması, Kastamonu Kent Müzesi’nde özel bir önem taşımaktadır. Küreselleşmeyle birlikte artan kültürel benzeşme ve unutulma riskine karşı, müze; Kastamonu’nun özgün geçmişini belgeleyen görsel ve yazılı materyalleri fiziksel ve dijital ortamda arşivlemekte, bu verileri bilgiye dönüştürerek araştırmacıların kullanımına sunmaktadır. Müzeye bağlı bilgi işlem merkezi ve kent kültürü araştırmalarına yönelik kütüphane ile yerel tarih ve kültür çalışmalarına bilimsel bir zemin kazandırılmakta; bağış yoluyla elde edilen fotoğraf, efemera ve belgelerle kent belleği sürekli olarak zenginleştirilmektedir.

Kastamonu Kent Müzesi, 2002 yılında Kastamonu’nun kültürel belleğini korumak, kentin kimliğini güçlendirmek ve halkın kent aidiyetini artırmak amacıyla Kastamonu Valiliği ve Kastamonu İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğine bağlı olarak kurulmuş bir müzedir. Kastamonu’nun kültürel, tarihsel, turistik, sosyal ve ekonomik değerlerini sergileyerek gelecek nesillere aktarmak başlıca hedefleri arasındadır. Kastamonu Kent Müzesinde türlü belge, eşya, kitap, görsel ve işitsel materyaller toplanarak bunlar geçici veya kalıcı sergiler aracılığıyla sunulmaktadır. Modern müzecilik anlayışına uygun olarak ziyaretçilerle etkileşime dayalı bir ortam oluşturmak da amaçlanmıştır. Kastamonu Kent Müzesi, kentin geçmişini ve bugününü koruyarak, yaşayan bir hafıza oluşturup geleceğe taşımayı amaçlayan bir kültürel merkezdir.

Kastamonu Kent Müzesi’nin kronolojik gelişimi ise şöyledir:

• 2002 – Tarihi Kentler Birliği’nin tavsiyesiyle “Dökümantasyon ve Arşiv Merkezi” olarak kuruldu.
• 2002- 2016 yılları arası – Kamu eliyle sınırlı bir koleksiyon toplanarak müze niteliği kazanmaya başladı. Hükümet Konağı’nın zemin katının bir bölümünde hizmet verdi.
• 2016 – Kastamonu Hükümet Konağı restorasyona girdi, bu süreçte Kent Müzesi’nde revizyon çalışmaları başlatıldı.
• 2018 – Kastamonu’nun kimliğini daha iyi yansıtmak amacıyla müze yeniden düzenlendi.
• 2022 – Eser sergileri, grafik anlatımlar ve dijital çözümlerle modern bir müze olarak tekrar faaliyete geçti.

Kastamonu Kent Müzesi, dört ana bölümden oluşmaktadır: Birinci bölüm Kastamonu’nun jeolojik tarihi, flora ve fauna özellikleri ile su kertenkelesi ve fosillerin sergilendiği alandır. Bu bölümde Kastamonu’nun sahip olduğu 70 milyon yıllık Mosasaurus hoffmanni fosili bulunur. Bu fosil dünyada nadir, Türkiye’de ise tek örnektir. Bu durum Kastamonu’nun jeolojik açıdan ayrıcalıklı bir konumda olduğunu gösterir. Müze, bu önemli fosili ziyaretçilere hem dijital hem de imitasyon (kopya) gösterimlerle sunmaktadır. Ayrıca, yeşil perde destekli üç boyutlu fotoğraf çekimi gibi interaktif ve eğlenceli yöntemler kullanılarak, ziyaretçilerin fosili öğrenirken aynı zamanda keyifli vakit geçirmeleri de sağlanmış olur.

İkinci ve diğer ana bölümde Prehistorik dönemlerden XXI. yüzyıl başına kadar Kastamonu’nun arkeolojik ve tarihsel gelişimine yer verilir. Kastamonu’daki Çobanoğulları ve Candaroğulları beylikleri ve Osmanlı dönemleri hakkında konuşan tablolarla ziyaretçilere bilgi verilir. 

Üçüncü bölümde Kastamonu’nun korunmuş geniş mimari mirası dijital destekli haritalar, maketler ve ekranlarla tanıtılır. Dördüncü ve son bölüm ise kentin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısını yansıtır.  Bu kapsamda gastronomi, geleneksel el sanatları ve zanaatlar, sinema kültürü, âşıklık geleneği, turizm, yazılı kültür ve matbaa ile eğitim tarihlerine ait koleksiyonlar dijital uygulama ve grafiklerle tanıtılır. Ayrıca, müzede çocuk atölyesi ve geçici sergi alanı da bulunmaktadır. 

Kastamonu Kent Müzesi'nde aynı zamanda ulusal düzeyde panel, söyleşi, konferans, arkeoloji atölye çalışmaları vb. bilimsel etkinlikler düzenlenmekte; Kent Müzesi Sinema ve Okuma kulüpleri kapsamında film ve kitap analizleri yapılmaktadır.

Kent müzeciliğinin temel amacı kent belleğini oluşturmak ve korumaktır. Günümüz dünyasında kültürel mirasın unutulma tehlikesine karşı kent müzeleri bir arşiv mekânı olarak önemli bir rol oynamaktadır. Kastamonu Kent Müzesi de bu doğrultuda, adeta kent kültürü araştırmalarına yönelik bir kütüphane ve bilgi işlem merkezi oluşturmuştur. Müze, sahip olduğu koleksiyonlar ve bağışlanan fotoğraflar, belgeler, efemeralar gibi unsurları fiziksel ve dijital olarak arşivleyerek korumakta ve yeniden üretimler ile bilgi olarak işleyerek müze arşivini güçlendirmektedir. Kastamonu Kent Müzesi, kentin geçmişine ait verileri toplayarak bunları koruyan, arşivleyen ve geleceğe aktaran bir merkez olarak konumlandırılabilir.

Müze, Kastamonu merkezinde Cebrail Mahallesi 10 Aralık Caddesi No:24/3 Hükümet Konağı’nda hafta içi 08.30-17.30 hafta sonu 09.30-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Müzeye girişler ise ücretsizdir.