Dut ağacı farklı iklim ve toprak koşullarında yetişebildiğinden Anadolu başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde rahatlıkla yetişebilmektedir. Türkiye’de yılda yetmiş bin ton dut üretimi yapılmakta olup bunun yaklaşık beş bin tonu Adıyaman’da (4. sırada) üretilmektedir. Adıyaman verimli toprakları, endüstriyel kirlilikten uzak temiz havası ve iklimi nedeniyle dut yetiştiriciliğinde yüksek bir potansiyele sahiptir. Bölge insanı tarafından yeşillikler beldesi olarak da bilinen dağlık kesimde yer alan Tut ilçesi adını lezzetli ve bol miktarda yetiştirdiği duttan almıştır.

Son yıllara değin dut sınır ağacı olarak yetiştirilirken günümüzde ekonomik değeri anlaşıldığından kapama bahçe olarak üretimi gerçekleştirilmektedir. Tut ilçesinde beyaz altın olarak da adlandırılan beyaz dut (morus alba), kırmızı dut (morus rubra) ve urmu dut (ekşi kara dut/morus nigra) yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ortalama beş-altı yaşında olan bir ağaçtan dört-beş kilogram dut elde edilmektedir. Verim çağına ulaşmış bir ağaçtan (15-20 yaş) ise 25-30 kilogram kadar ürün alınmaktadır.

Tut ilçesinde, dut taze tüketim dışında çoğunlukla kurutulmaktadır. İlçede yılda yaklaşık 500 ton kuru dut üretimi yapılmaktadır. Dutlar ağaçların altına konulan bezler yardımıyla silkelemek suretiyle toplanmaktadır. Ancak kara dutun hasadında meyvenin sapından ayrılması güç olduğundan elle toplama işlemi yapılmaktadır. Dut ağacının meyvelerinin hassas olan yumuşak yapısı sonucu çabuk bozulabilmektedir. Bu nedenle meyveyi uzun süre saklamak için kullanılan en yaygın yöntem kurutmadır. Tut ilçesi 1.050 metre yükseklikteki coğrafi konumu nedeniyle nemsiz ve uygun hava akımlarına sahiptir. Bu avantajlı iklimi sonucu dut meyvesinde herhangi bir işlem yapılmadan ağaçların altında serin yaz günlerinde gün ışığından yararlanarak doğal olarak kurutulmaktadır. Kuruyan dutları uzun süre saklamak için karanlık yerlerde ortamın neminin yüzde 20-30 olmasına ve sıcaklığında 15-20°C olmasına dikkat edilmektedir.

Dut hasadının yapıldığı zamanlarda komşu ve akrabaların bir araya gelmesiyle kurulan kazanlarda şeker oranı yüksek olan dutlar çoğunlukla pekmez, reçel ve şireye işlenmektedir. Şireden pestil, cevizli sucuk gibi ürünler yapılmaktadır.  Beyaz olan dutlar sofralık, kurutmalık ve şirelik olarak kullanılmaktadır. Kırmızı dutlar çoğunlukla sofralık, urmu dutlar (ekşi kara dut) ise sofralık ve meyve suyu yapımında, pekmez, reçel, dondurma gibi ürünlerin yapımında kullanılmaktadır.

Yaz aylarında Adıyaman merkez ve ilçelerinde geleneksel yöntemle üretilen urmu tut suyu satışı yapılmaktadır. Son yıllarda sağlığa yararı ile bilinen dut suyunun ticari üretimi de yapılmaktadır. Tut ilçesinde üretilen dut pekmezi, dut kurusu ve şirelik ürünlerine yurtiçi ve yurtdışından ciddi talep olmaktadır. Adıyaman'ın Tut ilçesinde yetiştirilen dut kendine has coğrafi özellikleri ve üretim yöntemiyle 2020 yılında Türk Standartlar Enstitüsü tarafından coğrafi tescil almıştır. Her yıl temmuz’da Adıyaman’ın Tut ilçesinde müzik ve halk oyunları eşliğinde coğrafi tescil alan dutun festivali yapılmaktadır. Festivalde çalıştaylar ve konserlerin dışında dut ve dut ürünlerinin yer aldığı bir pazar kurulmaktadır. Festivalde jürinin belirleyeceği en iyi dut ve dut ürünlerinin yarışması yapılarak ödüller verilmektedir.

