Geçmişi üç bin yıl öncesine dayanan ilçenin tarihi, kültürel, sosyal ve ekonomik zenginliklerinin gelecek kuşaklara en iyi biçimde aktarılmasının yanı sıra, İnebolu’nun Kurtuluş Savaşı’nı kazanmada oynamış olduğu yaşamsal rolü belgelerle sunan bir kent müzesidir. Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi, Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde yer almaktadır. Tarihi İnebolu yerleşkesinin tam ortasında, dönemin valisi Abdurrahman Paşa tarafından Padişah II. Abdülhamit’in talimatıyla 1882 yılında medrese olarak yaptırılan görkemli bir binadadır. Müzenin yer aldığı tarihi mekân eğitim amacıyla U biçimli inşa edildi. İzleyen süreçlerde Belediye Hizmet Binası olarak kullanılan yapı, 1996 yılında yandı ve izleyen yıl boşaltıldı. Yaklaşık 12 yıl atıl kalan yapı hazırlanan projeyle kent müzesi olarak yeniden işlevlendirildi. Bu amaçla hazırlanan proje 2009 yılında düzenlenen Tarihi Kentler Birliği, Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje Uygulamalarını Özendirme Yarışması’nda proje ödülüne layık görüldü ve restorasyon çalışmaları 2014 yılında tamamlandı. Restorasyon çalışmalarının ardından müze donanımları uzun ve titiz bir çalışmayla oluşturulmuş ve 09. 06. 2017 tarihinde törenle hizmete açıldı. Osmanlı döneminde çok önemli bir liman ve ticaret merkezi olan İnebolu, Kurtuluş Savaşı süresince mücadelenin kazanılmasında yaşamsal bir rol oynadı. Çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün “Gözüm Sakarya’da, Dumlupınar’da, kulağım İnebolu’da” diyerek onayladığı bu yargıya koşut, ilçe geçmişten günümüze iş, eğitim, kültür ve politik anlamda önemli bir yerleşke oldu. Bu nedenle ilçede Osmanlı İmparatorluğu döneminde de önemli yapılar yapıldı ve ilçe donanım açısından benzerlerinden çok ileriye gitti.

Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi, İnebolu ilçe merkezinde 1840 yılında yapılan Yahya Paşa Camii ve Şadırvanı’nın tam karşısındadır. Müze, İnebolu’nun geçmişten günümüze geçirmiş olduğu evreleri bir zaman tüneli kurgusuyla görsel ve metinlerle ziyaretçilerine sunmaktadır. Küçük bir lobi ve içinde resepsiyon bulunan girişten, çoklu gösterim (multivizyon) alanına ulaşılmaktadır. Burada sunulan sinevizyon izlencesinden sonra ziyaretçilerin galerilere geçişi sağlanmaktadır. Müzenin zemin katında ortada bir çift gösterişli boğaya koşulmuş cephane yüklü bir kağnı bulunmaktadır. Kağnı ve boğaların hemen gerisinde, sırtında top mermisiyle zamanın denk kayığı loncası önderi Hamamcı Kadı Salih Reis, ön sağ tarafta ise istiklâl şehitlerimizden Şerife Bacı, solunda ise bir kız çocuğu heykeli bulunmaktadır. Hamamcı Kadı Salih Reis, Rusya’dan gelerek açıkta demirleyen gemilerdeki cephane ve mühimmatı denk kayıklarıyla karaya çıkaran gurubun önderi ve aynı zamanda bir neferidir. Şerife Bacı ise Kurtuluş Yolu’nda kağnısına yüklediği cephanenin ıslanmaması için evladının sırtındaki örtüyü mühimmatın üzerine örten, menzile ulaştığında soğuktan donarak şehit düşen kahraman kadınımızdır. Müzenin zemin katının tam ortasında bulunan cephane yüklü kağnı, Hamamcı Kadı Salih Reis, Şerife Bacı ve kız çocuğunun güney yönünde yer alan arastada zamanın İnebolu ekonomik hayatını temsil eden beş bölüm bulunmaktadır. Bunlardan ilki kurtuluş mücadelemizde yaşamsal rol oynamış olan İnebolu’ya özgü Denk Kayığı Atölyesi’dir. Hemen yanında ise meşhur İnebolu Bıçağı yapım atölyesini temsil eden kısım bulunmaktadır. Bu atölyenin bitişiğinde zamanın hâkim dekorasyonuyla donatılmış bir terzi dükkânı, bu dükkânın batısında ise bir Kilim ve Dokuma Atölyesi ve son olarak Kundura Atölyesi yer almaktadır.

