Antik çağlardan beri Akdeniz havzasında yetiştirilen incir, Türkiye’de kültürü yapılan önemli bir meyvedir. Kalite ve miktar açısından önemli bir incir üreticisi olan Türkiye, dünya yaş incir üretiminin yüzde 24,5’ini, dünya kuru incir üretimini yüzde 54,3’ünü gerçekleştirmektedir.

Ülkemizde incir yetiştiren sahaların başında Ege Bölgesi gelir. İncir tarımı için elverişli ekolojik koşullara sahip Gediz, Küçükmenderes ve Büyükmenderes ovaları incirin en fazla yetiştiği alanlardır. Büyük menderes ovasının orta kesiminin yeraldığı Aydın ili, Türkiye genelinde meyve veren yaşta incir ağacı sayısı ve üretimi açısından ilk sırada yer alır. Türkiye’deki toplam meyve veren yaşta incir ağacının yüzde 60,6’sının bulunduğu Aydın ilinde, Türkiye incir üretiminin yüzde 57,3’ü elde edilir. Türkiye kuru incir üretiminin yüzde 85-90’ı Aydın ilinden gerçekleşir.

Dutgiller (Moraceae) familyasının, Ficus cinsinin bir türü olan incir (Ficuscarica), 8-10 metre boyunda küçük ağaç veya ağaççık formunda, çatlaksız, beyazımtırak gri gövdeli bir bitkidir. Kışın dökülen yaprakları kalın saplı, pürtüklü yüzeyli, derin parçalı, genellikle üç-beş loplu, üst yüzü sert, alt yüzü yumuşak tüylüdür. Yaprak sapları ve olgunlaşmamış meyveleri koparıldığında uç kısmından beyaz renkli bir süt salgılanır. Yuvarlakça veya armut şeklindeki meyveleri olgunlaşınca üç-beş santimetre uzunluğunda yeşilimsi, sarı veya kahverengimsi mor bir renge dönüşür. Meyve şekli ve rengine göre, sofralık ve kurutmalık sarılop ile sarı zeybek; sofralık Bursa siyahı, yeşilgöz, morgöz, göklop, bardakçı, siyah orak, beyaz orak gibi çeşitli kültür formları vardır. 

İncir, subtropikal iklim sahalarında yetişme ortamı bulan bir bitkidir. İncirin yetişmesinde en önemli rolü oynayan ekolojik koşullar sıcaklık, yağış, nem, rüzgâr ve topraktır. 

İncirin yetişmesi için iklim koşulları açısından aradığı elverişli subtropikal ortam, Türkiye’de, Ege Bölgesinin Gediz, Küçükmenderes ve Büyükmenderes vadilerinde yer alır. Bu alanlar içinde Aydın ilindeki Büyükmenderes vadisinin orta kesimi incirin yetişmesi bakımından optimum iklim koşulları sunar. 

Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz ikliminin etkisi altındaki Büyükmenderes ovasının orta kesimine yıllık ortalama sıcaklık 17-18ºC (Aydın 17.6ºC, Sultanhisar 17.3ºC, Nazilli 17.5ºC), en soğuk ayın ortalama sıcaklığı 7-8ºC (Aydın 8.2ºC, Sultanhisar 7.8ºC, Nazilli 7.3ºC), en sıcak ayın ortalama sıcaklığı 28ºC (Aydın 28ºC, Sultanhisar 28.2ºC, Nazilli 28.4ºC) civarındadır. Yıl boyunca günlük ortalama sıcaklık, 0’ºC’nin altına düşmez. Haziran başlarından itibaren 25ºC’nin üzerine çıkan sıcaklıklar, Temmuzda 25-28ºC, Ağustosun ortalarına kadar 28-29ºC’ler arasında seyreder. Yıllık ortalama yağış 600-700 mm’dir (Aydın 660,71 milimetre, Sultanhisar 611,0, Nazilli 609,0 milimetre). Yaz mevsimi yağış oranı çok azdır (yüzde 0,2-5 milimetre). Yıllık nisbi nem yüzde 57-65, yaz mevsiminde nispi nem yüzde 46-52 arasındadır. Nispi nemi dengeleyen deniz meltemleri ile sıcak ve kuru doğu rüzgârları periyodik olarak sahayı etkiler. Yaygın topraklar alüvyal, kolüvyal ve regosol topraklardır. 

Bu ekolojik koşullar, ilekleme, meyve olgunlaşması, hasat ve kurutma süreçlerinde iyi ürün alınmasına için elverişlidir. İncir tarımında kültürü yapılan bireyler dişi ağaçlar olduğundan, tozlaşma yapılması gerekir. İki evcikli bir ağaç türü olan incirde tozlaşma, incir yaban arısı (Blastophagapsenes) aracılığı ile olur. Tozlaşmayı kolaylaştırmak için incir yaban arısının yumurtalarını taşıyan incirler, erkek ağaçlardan alınarak dişi ağaçların dallarına asılması asılır Bu sürece ilekleme denir. İlekleme incir kültüründe önemli rol oynar. 

Aydın ilinde incirlikler, Germencik batısından başlar, İncirliova, Efeler, Köşk, Sultanhisar, Nazilli ve Kuyucak ve Buharkent çevrelerinde, Aydın dağlarının kuzeyin etkisine kapalı güney yamaçlarının alçak seviyelerinde ve ovanın kuzeyi kesimi boyunca yayılış gösterir. Yer yer incirliklerin 700-1000 metreye kadar yükseldikleri dikkati çeker. Aydın ilinde meyve veren ağaç ve üretim açısından Nazilli ilçesi başta gelir (1961145 meyve veren yaşta ağaç, 62707 ton üretim). Bunu Germencik (1283700 meyve veren yaşta ağaç, 38461 ton üretim) ve İncirliova izler (641250 meyve veren yaşta ağaç, 19188 ton üretim). Bu üç ilçe Aydın ili incir üretiminin yüzde 59’unu gerçekleştirir.

Aydın ilinde, yaygın olarak yetiştirilen incir türü ticari açıdan önem taşıyan, iç ve dış pazarlarda aranan, iyi kalitede kurutulmaya elverişli sarıloptur. Soluk sarı renkli, meyveleri yuvarlakça, düzgün yapılı, ince kabuklu, çekirdekleri küçük ve bol, meyve eti koyu kırmızı, içi yoğun ballı ve kıvamlı bir görünümde olan sarılop, ağızda kendine has yoğun bir aroma bırakan, tatlı kokulu, kısa zamanda şekerlenmeyen, kurutmaya çok elverişli bir incir türüdür. Bu özellikleri ile dünyada rakipsizdir. Bölge halkı tarafından önceleri “yemiş” olarak adlandırılan bu meyve, Aydın Ticaret Odası’nın yaptığı başvuru sonucunda 90 tescil numarasıyla, 20.08.2007 tarihinde coğrafi işaretle tescil edilerek Aydın İnciri adını almıştır. Aydın İnciri, aynı zamanda Avrupa Birliğinden coğrafi işaret tescili alan ikinci üründür. 

Aydın incirinin Aydın ilinin ekonomisinde önemli bir rolü vardır. Aydın’ın en önemli ihraç ürünü arasında yer alan Aydın inciri üreticiden perakendeci ve toptancıya Aydın İnciri markasıyla satılır. Aydın İncirinin ulusal ve uluslararası pazarda tanınması için firmaların kendi markalarının yanında coğrafi işaret logolu ambalajlarda ihracat yapmalarına önem verilir.

Türkiye üretiminin (2023 yılında 366000 ton) yüzde 57,3’ünün sağlandığı Aydın ilinde incir üretimi iklim koşulları ve ekonomik nedenlere bağlı olarak yıldan yıla değişir. 6,5 milyon meyve veren yaşta incir ağacının bulunduğu Aydın ilinde, yaş incir üretimi verimli yıllarda 200 bin tonu geçer (2023 yılında 204156 ton). Üretimin bir kısmı yaş meyve (sofralık) olarak iç pazarlarda tüketilirken, önemli bir kısmı kurutulur. İç ve dış pazarlara gönderilir. 

Aydın inciri, yaş olarak ihraç edilmekle beraber, kuru olarak ihracatı daha önem taşır. Bu alanda ülkemiz hem kalite hem de üretim bakımından dünyada birincidir. Kuru incir üretimi verimli yıllarda 65-75 bin tonu bulur. Elde edilen kuru incirin yüzde 80-85’i ihraç edilir. İhracat yapılan ülkelerin başında Almanya, Fransa, İtalya çeşitli Avrupa ülkeleri (Hollanda, İspanya, Slovakya), Amerika Birleşik Devletleri ve Çin yer alır. 

Yaş ve kuru olarak tüketildiği gibi reçel, pekmez, tatlı, pasta, marmelat ve ayrıca son yıllarda İncir Araştırma Enstitüsü'nün üretimi ile cipsi, unu, lokumu, pestili, konservesi, pektini, suyu, şurubu ve çekirdeğinden yağ yapılarak da değerlendirilen Aydın İnciri, Aydın ilinde yapılan festivaller ve etkinliklerde önemli bir yere sahiptir. İncir hasat zamanlarında ilçelerde düzenlenen, geleneksel özellik kazanan incir festivalleri, incirin ve üretim alanlarının tanıtılmasına, ekonomiye, ulusal ve uluslararası turizme önemli katkı sunmaktadır.