Çiğ Beslenme

GASTRONOMİ Beslenme ve Diyetetik

Çiğ beslenme, yiyeceklerin pişirme işlemi uygulanmadan, çoğunlukla 42 °C'nin (yaklaşık 118 °F) üzerindeki sıcaklıklara maruz bırakılmadan tüketildiği bir beslenme yaklaşımıdır. Bu yöntem, doğallığı koruma ve besin değerini azami düzeyde tutma hedefiyle ortaya çıkmıştır. “Raw food diet” olarak da bilinen bu kavram, XIX. yüzyılın sonlarına doğru İsviçreli doktor Maximilian Bircher-Benner tarafından bilimsel bir yaklaşıma dönüştürülmüştür. Bircher-Benner, hastalarının iyileşmesinde çiğ sebze ve meyve ağırlıklı beslenmenin etkili olduğunu savunmuş ve bu düşünceyi ilk kez sistematik olarak uygulamaya koymuştur. Ancak çiğ beslenmenin kökeni çok daha eskilere, insanlığın ateşi kontrol altına almadan önceki dönemlerine kadar uzanır.

Çiğ beslenme temel olarak meyve, sebze, kuruyemiş, tohum, filizlendirilmiş tahıllar, baklagiller, deniz yosunu gibi işlenmemiş ve doğal ürünleri içerir. Hayvansal ürünlerin yer aldığı çiğ beslenme türleri de mevcuttur; örneğin çiğ süt, çiğ yumurta veya sushi gibi çiğ balık tüketimi bazı çiğ beslenme biçimlerinde yer alabilir. Ancak yaygın olarak bilinen çiğ beslenme biçimi vegan ya da vejetaryen odaklıdır.

Bu beslenme biçiminde savunulan temel görüş, yüksek ısıda pişirme işleminin birçok vitamin, enzim ve besin ögesini yok ettiği yönündedir. Bu nedenle çiğ besinlerin, pişirilmiş besinlere göre daha sağlıklı ve doğal olduğu savunulur. Ancak bu konuda tartışmalar mevcuttur. Bazı uzmanlar, çiğ beslenmenin kısa vadede detoks etkisi yaratabileceğini kabul etse de, uzun vadede protein, B12 vitamini, demir ve kalsiyum gibi temel besin ögelerinde eksiklik riski taşıdığını belirtmektedir.

Günümüzde çiğ beslenme; çevreye duyarlı yaşam tarzları, doğal beslenme hareketleri ve sağlıklı yaşam arayışları ile birlikte popülerlik kazanmıştır. Özellikle vegan mutfaklarda çiğ besin hazırlama teknikleri gelişmiş, bu alanda çeşitli çiğ tatlılar, çorba benzeri soğuk içecekler ve enerji barları gibi ürünler yaygınlaşmıştır. Gastronomi dünyasında da “raw vegan” restoranlar, gurme şeflerin yaratıcı tarifleri ve sürdürülebilirlik odaklı mutfak uygulamalarıyla çiğ beslenme dikkat çeken bir akım hâline gelmiştir.

Referanslar

Berry, R. (2014). Raw Food for Everyone: Essential Techniques and 300 Recipes. Clarkson Potter; Davis, B. ve Melina, V. (2010). Becoming Raw: The Essential Guide to Raw Vegan Diets. Book Publishing Company; Koithan, M. (2009). Raw food diet, The Journal for Nurse Practitioners, 5(2): 151–152; McGee, H. (2004). On Food and Cooking: The Science and Lore of the Kitchen. Scribner; Öztürk, N. (2023). Çiğ beslenme ve sürdürülebilir mutfak anlayışı, Gastronomi ve Sağlık Dergisi, 11(1): 33–48.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Berry, R. (2014). Raw Food for Everyone: Essential Techniques and 300 Recipes. Clarkson Potter; https://www.goodreads.com/book/show/7896675-raw-food-for-everyone, (Erişim tarihi: 16.07.2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: