Beyaz Rusya / Belarus Mutfağı
Gastronomi Dünya Mutfağı
-
2019
Belarus olarak da bilinen ülkenin resmi adı Beyaz Rusya’dır. Baltık, Slav, Yahudi ve Alman kültürlerinden etkilenen ülke mutfağı Rus, Ukrayna ve Polonya mutfağına benzer özellik gösterse de kendine has özellikler taşımaktadır.
Geleneksel yemekleri arasında turna balığı çorbası, krema ve mantar eşliğinde çömlekte pişirilen domuz güveç ve kızarmış jambonlu patates köftesi yer almaktadır. Patates ülkenin en önemli tarımsal ürünü olduğundan patatesin birçok yemeği yapılmaktadır. Kızarmış, kaynamış, güveç ve patates püresi ana yemek veya garnitür olarak tüketilmektedir. Meşhur patates yemekleri arasında patates yemeği (koldunetli), patates pidesi (draniki), hamurlu patatesli yemek (pızı), patates köftesi (kletski) ve patates sucuğu bulunmaktadır. Genellikle yemekler bol yağlı ve soslu olarak hazırlanmaktadır. Beyaz Rusya mutfağında mantar, böğürtlen türleri, et, tavuk, beyaz peynir (tvorog), pancar, arpa, krema (smetana), çavdar ekmeği ve turşu yaygın olarak tüketilmektedir.
Süt ve süt ürünleri mutfak kültüründe geniş yer tutmaktadır. Beyaz peynir, krema, tereyağı, kefir, kaymak ve yoğurt başlıca süt ürünleridir. Ülkede göl ve nehirlerin çok olması nedeniyle su ürünleri çeşitliliği oldukça fazladır. Genellikle tatlı su balıklarından (sazan, çipura, mersin balığı, turnabalığı, karabalık, yılan balığı, alabalık, tatlı su gelinciği, levrek) hazırlanan çeşitli yemekler bulunmaktadır.
Beyaz Rusya mutfağına ait geleneksel yemekler arasında; borshch (pancar kökü çorbası), machanka (güveçte krema ve mantar ile pişen domuz eti), holodnik (krema, kuzukulağı ve soğan içeren soğuk pancar çorbası), krupenya (mantar çorbası), khaladnik (acılı çorba) ve shchy (lahana çorbası) yer almaktadır. Ülkede ekmek ekşimsi bir tatta olup kütlece daha ağırdır. Keten, kimyon ve ayçiçeği tohumu gibi çeşitli malzemelerle hazırlanan ekmek genellikle meşe ağacı veya akağaç yapraklarında yapılan bir yastık üzerinde pişirilmektedir.
Ülke halkının eskiden az miktarda et tükettiği ve sadece bayramlarda et yemekleri yediği bilinmektedir. Zamanla et tüketimi önemli derecede artmıştır. Koyun, dana, domuz, kümes hayvanları ve av hayvanlarının eti yenilmeye başlandı. Geleneksel menülerde et ve kuş etinden yapılan yemekler (smajanka, maçanka, veraşçaka, kumpiaçok, piaçısta, tuşanka) çok sayıda bulunmaktadır. Ayrıca çeşitli ev yapımı sucuklar, tuzlu domuz pastırması, sakatattan elde edilen yemekler ve tütsülenmiş etler tüketilmektedir. Bal Beyaz Rusya mutfak kültüründe eskiden beri en önemli tatlı olarak bilinmektedir. Kulaga (yemiş, un, şeker ve baldan yapılan jöle), soloduha (malt hamuru) ve fırında elma en çok yapılan tatlılar arasındadır. Çökelekten maçanka ile yapılan tatlı pide ve radzivil usulü armut meşhur tarifler arasındadır.
Belarus’un en bilinen sert içkisi votkadır. Genellikle bayramlarda ve özel günlerde içilmektedir. Votkanın klasik votka, tomurcuk, baharat ve ceviz gibi katkıları olan votka şeklinde pek çok çeşidi bulunmaktadır. En popüler votka çeşitleri ekmek votkası, akağaç tomurcukları ile yapılan berezovitsa, yabanmersinli, biberli ve ballı votkadır. Ülkede bira da sıklıkla tüketilmektedir. Belarus’ta üzüm zengin malikânelerde küçük alanlarda yetiştirildiğinden şarap yaygın değildir. Geleneksel Belarus içeceği olan kvas, ekmek, arpa veya çavdarın fermantasyonuyla elde edilmektedir. Belarus’ta sıcak günlerde sokaklarda seyyar satıcılar tarafından fıçılardan kvas satmaktadır. Ayrıca ülkede komposto benzeri bir içecek olan mors kızılcık ve yabanmersini meyvelerinden hazırlanmakta ve eski zamanlardan beri sevilerek tüketilmektedir. İlkbaharda akçaağaç ve akağaç suyu ile bu bitkilerin özünden elde edilen içeceklerin tüketimi popülerdir.
Referanslar
Belarus Mutfağı, https://belarusholiday.com/tr/blog/belarus-mutfa%C4%9F%C4%B1, (Erişim tarihi: 07. 12. 2019); Beyaz Rusya Gezisi-Belarus, http://www.celebialper.com/ulkeler/beyaz-rusya/beyaz-rusya-gezisi-belarus.html, (Erişim tarihi: 05. 12. 2019); Beyaz Rusya’da Ne Yenir? https://www.skyscanner.com.tr/haberler/ilham-verici-oneriler/beyaz-rusya-gezi-rehberi, (Erişim tarihi: 07. 12 .2019).