Dörtyol Mandarini
GASTRONOMİ Meyve Gastronomik Değer
-
2025
Dörtyol Mandarini, Türkiye'nin Hatay iline bağlı Dörtyol, Erzin ve Payas ilçelerinde yetiştirilen, coğrafi işaretli bir turunçgil çeşididir. 31 Ekim 2019 tarihinde Dörtyol Turunçgil Üreticileri Birliği tarafından Menşe adı olarak tescil edilmiştir.
Satsuma türünün Owari çeşidi olan bu mandarin, bölgenin özel mikro-klima koşulları sayesinde yüksek aroması, tatlı ve sulu yapısıyla diğer mandarin türlerinden ayrılmaktadır. Meyveleri orta büyüklükte olup, basık şekilli, kabuğu gevşek bağlı ve sarımsı portakal rengindedir. Meyve eti koyu portakal renginde olup, sulu ve aromatiktir. Ekim ayı ortasında olgunlaşıp ve kasım ayı sonunda da hasat edilen Dörtyol Mandarini, yüksek verimli olup düzenli meyve verir ve meyveler olgunlaştıktan sonra da ağaç üzerinde fazla kalmaz. Çekirdeksiz ya da en fazla altı çekirdek içeren mandarinin usare (özsu) miktarı %yüzde 9,08-53,96 arasında değişirken, asit oranı yüzde 0,97-1,38 düzeyindedir.
Dörtyol Mandarin yetiştiriciliğinde turunç anaçları kullanılır ve ağaçlar ılık ve nemli iklim koşullarında yetiştirilmektedir. Dikim şekli, geleneksel bahçelerde 6x6 m aralıklarla yapılırken, yeni bahçelerde 4x3 metre, 3x5 metre veya 3x6 metre şeklinde daha sık dikim tercih edilmektedir. Mandarin ağacı, bol humuslu, süzekli ve tınlı toprakları sevmektedir. Toprak pH değeri 5,5-6 arasında olmalıdır. Düşük sıcaklıklara karşı hassas olan Dörtyol mandarini’nin, 4°C'nin altına düşen hava koşullarında zarar görme riski yüksektir. Gübreleme, ilaçlama, budama ve sulama gibi tarımsal uygulamalar belirli standartlara göre yapılırken, meyveler soğuk hava depolarında 3-4°C sıcaklıkta iki-üç ay boyunca saklanabilmektedir. Akdeniz meyve sineği gibi zararlılarla mücadele edilerek ürün kalitesi korunmaktadır.
Dörtyol Mandarini’nin üretimi ve kalitesi, Dörtyol Turunçgil Üreticileri Birliği koordinatörlüğünde Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası ve Dörtyol İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'nden konunun uzmanı birer kişiden oluşan toplam iki kişilik denetim mercii tarafından denetlenmektedir. Dörtyol mandarini erkencilik durumu, ürün rengi, meyve büyüklüğü, kabuk kalınlığı, usare miktarı, aroma ve amblem kullanımı gibi kriterler açısından kontrol edilmektedir. Dörtyol mandarini, yüksek aroması ve erkenci yapısı nedeniyle Türkiye’de ve uluslararası pazarda değerli bir turunçgil ürünü olarak kabul edilmektedir
Referanslar
Özdemir, D. ve Akmeşe, K. A. (2024). Gastronomi Turizminde Coğrafi İşaretli İlçeler: Hatay Örneği. Socıal Scıences Studıes Journal (SSSJournal), 10(3: 462-476.; Refleksgazetesi, (2017). Dörtyol mandarini markalaşıyor, (Erişim tarihi: 06.03.2025), https://www.refleksgazetesi.com/dortyol-mandarini-markalasiyor/710/; Türk Patent ve Marka Kurumu (2019). Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri, Hatay, https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/1082, (Erişim tarihi: 05.03.2025
Ayrıntılı bilgi için bakınız
https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/0534cd19-591e-4c13-b41e-a1e2c2527122.pdf