Katıklı Ekmek, Türkiye’nin güneyinde yer alan ve tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Hatay iline özgü bir geleneksel hamur işidir. Hatay mutfağı, sahip olduğu zengin kültürel dokusuyla yalnızca Anadolu’nun değil, Akdeniz ve Orta Doğu coğrafyasının da ortak birikimini temsil eder. Bu bağlamda katıklı ekmek, sadece yöreye ait bir gıda ürünü olmanın ötesinde; tarihsel sürekliliği, toplumsal ilişkileri ve kültürel belleği taşıyan, anlam katmanları yüksek bir mutfak öğesi olarak değerlendirilmelidir.

Katıklı Ekmeğin tarihsel kökeni sözlü kültürle aktarıldığı için yazılı belgelerle netleştirilememektedir; ancak formu ve içeriği itibarıyla oldukça eski dönemlere uzandığı, özellikle Levant bölgesinin fırın kültürüyle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Eski Mezopotamya mutfağında, hamur üzerine çeşitli otlar ve baharatlar serpilerek yapılan yiyecekler, günümüzdeki katıklı ekmeğin tarihsel prototipleri olarak değerlendirilebilir. Antakya’nın Roma, Bizans ve Arap dönemlerinde yaşadığı kültürel geçişlilik, mutfak geleneklerinin de çok katmanlı bir yapıya kavuşmasına neden olmuştur. Katıklı Ekmek, bu etkileşimli tarihsel süreçlerin bir ürünü olarak ortaya çıkmış ve zamanla Hatay’ın yerel kimliği içinde özgünleşmiştir.Katıklı ekmek, temel olarak mayalı hamurun ince şekilde açılması ve üzerine "katık" adı verilen iç malzemenin yayılması suretiyle hazırlanır. Bu iç harç genellikle biber salçası, zeytinyağı, ince doğranmış soğan, çökelek ya da lor gibi süt ürünleri ve çeşitli yerel otlardan oluşur. Zahter, kekik, taze nane ve bazen ıspanak ya da pazı gibi yeşillikler de kullanılabilmektedir. Kırsal kesimlerde bu iç harç, evdeki mevcut malzemelere göre çeşitlenebilir ve mevsimsel olarak değişiklik gösterebilir. Bazı varyasyonlarda kıyma ya da kavurma da eklenerek daha proteinli bir forma ulaşması sağlanır. Yemeğin esası ise her daim hamur ve harcın dengeli birlikteliğidir. Pişirme işlemi geleneksel olarak taş fırınlarda gerçekleştirilir. Bu yöntemin kullanılması, yemeğin lezzetini arttırmakla kalmaz, aynı zamanda pişirme sürecine kültürel bir anlam da yükler. Çünkü bu fırınlar, köylerde ve mahallelerde toplumsal yaşamın bir parçası olarak hizmet vermektedir.

Katıklı Ekmek, Hatay mutfak kültürünün kolektif üretim ve paylaşım değerlerini yansıtan yemeklerindendir. Özellikle kırsal alanlarda kadınlar tarafından birlikte yapılan bu ekmekler, hem ev içi üretimin hem de sosyal dayanışmanın bir aracıdır. Mahalle fırınlarında sabah erken saatlerde başlayan pişirme süreci, yalnızca bir yemek hazırlığı değil, aynı zamanda sosyal bir etkinliktir. Kadınlar arasında bilgi ve tarif paylaşımı bu ortamda gerçekleşir, yeni nesillere geleneksel yöntemler aktarılır ve böylece kültürel süreklilik sağlanır. Katıklı ekmek bu yönüyle, yerel gastronomi içerisinde sadece bir lezzet değil, aynı zamanda bir kültürel pratik olarak değerlendirilmelidir. Fırın başında geçirilen bu kolektif zamanlar, kadının mutfaktaki ve toplumdaki rolünün yeniden üretildiği alanlar olarak da okunabilir.Hatay mutfağının UNESCO tarafından 2017 yılında “Yaratıcı Şehirler Ağı”na dahil edilmesi, bu tür geleneksel yemeklerin uluslararası alanda da görünürlük kazanmasına katkı sağlamıştır. Katıklı ekmek, bu süreçte hem yerel mutfak mirasının bir temsilcisi olarak sunulmuş hem de gastronomi turizmi bağlamında değer kazanmıştır. Özellikle Antakya başta olmak üzere birçok ilçede kurulan yöresel ürün pazarlarında, katıklı ekmek yapım gösterileri ve atölyeleri düzenlenmekte; bu sayede kültürel aktarım yalnızca yerel halkla sınırlı kalmamakta, ziyaretçilerle de paylaşılmaktadır. Bu durum, geleneksel ürünlerin modern gastronomiyle buluşmasını sağlayan bir köprü işlevi görmekte ve kültürel sürdürülebilirliği desteklemektedir.

Katıklı Ekmek, içerdiği doğal ve yerel malzemeler sayesinde sağlıklı beslenme açısından da dikkat çeker. Zeytinyağının yüksek oranda kullanılması, Akdeniz diyetinin temel ilkeleriyle uyumludur. Aynı şekilde, bitkisel protein kaynakları ve lif bakımından zengin içeriği sayesinde dengeli bir besin profili sunar. Kırsal kesimlerde günün ana öğünlerinden biri olarak tüketilen bu ekmek, iş gücü yoğun tarım faaliyetleri öncesinde enerji kaynağı olarak önemli bir rol oynar. Günümüzde ise bu geleneksel ürün, şehirlerde yaşayan Hataylılar tarafından da hâlâ sahiplenilmekte ve ev mutfaklarında modern fırın koşullarına adapte edilerek pişirilmektedir. Bazı restoranlar ve fırınlar da bu ürünü menülerine dahil ederek geleneksel lezzetleri şehir yaşamına entegre etmektedir.Sonuç olarak katıklı ekmek, Hatay’ın çok katmanlı tarihinin, kültürel çeşitliliğinin ve toplumsal dayanışma geleneklerinin ete kemiğe bürünmüş halidir. Yalnızca bir yemek değil; aynı zamanda hafıza, aidiyet ve kimlik taşıyıcısıdır. Mutfak, bir toplumun geçmişiyle bugünü arasında kurduğu bağın en canlı alanlarından biridir ve katıklı ekmek bu bağın Hatay’daki en güçlü halkalarından biri olarak varlığını sürdürmektedir. Bu tür geleneksel yemeklerin sadece tüketilerek değil, yazılı olarak da belgelenmesi, hem kültürel mirasın korunması hem de akademik literatürün zenginleştirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.