Adıyaman Tut Dutu, 2020 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan coğrafi işaret tescili almıştır. Tut Dutu mahreç işareti kapsamında tescillenmiştir.

1990 yılında Besni ilçesinden ayrılarak Adıyaman’ın ilçesi olan Tut’un geçmişi 300-400 yıl öncesine dayanmaktadır. 1050 metre rakımda bulunan Tut ilçesi, dut yetiştiriciliğinin uzun yıllardır yapıldığı bir bölgedir. İlçenin adı dut meyvesinin yöresel anlamda söyleniş biçiminden gelmektedir.

Türkiye'de dut meyvesinin yetişmesi için elverişli koşullar bulunmaktadır. Dut ağacının yaprakları ipekböceği yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır. Günümüzde organik tarımın önem kazanmasıyla dut meyvesi içeridiği yüksek besin değerinden dolayı değerli bir meyve olmaya başlamıştır.

Adıyaman Tut Dutu, Güneydoğu Toros Dağları sırasında bulunan Akdağ’ın güney yamacındaki Tut ilçesinde yetiştirilen Moraceae familyasından Morus türü dut ağaçların meyvelerinden üretilmektedir. Tut ilçesinde uzun yıllardır dut yetiştiriciliği yapılması sonucu geliştirilen üretim yöntemleri Adıyaman Tut Dut’unun önemli bir tarım ürünü olmasını sağlamıştır. Dut meyvesinden dut pekmezi ve dut kurusu yapılmaktadır.

Dut meyveleri çok hızlı bozulan bir yapıya sahiptir. Bu yüzden kurutularak saklanması gerekmektedir. Dört-beş yıllık dut ağaçları meyve vermeye başlamaktadır. Bu yaştaki dut ağaçlarından günde ortalama dört-beş kilogram ürün elde edilebilmektedir. Dut meyvesi haziran ayında olgunlaşmaya başlamadan önce dut ağaçların altlarına melefe adı verilen ve havayı geçirebilecek gözeneklere sahip bir örtü serilerek olgunlaşan dutların üzerine düşmesi beklenir. Örtü üzerine dökülen dutların ağaçların gölgesinde fazla güneş görmeden üç-dört gün süreyle kuruması beklenir.  Buruşturma işlemi verilen bu kurutma sonucunda dut meyvesi kendine has bir yumuşaklık kazanarak ağaç altındaki örtülerden alınmaktadır. Toplanan meyveler kurumayan kısımlarının kurtulabilmesi için örtüler üzerinde iki-üç gün süreyle alt ve üst kısımları karıştırılarak kurutulması sağlanır. Bu şekilde kurutma yönteminde toprağa yakın kuruyan dut meyvesinde kendine has toprak aroması bulunur. Kuruması tamamlanan dut meyveleri yüzde 20-30 oranında nem ve 15-20 °C sıcaklıkta karanlık ve serin bir ortamda bir ay süreyle depolanabilmektedir.

Pekmez yapımı için ise dut meyvesi toplandıktan sonra ince bezlerle sıkılarak suyu ve şırasının çıkarılması sağlanır.  Büyük kazanlarda ateşte pişirilerek kaynatılan dut suyu fermente olması için kazanın içine dut yaprakları bırakılır. Daha sonra süzgeçten geçirilen dut suyu güneşte karamelize bir hal alması için üç gün süreyle bekletilerek pekmez kıvamına gelmesi sağlanmaktadır.

Dut meyvesinden yapılan dut pekmezi ve dut kurusu yöresel ürün olarak satışa sunulmaktadır. Adıyaman Tut Dutu Tut İlçesi’nin kırsal kalkınmasında ve Adıyaman'ın tanıtımı açısından tarımsal turizm değeri taşıyan bir ürün haline gelmiştir.