Bilecik

Yerleşim Merkezi Kültürel Miras Destinasyonu

Türkiye’nin coğrafi bölge sistematiği içinde Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara bölümünde yer almaktadır. Bilecik, özellikle Osmanlı imparatorluğu’nun kuruluş yeri olması sebebiyle kültürel turizm çekicilikleri bakımından oldukça zengindir. Bilecik ili; merkez, Bozüyük, Söğüt, Osmaneli, Gölpazarı, İnhisar, Pazaryeri ve Yenipazar olmak üzere toplam sekiz ilçeden oluşmaktadır. İlde, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan işletme belgesi alan yedi tesis, 344 oda ve 655 oda; belediye belgeli 17 tesis, 370 oda ve 769 yatak kapasitesi vardır. İldeki turizm faaliyetleri özellikle son yıllarda Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarını anlatan dönem dizilerinin tanıtıcı etkisi ile arttı. İlde son yıllarda turizm hacmi artan ilçeler; merkez ilçe, Söğüt, Osmaneli ve Bozüyük’tür. Bu ilçeler özellikle kuruluş ve kurtuluş dönemine ait kültürel, dini ve mimari çekiliklere sahiptir. Bilecik ilinin Gölpazarı, İnhisar, Pazaryeri ve Yenipazar ilçeleri özellikle kırsal turizm, ekoturizm ve doğa turizmi bağlamında turizmi geliştirmek için çeşitli çekiciliklere sahiptir.

Merkez ilçe olan Bilecik şehrinin kuruluş yeri Belekoma Kalesi’dir. Bilecik’te Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemi mimarisini yansıtan eserler, önemli zatların mezar ve türbeleri bulunmaktadır. Şeyh Edebali Türbesi şehrin en önemli tarihi, kültürel ve turistik değeridir. Orhan Gazi Camii ve İmarethanesi yine kuruluş dönemi yapıları arasında en dikkat çekenlerdir. Şeyh Edebali Türbesi yakınlarındaki bir diğer çekicilik 1907 yılında II. Abdülhamit tarafından yaptırılan Bilecik Saat Kulesi’dir. Şehrin içinde Edebali Vadisi olarak adlandırılan bölgede Belekoma Kalesi kalıntıları yer almaktadır. Vadi içerisinde kalan ve vadinin peyzajını ilgi çekici hâle getiren diğer yapılar; Yunan işgali esnasında tahrip edilen Emirler, Osman Gazi, Karacalar ve Akkaldırım camileridir. Şehirdeki diğer çekicilikler ise Bilecik Müzesi ve Bilecik Belediyesi Yaşayan Şehir Müzesi’dir. Bilecik’te başlıca doğal çekilikler arasında Pelitözü Göleti ve kent ormanı yer almakta ancak bu alanlar daha ziyade kentsel rekreasyonel alan olarak kullanılmaktadır. Merkez ilçeye bağlı olan Vezirhan Belediyesi’nde Köprülü Mehmet Paşa Kervansarayı ve Köprülü Mehmet Paşa Camii bulunmaktadır. Belediyeye ismini vermiş olan han XVI. yüzyılda Rüstem Paşa tarafından yaptırıldı.

Bilecik merkeze 34 kilometre mesafede yer alan Bozüyük ilçesi özellikle hüzün turizmi bağlamında önemli bir potansiyele sahiptir. Bozüyük ilçesine bağlı Metristepe ve Akpınar köylerinin sınırları içinde yer alan Metristepe ve İnönü şehitlikleri, İnönü savaşlarının geçtiği cephedir. İnönü savaşlarının kazanıldığı bu yer Atatürk tarafından Milletin makûs talihinin yenildiği yer olarak addedildi. Alandaki başlıca çekicilikler; 1975 tarihinde yaptırılan 24 metre yüksekliğindeki anıttır. Anıtın dört bir tarafına ve anıttan ayrı İnönü savaşları ve tarihi telgrafları içeren dört adet rölyef bulunmaktadır. Bu telgraf; Atatürk’ün 1 Nisan gecesinde İsmet İnönü’ye çektiği, “Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini yendiniz” sözünü içermektedir. Alandaki diğer çekici kaynaklar, kaide üzerinde yapılan heykeller ve kazılan siperlerdir. Her yıl Nisan ayının ilk haftasında İnönü Şehitlerini Anma Günü gerçekleştirilmektedir.

