Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Türkler ile Araplar uzun yıllar birlikte yaşadıkları için bölgede bol baharatlı yiyeceklerin ve acı biberin tüketildiği ve bölge mutfağı üzerinde Arap beslenme kültürünün etkileri olduğu düşünülmektedir. Bölgede küçükbaş hayvancılık yaygın olduğu için kırmızı et olarak koyun etinin daha fazla tercih edildiği görülmektedir. Güneydoğu Anadolu mutfağında buğday ve bulgur etten sonra en çok kullanılan malzemelerdir. Bunun yanı sıra nohut, mercimek, pirinç gibi baklagiller de yaygın olarak kullanılmaktadır. Baharatlı kebaplar; etten ziyade kıyma ile yapılan kebap çeşitleri görülmektedir. Mercimek ve bulgur kullanımı fazla olduğundan dolayı da kısır, içli köfte, çiğ köftenin yöre mutfağında yaygın olarak tüketilmektedir. Yağ olarak sarıyağ denilen sadeyağ ve kuyruk yağı kullanılmaktadır. Sadeyağ, özellikle Şanlıurfa’da yaygın olarak üretilerek ticari bir değeri bulunmaktadır. Bu nedenle bu yağa; Urfa yağı, Şanlıurfa yağı, Urfa sadeyağı gibi isimler verilmektedir. Zeytinyağının ise Kilis mutfağında kullanıldığı görülmektedir.

Süt ürünleri de bölge mutfağında önemli yer tutmaktadır. Özellikle yoğurdun pişirilerek et, sebze ve tahıllarla karıştırılmasıyla yapılan yemek çeşitleri ağırlıktadır. Yoğurtlu yemeklerde yöreye özgü hasbir (safran), çorbalarda tarhın, aşurede rezene kullanılmaktadır. Sütten peynir, yoğurt, tereyağı, sadeyağ yapılır, yoğurt kurutularak da (kurut) tüketilmektedir. Şorik denilen sadeyağ yapımında eritilen yağların dibe çökmesinden elde edilen ayran kahvaltıda yenilebildiği gibi çorbalara kıvam verici olarak da kullanılmaktadır. Çiğ koyun sütünden üretilen Urfa salamura beyaz peyniri, Bitlis otlu peyniri (sirmo, sof) bölgenin peynir çeşitlerindendir. Rengi beyaz olan Urfa peyniri taze ve salamura olarak tüketilmektedir. Çekirdeği alınmış kırık zeytin ile yapılan zeytin piyazı bölgeye özgü bir yemektir.

Bölge mutfağında hayvansal gıdalar özellikle etlerin ekşi, acı, baharatlarla terbiye edilmesi ve kömürde pişirilmesi ile yapılan kebaplar önemli bir yer tutmaktadır. Kemeli tike kebabı, büryan, domatesli kebap, yenidünya kebabı, haşhaş kebabı, patlıcan kebabı, yoğurtlu kebap, soğanlı kebap ve alinazik bölgede en yaygın yapılan ve tüketilen kebaplardır. Kibe, bumbar, ciğer kebabı ise sakatat ile hazırlanır. Patlıcan sebzesi, pirpirim (semizotu), keme mantarı çeşitli yemek ve kebaplarda kullanılmaktadır. Bölgede dolma ve sarmaların içerisinde Karacadağ pirinci ile yarma kullanılmaktadır. Pirinç, bulgur, dövme, şişi, firik ve şehriyeli bulgur pilavı her sofrada yer almaktadır. Diyarbakır’ın duvaklı pilavı, Şanlıurfa’nın üzlemeli pilavı, Siirt’in perde pilavı garnitürleri ile farklılık göstermektedir. Su böreği denilince akla Gaziantep gelmektedir. El açması hamur tatlıları, katmer çeşitleri, burma ve peynirli kadayıf, peynir helvaları ile baklava çeşitleri, fıstıklı ağır tatlılar bölgenin önde gelen yiyecekleridir. Elma ve üzüm pekmezi ile yapılan pestil, bastık, sucuk, sebze ve meyvelerden yapılan tatlılar bölgede önemli yer tutmaktadır. Mardin’in tuzlu tatlı karışık sütlacı, Gaziantep’in astarlı sütlacı sütlü tatlılar olarak yer almaktadır. Yufka ekmeği, bazlama, taplama, kılor, biklok, tandır ekmeği, taş ekmeği, kubban ekmeği, lavaş ekmeği bölgenin ekmek çeşitleri arasındadır. Bölgede çay, ayran, mırra (acı kahve), meyan kökü şerbeti, gül şerbeti gibi içecekler tüketilmektedir.

Gaziantep’te her tür kebap ve baklava, Mardin’de Mardin kebabı ve sembusek, Diyarbakır’da kaburga dolması ve bumbar, Urfa’da çiğ köfte ve peynirli kadayıf, Siirt’te biryan ve perde pilavı, Adıyaman’da hığtap, Kilis’te oruk ve cennet çamuru, Şırnak’ta ciğerli bulgur pilavı, Batman’da kavurma bölgenin önde gelen lezzetlerindendir. Sokak lezzeti olarak loğlazlı (börülceli) dürmük ve nohutlu dürüm önemli yer tutar. Farklı kavurmalar, sucuk, pastırma, kuyruk yağı yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bölgede tat verici çeşni olarak soğan, sarımsak, salça, pul biber, maydanoz, kuru nane, sumak, küzbara (kişniş), mahlep, zencefil, zahter (kekik), isot, nar ekşisi, sumak ve koruk ekşisi kullanılmaktadır. Şabut balığı, Dicle ve Fırat Nehirleri’nde yetişen yöreye özgü bir balık çeşididir. Sebze ve meyveler reçel, marmelat, şurup, salça olarak kullanıldığı gibi kurutularak ve turşu yapılarak da tüketilmektedir. Yörede üzüm, nar, ceviz, badem, karpuz ve incir de üretilmektedir.

Günlük öğünlerde; eskiden iki ana öğün tüketilirken günümüzde üç öğün yeme alışkanlığı bulunduğu belirtilmektedir. Sabahları yaygın kahvaltı kültürünün yanında et ve sebze yemekleri, ciğer veya cartlak kebabı, kelle ve paça çorbası tüketilmektedir. Siirt’te biryan, Gaziantep’te beyran ve katmer, Diyarbakır ve Kilis’te patates, patlıcan ve biber kızartması, Şanlıurfa’da nohut tavasının sabah kahvaltılarında tüketildiği görülmektedir. Öğle öğününde özellikle dar gelirli ailelerin Şanlıurfa’da lolazlı dürmük; Gaziantep’te ise nohutlu dürüm tercih edilen lezzetlerdendir. Akşam öğünü ise emek isteyen yemeklerden oluşmaktadır.