U biçimli yapının yüksek cam tavanı üzerine yerleştirilmiş bir denk kayığı yer almaktadır. Zeminden yükselen duvarların üzerinde ise Atatürk’ün ünlü “Kulağım Sakarya’da, Dumlupınar’da, kulağım İnebolu’da” tümcesinin yanı sıra İnebolu’ya verilmiş olan Beyaz Şeritli İstiklal Madalyası’nın hikâyesi ve fotoğrafları devasa boyutlarda yer almaktadır. Müzenin birinci katına giden merdivenli koridorun sahanlığında 09. 06. 1921 tarihinde Yunan Donanması’na mukavemet için kullanılan top bulunmaktadır. Birinci kata ulaşıldığında soldaki ilk galeriden itibaren İnebolu’nun geçmişten günümüze yaklaşık üç bin yıldır geçirmiş olduğu evrelerin betimlendiği hücreler yer almaktadır. Bunlar arasında özellikle Yunan Donanması’nın 09. 06. 1921 tarihinde İnebolu’yu işgal etme amacıyla başlatmış olduğu bombardıman ve buna karşılık veren tek topluk batarya, ilk çağ dönemi İnebolu eserleri, amforalar, Memlük Kılıcı sayılabilir. Birinci katta ayrıca İnebolu’nun Selçuklu İmparatorluğu himayesindeki beylikler dönemine ait eserler yer almaktadır. Dönemin önemli bir ekonomik ve politik merkezi olan ve bu niteliğiyle Anadolu’nun ilk ticaret odalarından biri olma özelliğini taşıyan İnebolu Ticaret Odası’nın kuruluşuyla ilgili beratlar bu kısımda yer almaktadır.

Müzenin ikinci (son) katına her tarafı İnebolu’ya ait resimlerle bezeli merdivenden ulaşılmaktadır. Bu kat, İnebolu’nun Türk Ulusal Kurtuluş Mücadelesi’nde göstermiş olduğu olağanüstü mukavemet ve desteği yansıtan resim, eşya ve belgelerin yanı sıra, bu süreçte emeği geçen kahramanlara ayrıldı. Bu katta ayrıca kişisel arşiviyle tarihe ışık tutan Nurettin Peker’e ait belge ve eşyalar yer almaktadır. Merdivenin solundan ikinci kata ulaşıldığında 1921 Haziran’ında İnebolu halkından silah ve mühimmatın teslim edilmesini isteyen Yunan Donanması’na ait fotoğraflar görülmektedir. Ancak kahraman İnebolu halkı bu talebi geri çevirdi. Bunun üzerine bir bayram sabahı olan 09. 06. 1921 tarihinde Yunan Donanması İnebolu’yu bombaladı. Bu tarihi olayı adeta yeniden yaşatan bu kısmın sağında düşmana mukavemet eden İnebolu halkının kullanmış olduğu silahlara yer verildi. Silahların hemen yanında İnebolu’ya verilen Beyaz Şeritli İstiklal Madalyası görülmektedir. Bu bölümde ayrıca Bir Destanı Var Edenler kısmı yer almaktadır. Çünkü Haziran 1921 saldırısı başarılı olsa idi, belki de kurtuluş savaşı başlamadan bitecek ve Yunanlılar İnebolu’yu da işgal edeceklerdi. Bu kısımda mücadelede simgeleşmiş Halime Çavuş, vatan için canını feda eden Şerife Bacı’nın yanı sıra ilk tıp şehidi kabul edilen İsmail Hakkı Ayaroğlu’na ait bilgi ve belgeler sergilenmektedir. Bu katta yer alan çok önemli bir diğer galeri ise Atatürk’ün 25. 08. 1925 tarihinde İnebolu’ya gelerek ilan etmiş olduğu Kıyafet Devrimi galerisidir. Bu bölümün en çarpıcı kısımlarından bir diğeri ise Türk edebiyat tarihinde önemli yeri olan İnebolulu Orhan Şaik Gökyay, Oğuz Atay ve Nurettin Peker gibi ünlü şair, yazar ve devlet adamlarının yer aldığı galeridir.

Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi restorasyon döneminde kazanmış olduğu ödülün yanı sıra daha birçok ödül kazanmıştır. Bunlar: Tarihi Kentler Birliği tarafından düzenlenen, 2015 Yılı Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması’nda Kurtuluşa Giden Yolda, İnebolu Kent Müzesi Restorasyon Uygulama Projesi ile Başarı Ödülü, Tarihi Kentler Birliği tarafından 2017 yılında düzenlenen müze özendirme yarışmasında Kurtuluşa Giden Yolda, İnebolu Kent Müzesi, Müze Özendirme Ödülü, Yaşayan Şehirler Platformu ve Dokuz Eylül Üniversitesi işbirliğinde düzenlenen, Şehir Ödülleri Türkiye 2017 Ödül töreninde Yaşayan Şehirler Umut Işığı Ödülü ve Koruma Ödülleri kategorisinde Kurtuluşa Giden Yolda, İnebolu Kent Müzesi ile Yılın Kent Müzesi ödülü olarak sıralanmaktadır.

Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi, Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde yer almaktadır. Müze olarak kullanılan yapı, dönemin Kastamonu Valisi Abdurrahman Paşa tarafından Sultan II. Abdülhamid’in talimatı ile 1882 yılında medrese olarak inşa edildi. Uzun yıllar İnebolu Belediyesi Hizmet Binası olarak kullanıldı. Eski Belediye Binası'nın 2013 yılında restorasyonu yapıldı. 2014 yılında restorasyon çalışmaları tamamlanan yapı, İnebolu’nun zengin tarihsel ve kültürel birikimini “kent belleği” misyonuyla geleceğe taşımak, gelecek kuşaklara en iyi şekilde aktarabilmek amacıyla Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi olarak hizmet vermeye başladı. İnebolu Belediyesince sergilenecek malzemeler için başlatılan kampanya kapsamında şehir halkından hatırası olan ürünler toplanmış ve müze envanter çalışması yapıldı. Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi'nde; İnebolu ile ilgili tarihi değere sahip her türlü belge, eşya, kitap, fotoğraf, malzeme vb. her türlü materyal sergilenmektedir. İnebolu’nun kültürel, tarihsel, sosyal ve ekonomik zenginliğinin tanıtılabilmesinde, yarının kentlilerine yol göstermesi için, Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi kent için ayrı bir öneme sahip müze niteliği taşımaktadır. Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi gelecek kuşaklara tarih bilincini aşılayarak geçmişi geleceğe taşıyan kent müzelerinin de önemini ortaya koymaktadır.

Kurtuluşa Giden Yolda İnebolu Kent Müzesi; 2009 yılında organize edilen Tarihi Kentler Birliği Tarihi ve Kentler Mirası Koruma Proje Uygulamalarını Özendirme Yarışması'nda "Proje Ödülü", Tarihi Kentler Birliği tarafından düzenlenen, “2015 Yılı Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması'nda Restorasyon Uygulama Projesi ile "Başarı Ödülü", Tarihi Kentler Birliği tarafından 2017 yılında organize edilen Müze Özendirme Yarışması'nda "Müze Özendirme Ödülü” ve Yaşayan Şehirler Platformu ve Dokuz Eylül Üniversitesi işbirliğinde düzenlenen Şehir Ödülleri Türkiye 2017 Ödül Töreni'nde "Yaşayan Şehirler Umut Işığı Koruma Ödülleri” kategorisinde "Yılın Kent Müzesi Ödülü"ne layık görüldü.