Bozüyük ilçesi doğa turizmi için çok uygun mekânlar barındırmaktadır. Kömürsu Yaylası, Türbin mesire alanı, Çiçekli Yayla ve Sofular Yaylası bunlardan bazılarıdır. Bozüyük ayrıca jeep safari ve foto safari için iki farklı parkura sahiptir. Birinci parkur; Muratdere-Atatürk Köşkü-Sofular Yaylası ve Çilekli Yaylaları Parkuru, ikincisi ise Kozpınar-Çilekli Yayla ve Kömürsu Yaylası parkurlarıdır. Ayrıca Darkaya Şelalesi’nde trekking yapılmaktadır. İlçede bulunan Kasımpaşa Camii ve Külliyesi, Atatürk Köşkü de tarihi çekicilikler arasındadır. Bozüyük ilçesinde Ertuğrul Gazi’nin sancaktarı, oğlu ve silah arkadaşlarına ait çeşitli türbeler yer almaktadır. Bunlar arasında Kumral Abdal Türbesi (Yedile Mahallesi), Savcı Bey Türbesi (Kandilli Köyü) ve Kamuran Gazi Türbesi (Metristepe Köyü) vardır.

Söğüt ilçesi, Bilecik ilinin turizm potansiyeli en yüksek ilçelerinden biridir. Ertuğrul Gazi Türbesi ve türbe bahçesi içerisinde Ertuğrul Gazi’nin ailesi, efradı ve kumandanlarına ait 22 tane kabir bulunmaktadır. Çelebi Sultan Mehmet Camii, Hamidiye Camii, Hamidiye İdadisi, Dar’ul Eytam (Yetimler Yurdu), Ertuğrul Gazi Mescidi (Kuyulu Mescid), Kaymakam Çeşmesi ve Söğüt Ertuğrul Gazi Müzesi ilçedeki başlıca kültürel çekicilikler arasındadır. Ayrıca Ertuğrul Gazi’yi Anma ve Söğüt Şenlikleri esnasında ilçeye yoğun bir ziyaretçi akını olmaktadır. Dursun Fakih Türbesi (Küre Belediyesi) ve Has Mehmet Bey Türbesi (Tuzaklı) diğer başlıca türbelerdir.

Bilecik’e 33 kilometrelik mesafede yer alan Osmaneli ilçesi doğa turizmi ve kültür turizmi çekicilikleri bakımından zengindir ve gelişme potansiyeli yüksek bir ilçedir. Eskiden beri ilçenin ekonomik geçimini sağlayan ipek böcekçiliği evlerin şekillenmesinde de başrol oynadı. Osmaneli ilçe merkezinde 200 civarında geleneksel ev bulunmaktadır ve bunların 98’i çeşitli kurumlarca tescillidir. İlçe merkezinde ayrıca dini yapılar, tarihi çeşme hamam, gar binası ve ona bağlı yapılar grubu olmak üzere toplam 119 tescilli yapı bulunmaktadır. Rüstem Paşa Camii (Ulu Camii), Aya Yorgi (Hagios Georgios) Ortadoks Kilisesi, Bayraklı Dede Türbesi, Hükümet Konağı, Kelemcioğlu (Ellezar) Hanı, Balaban İlköğretim Okulu, Çifte Hamam ve Mazlum Ağa Çeşmesi başlıca turizm çekicilikleridir. İlçenin köylerinde çeşitli kültürel yapılar turistik çekicilik yaratıyor. Günüören Köyü’ndeki Roma dönemi mimari eser kalıntıları, Düzmeşe Köyü’ndeki Selçuklu Gözetleme Kulesi, Boyunkaya ve Düzmeşe köylerinde Bizans dönemine ait su kemerleri, Kazancı, Büyükyenice ve Çiftlik köylerindeki tümülüsler, Göksu Nehri üzerindeki Mimar Sinan yapısı taş köprü bunlardan başlıcalarıdır.

Sakarya Nehri vadisinde yer alan Osmaneli’nde her çeşit tarımsal ürünü görmek mümkündür. Osmaneli bu sayede yöresel mutfak ve yerel tatlar yönünden oldukça zengindir. İlçede her yıl düzenlenen Alaca Karpuz Festivali tarımsal zenginliğin bir göstergesidir. İlçe merkezine sekiz kilometre uzaklıkta yer alan içmeler, sahip olduğu şifalı sular ile yöreden ve diğer illerden ziyaretçi çekiyor. 100 yatak kapasitesine sahip olan tesis çevresinde yöresel satış mağazaları, atv parkur alanları, orman içi yürüyüş rotaları ve piknik alanları bulunmaktadır. İlçede ayrıca Belenalan-Dereyörük parkurlarında kamp ve doğa yürüyüşleri yapılmaktadır.

