Osmaneli Karpuzu

GASTRONOMİ DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Meyve Coğrafi İşaretli Ürün

Osmaneli Karpuzu, Bilecik iline bağlı Osmaneli ilçesinde yetiştirilen Crimson Sweet cinsi karpuzdur. Bitki güçlü gövde yapısına sahiptir ve geniş yapraklıdır. Meyvenin kendisi oval şekilde, 5-15 kg ağırlığına ulaşan, kabuk rengi alacalı koyu ve açık yeşil, meyve et rengi ise koyu kırmızı renktedir. 

Osmaneli iklim koşulları açısından karpuz yetiştirmeye elverişlidir. Karadeniz, Akdeniz ve İç Anadolu iklimi arasında geçiş iklimi özelliği göstermektedir. Osmaneli’nin yıllık sıcaklık ortalaması 18,7°C’dir, en sıcak ay 23,1°C ile temmuz ayıdır. Osmaneli Karpuzu gündüz ve gece sıcaklık farkının en az olduğu temmuz ve ağustos aylarında meyve gelişimini tamamlamaktadır. Bu aylarda sıcaklık ortalama 30°C’nin altındadır. Karpuz yetiştiriciliği açısından önemli bir diğer faktör olan toprak yapısı da bu Osmaneli sınırlarında elverişlidir. Osmaneli Karpuzu pH değeri altı ile sekiz arasında olan organik maddece zengin alüvyal topraklarda yetişmektedir.  

Osmaneli Karpuzu hasadı ağustos ayının ilk haftasında başlamakta eylül ayının ikinci haftasına kadar sürmektedir. Erkenci olarak ekilen karpuzların hasadı ise temmuz ayının üçüncü haftasında başlamaktadır. Hasat edilen Osmaneli Karpuzu serin ve kuru ortamda yaklaşık bir ay muhafaza edilebilmektedir. 

Osmaneli Karpuzu ilçenin ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Geçmiş yıllarda birkaç kez ilçede Osmaneli Karpuzu'nu tanıtmak amacıyla Alaca Karpuz Festivali düzenlenmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Osmaneli ilçesinde 2024 yılında 7500 dekar alanda 52500 ton karpuz üretimi gerçekleşmiştir. Osmaneli Karpuzu 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında korunmak üzere 22.11.2022 tarihinde mahreç işareti verilerek Osmaneli Belediyesi tarafından tescil ettirilmiştir. Ürünün geçmişi Osmaneli ilçesi ile bağdaştığından coğrafi sınırlar ile ürün arasında ün bağı bulunmaktadır. Osmaneli Karpuzunun tohum, fide hazırlama ve fide aşılama işlemleri haricindeki tüm üretim süreçleri coğrafi sınırda gerçekleşmektedir. 

Referanslar

https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr, (Erişim tarihi: 08.04.2025); https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/d141ccef-1b50-4b96-b688-b0f93864ed87.pdf, (Erişim tarihi: 08.04.2025); Kılıç, T. ve Başkaya, Z. (2018). Bilecik İlinin Agro-Turizm Potansiyeli, International Journal of Geography and Geography Education, 38(1): 234-246.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: