Gaziantep / Antep Firikli Acur Dolması
GASTRONOMİ Coğrafi İşaretli Ürün Dolma
-
2025
Gaziantep/Antep Firikli Acur Dolması, Gaziantep yemek kültürünün önemli bir yemeği olan dolmalardan biridir. Gaziantep/Antep Firikli Acur Dolmasında kullanılan ana malzemeler; coğrafi işaret tescilli Antep Firiği, acur, pilavlık bulgur, kıyma, domates, biber ve domates salçalarıdır. Tüylü acur (dolmalık Acir) Güneydoğu Anadolu’da taze veya kuru olarak tüketilen acur kısa boylu, dışı yeşil ve çizgili, tüylü yapıda içi kabak gibi oyulmaya uygun bir sebzedir (Bayrak 2015: 196)
Dolmanın Yapılışı: orta ve küçük boy acur, Antep Firiği, pilavlık bulgur, yağlı kıyma, olgun domates, soğan, domates salçası, biber salçası, sarımsak, pul biber, karabiber, limonun suyu veya sumak ekşisi veya koruk ekşisi, tuz ile hazırlamaktadır. Acurlar yıkanır, uçları kesilir ve içleri oyulur. Çıkarılan içlerin tadına bakılarak acurların acı olup olmadığı kontrol edilir. Acı olan acurlar kullanılmaz. Acurlar karabiber, tuz ve suyla elde edilen bir karışıma batırılarak beklemeye bırakılır. Biber ve domates salçası, pul biber, kıyma, ince doğranmış soğan ve sarımsak, rendelenmiş ya da ince kıyılmış domates bir çay bardağı suyla karıştırılır. Üzerine bulgur, firik, tuz ve karabiber eklenerek dolma içi hazırlanır. Hazırlanan iç acurların içine yarıdan biraz fazla olacak şekilde doldurulur. Doldurulan dolmalar kesilmiş olan acurların uçları veya dilimlenmiş domates ile acurların ağzı kapatılır. Tencerenin dibine acurların yanmaması için bir sıra asma yaprağı dizilebilir. Doldurulan acurlar tencereye iki şekilde dizilebilir. Birincisinde doldurulan acurların ağızları yukarı gelecek şekilde dikey bir şekilde dizmek; ikincisi ise yatay olarak, acurların baş ve alt kısımları birbirine denk gelecek şekilde sıralı bir şekilde dizmektir. Tencereye yerleştirilen dolmaların üzerini bir parmak aşacak şekilde tencereye içerisine tuz ilave edilmiş sıcak su eklenir. Bölgede yaygın olarak kullanılan dolma taşı ile ya da ısıya dayanıklı ve ağır bir tabakla kapatıldıktan sonra tencerenin kapağı kapatılır. Dolmalar önce yüksek ateşte, daha sonra hafif ateşte kaynadıktan sonra yaklaşık 45 dakika veya bir saat pişirilir. Ocağı kapatmaya yakın 1 limon suyu ya da bir yemek kaşığı sıvı sumak ekşisi veya bir fincan koruk ekşisi eklenir. Çatalın ucuyla acurların yumuşaklığı kontrol edilir. Beş dakika dinlendirildikten sonra suyu süzülerek servis edilir.
Türk Patent ve Marka Kurumu, mahreç işareti ile 26.03.2021 tarihli No:708 ile Pilav / Yemekler ve çorbalar kategorisinde Gaziantep Firik Pilavı adı ile tescillemiştir.
Referanslar
Bayrak. M. F. (2015). Soframda Anadolu-Güneydoğu Anadolu Yemekleri. İstanbul: Alfa Yayınları; https://ci.gaziantep.bel.tr/Urunler/gaziantep-antep-firikli-acur-dolmasi-1029, (Erişim tarihi: 08. 03. 2025); https://gaziantep.ktb.gov.tr/TR-207872/ilimize-ait-tescillenmis-cografi-isaretli-urunler.html, (Erişim tarihi: 08. 03. 2025); https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=27, (Erişim tarihi: 08. 03. 2025).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Bayrak. M. F. (2015). Soframda Anadolu-Güneydoğu Anadolu Yemekleri. İstanbul: Alfa Yayınları; https://ci.gaziantep.bel.tr/Urunler/gaziantep-antep-firikli-acur-dolmasi-1029, (Erişim tarihi: 08. 03. 2025); https://gaziantep.ktb.gov.tr/TR-207872/ilimize-ait-tescillenmis-cografi-isaretli-urunler.html, (Erişim tarihi: 08. 03. 2025); https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/liste?il=27, (Erişim tarihi: 08. 03. 2025).