Bilecik’e 43 kilometre mesafede bulunan Gölpazarı ilçesi, Osmanlı Devleti’nin kurulduğu ilk yıllarda akıncıların konakladığı bir yer olarak kullanıldı. Gölpazarı, XVI. yüzyıldan itibaren çevre köyler için bir ticari merkez oldu. Ayrıca Ankara istikametindeki han ve kervansaraylar zinciri içinde bulunan Gölpazarı’nda Taşhan (Mihal Bey Hanı), Mihal Gazi Cami ve Hamam en önemli turizm çekicilikleridir. Gemici Köyü ile Demirhanlar köyleri arasındaki Kral Dağları olarak adlandırılan mevkide üç tane mezar kalıntısı bulunmaktadır. Ayrıca Kasımlar Köyü’nde Frig Hükümdarı Gordios’a ait olduğu düşünülen bir kaya mezarı bulunuyor. Gölpazarı ilçesi son yıllarda Kurşunlu Köyü ile adını duyurmaktadır. Kurşunlu Köyü, bir ekoturizm köyüdür. İlçede ayrıca her yıl Geleneksel Kültür Sanat ve Kiraz Festivali yapılmaktadır.

Bilecik’e 30 kilometre mesafede yer alan Pazaryeri ilçesinin turizm bakımından çeşitli potansiyele sahiptir. İlçede yer alan Kınık Köyü’nde 1800’lü yıllarda Bulgaristan’dan gelen muhacirlerle birlikte seramik sanatı gelişti. Günümüzde köy, Kınık Kırsal Turizm Köyü olarak ilan edildi. İlçe topraklarının yaklaşık yüzde 70’lik bölümü ormanlarla kaplıdır. İlçe doğa turizmi, trekking ve diğer kırsal turizm etkinlikleri için önemli bir potansiyele sahiptir. Küçükelmalı Göleti ve Tabiat Parkı, Bozcaarmut, Günyurdu, Dereköy ve Esere gibi göletleriyle doğa turizmi açısından eşsiz güzelliklere sahiptir.

Bilecik ilinin kuzeybatısında yer alan Bilecik merkeze 72 kilometre mesafede bulunan Yenipazar ilçesinde turistik potansiyel taşıyan ve turizmde kullanılan en önemli alan Yenipazar ve İnhisar ilçelerinde yer alan Harmankaya Kanyonu Tabiat Parkı’dır. Dik ve derin vadi biçimindeki kanyonun uzunluğu 2,5 kilometredir. Rafting yapılan kanyonda kısa parkurlar bir-üç saat, uzun parkurların geçişi dört-dokuz saat sürmektedir. İlçedeki diğer bir çekicilik Karahasanlar Köyü’nde yer alan İnkaya Mağarası’dır.

Bilecik merkez ilçeye 57 kilometre mesafede bulunan İnhisar ilçesinde turizm potansiyeli oldukça düşüktür. Harmankaya Kanyonu’nun çıkışı İnhisar ilçesinde yer almaktadır. Akköy Köyü’nde Alınca Kayalıkları Mağara Tapınım Alanı ve Samrı Köyü’ndeki Yayla Geç Roma Yerleşimi birinci derece arkeolojik sit alanı olarak tescillendi.

Yararlanılan Kaynaklar

Bilecik Valiliği (2013). Bilecik Gezi Rehberi. Bilecik: Bilecik Valiliği Yayınları; Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (2019). Turizm Profesyonelleri İçin Bilecik Destinasyonu Tanıtım Kataloğu, https://www.bebka.org.tr/admin/datas/yayins/211/bilecik-turizm-profesyonelleri-katalogu_1568990044.pdf, (Erişim tarihi: 23.12.2019); Okuyucu, A. (2011). Osmaneli İlçe Merkezinde Kültürel Mirasın Korunması ve Turizm Amaçlı Kullanımına Yönelik Bir Araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Okuyucu, A. ve Erol, F. (2018). Savaş Alanları Turizmine Yönelik Motivasyon, Duygu ve Deneyimler: Metristepe ve İnönü Şehitlikleri-Bozüyük Örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1): 135-151; Özgür, E. M. (1990). Bilecik Coğrafyası (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Vatan, A. (2015). Destinasyon Pazarlaması Kapsamında Bilecik İli Turizminin Değerlendirilmesine Yönelik Paydaş Analizi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.