Hatay, Türkiye’nin Güney Akdeniz bölgesinde yer almaktadır. Coğrafi konumu sebebiyle yazları sıcak ve kurak kış aylarında ise ılık ve yağışlı tipik Akdeniz iklimine sahiptir. Hatay’ın en önemli tarım alanları içerisinde Amik ovası yer almaktadır. Kaynağı Lübnan’ın Bekaa Vadisi olan Asi Nehri, Hatay’ın en önemli akarsularındandır. Hatay aynı zamanda dünyanın en uzun sahiline sahiptir. Hatay, İpek ve Baharat yollarının Ortadoğu, Mezopotamya ve Akdeniz’e açılan kapısı olarak tarihsel süreçte baharat ticaretinin merkezi niteliğindedir. Dünyada var olan 23 medeniyetin 13'üne ev sahipliği yapmış olan Hatay, Osmanlı’da İskenderun sancağı olarak anılmaktadır. Ancak 23 Haziran 1939 tarihinden sonra Hatay ismiyle Türkiye Devletine dahil olmuştur. Hatay’ın Arsuz, İskenderun, Defne, Antakya, Altınözü, Kırıkhan, Belen, Erzin, Hassa, Kumlu, Payas, Reyhanlı, Samandağ, Yayladağı ve Dörtyol olmak üzere toplamda 15 ilçesi bulunmaktadır. 

Tarihsel süreçte farklı ırk, inanç ve mezheplere bağlı topluluklara ev sahipliği yapmış olan Hatay, kozmopolit yapısı ile Türkiye ve dünyada medeniyetler şehri ve barışçıl şehir olarak bilinmektedir. Hatay’daki kültürel çoğulculuğun etkisiyle mutfaklarda kullanılan baharatlar, farklı mutfak araç gereçleri, pişirme ve saklama yöntemleri Hatay mutfağının özgünlüğünü ve etniksel yapısını ortaya koymaktadır. Bu durum, Hatay mutfağında yaklaşık 600 çeşit yemeğin oluşmasını sağlamıştır. Ancak, Hatay mutfak kültürünün temelini zeytinyağı, tahin, nar ekşisi, sumak ve baharatlar oluşturmaktadır. Bu malzemeler hem geleneksel hem de günlük yemeklerin yapımında kullanılırken farklı inançlara sahip topluluklardaki kullanımları yemeklerin farklı tat profillerine evrilerek değişken lezzet algılarının oluşumunun kanıtı niteliğindedir. Bilhassa zeytinyağının Hatay mutfağı genelindeki yoğun kullanımı Akdeniz tipi beslenme biçimiyle olan ilişkisini ön plana çıkarmaktadır.  Hatay mutfağında yer alan tepsi kebabı, fellah köfte, kısır ve humus gibi yiyecekler bitkisel ve hayvansal protein kaynaklarının dengeli kullanımını yansıtmaktadır. İlaveten Hatay mutfağında coğrafi işaret almış birçok ürün mevcuttur. Bu ürünler Hatay mutfağının çeşitliliğini sağlamakla birlikte kültürel birikim ve etkileşimin temsilcileri konumundadır. Bu bağlamda, Hatay yöresine özgü coğrafi işaret almış geleneksel ürünler Tablo 1’de sunulmuştur.

Hatay’ın bazı coğrafi işaretli ürünleri: Antakya Künefesi (Mahreç, s2008), Antakya Küflü Sürkü ve Antakya Sürkü (Çökelek) (Mahreç, 2018), Antakya Tuzlu Yoğurdu (Tescilli), Antakya Kâğıt Kebabı (Tescilli), Antakya Simidi (Mahreç, 2024), Hatay Kömbesi (Mahreç, 2022), Hatay Oruğu
Mahreç, 2022).

Coğrafi işaret almış Hatay Oruğu, Hatay Kömbesi ve Antakya Künefesine ait görselleryanda yer almaktadır. 

Hatay mutfağının kültürel değerleri ve zenginliği sadece yemeklerle sınırlı değildir. Kahvaltı kültürü, tatlılar, mezeler ve Amanos Dağları'nda yetişen 251 çeşit endemik bitkinin yemeklerdeki kullanımı zenginliğin önemli parçalarındandır. Bilhassa Antakya künefesi, tel kadayıf ve tuzsuz Hatay künefe peynirinin şerbetle birleşmesiyle yapılan özgün bir tatlı olarak, yerel mutfağın simgelerindendir. Bunun yanı sıra çökelek, zahter, şumra (rezene), joziltip (muskat), habak (reyhan), küzbara (sumak) ve sürk gibi yerel ürünler mutfağın otantik niteliğini pekiştirmektedir. Aynı zamanda Hatay’da taş fırın ve tandırda yemek pişirme geleneği süregelmektedir. Taş Fırınlarda Lahme La Varka (Kâğıt Kebabı), Lahme Sini (Tepsi Kebabı), Oruk, Külçe, Ğureybe (Un Kurabiyesi), Kete, Kahke, Kaytaz Böreği, Kömbe, Kerebiç, Mamül, Halebi Ekmek, Tırnak Ekmek (Tırnaklı Pide Ekmeği) pişirilir. Tandırlarda ise Tandır Ekmeği, Biberli Ekmek, Katıklı Ekmek, Ispanaklı Ekmek pişirilmektedir. Hatay mutfağı sadece gastronomik açıdan değil, aynı zamanda sosyo-kültürel etkileşim yönünden de incelenebilecek güçlü bir yapıya sahiptir. Bayramlar, cenazeler, düğünler ve dini ritüellerde sunulan yiyecek içecekler toplumsal dayanışma, aidiyet ve kültürel hafızayı tetikleyen aracı unsurlar olarak işlev görmektedir. Bu bağlamda Hatay mutfağı, bir kimlik taşıyıcısı ve kültürel aktarım aracıdır. Bu özellik, Hatay’ı 2017 yılında UNESCO tarafından “Yaratıcı Şehirler Ağı” na dahil edilmeye uygun gastronomi kentlerinden biri yapmıştır. Sonuç olarak Hatay mutfağı, tarihsel, kültürel ve coğrafi unsurların bir araya geldiği özgün bir gastronomik destinasyondur. Gerek kullanılan malzemeler gerekse yeme-içme davranışları, bu mutfağın hem yerel hem de küresel düzeyde tanınmasına katkı sağlamaktadır.