Adıyaman

Yerleşim Merkezi / Destinasyon

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alıyor. Kentin çevresinde Malatya, Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri bulunuyor. Doğu Anadolu, Akdeniz ve Güneydoğu bölgelerine sınırları olan kent, iklimi ve bitki örtüsü ile bu üç bölgenin özelliklerini de taşıyor. Bu sebeple tarih boyunca Bereketli Hilal olarak biliniyor. Bu açıdan bakıldığında iklim ve coğrafi koşullarının uygunluğu bakımından Adıyaman’ın ekonomisi daha çok tarım ağırlıklı olmasına rağmen bölgede tekstil yönlü sanayileşme de görülüyor.

Adıyaman’a ulaşım Türkiye’nin farklı bölgelerinden karayolu başta olmak üzere havayolu ve demiryolu ile sağlanıyor. Adıyaman ilinde havaalanı 1998 yılında açıldı ve şehir merkezine 22 kilometre, Kahta ilçesine ise 18 kilometre uzaklıktadır. Ankara ve İstanbul illerinden direkt uçuşların konulması ile Adıyaman’a ulaşım daha kolay hale geldi. Bölgeye demiryolu ile ulaşılmak istendiğinde Adıyaman’a 63 kilometre uzaklıkta olan Gölbaşı ilçesinde bulunan tren istasyonu kullanılıyor. Gölbaşı-Adıyaman arasında tarifeli seferler yapan ilçe dolmuşları bulunuyor.

Geçmişte Hısn-ı Mansur ismiyle bilinen Adıyaman, Paleolitik çağlardan bu yana birçok uygarlığın izlerini barındıran dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biridir. Kent, Kommagene, Roma, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinden kalma birçok tarihi ve kültürel yapısı ile kültür turizmi açısından oldukça zengin bir destinasyondur. Nemrut Dağı ve çevresinin 1987 yılında UNESCO’nun “Dünya Kültür Mirası” listesine girmesi ile birlikte Adıyaman tüm dünyada tanınır hale geldi ve bölgeye gelen yerli ve yabancı turist sayısında da artış yaşandı. Kommagene uygarlığının kente miras bıraktığı görkemli tanrı ve kral heykelleri ile tüm dünyanın ilgisini çeken Nemrut Dağı her yıl ağırladığı ziyaretçilerle bölge turizmine katkı sağlıyor. Nemrut Dağı’nda güneşin doğuşu veya batışının izlenmesi bölgeyi Güneydoğu turlarının önemli duraklarından biri haline getiriyor, özellikle Nisan ve Eylül aylarında ziyaretçi yoğunluğu yaşanıyor.

Adıyaman’a gelen ziyaretçi sayısı 2016 yılından sonra hızlı bir artış gösterdi ve 2018 yılı itibarıyla bu sayı 270 bine ulaştı. Destinasyonda geceleme sayısı ise en fazla iki gün ile sınırlıdır. Destinasyona gelen ziyaretçiler daha çok iç pazar ağırlıklı olup, dış pazarı ise ağırlıklı olarak Almanya ve Fransa’dan gelen turistler oluşturmaktadır. Adıyaman turizm işletmelerinin arz kapasitesi incelendiğinde, 2019 yılının Ekim ayı istatistiklerine göre bölgede 14'ü işletme belgeli, 23’ü belediye belgeli ve ikisi yatırım belgeli olmak üzere toplamda 39 konaklama tesisi mevcuttur. Bununla birlikte bölgenin sahip olduğu toplam yatak kapasitesi de 3.257’dir. Oteller daha çok il merkezinde ve Kahta ilçesinde hizmet vermektedir. Bölgedeki ilk uluslararası zincir otel 2018 yılında hizmete girdi. Bununla birlikte bölgede 15 seyahat acentası faaliyet sürdürmektedir.

Adıyaman’da Nemrut Dağı’nın yanı sıra milli parkta bulunan Kommagene dönemine ait Cendere Köprüsü, Yeni Kale (Eski Kahta Kalesi), Arsemia ve Karakuş Tümülüsü destinasyonun çekiciliğini arttırıyor. Cendere Köprüsü, Roma imparatoru Septimius Severus için MS 193 yılında yapıldı ve Türkiye’deki en eski köprülerden biridir. Köprü araç trafiğine kapatılmasına rağmen yayalar için kullanımı günümüzde devam ediyor. Kent merkezinde yer alan Perre (Pirin) antik kenti de antik çağa ait önemli turistik çekicilikler arasındadır. Roma dönemine ait Turuş Kaya Mezarları ve Perre antik kentinde hala kullanılan çeşme görülmeye değer yerler arasındadır.

Adıyaman içinde bulunduğu coğrafi konumunun avantajı ile kültür turizminin yanı sıra doğa turizmi, inanç turizmi ve gastronomi turizmi gibi turizm çeşitleri açısından da önemli arz kaynaklarına sahiptir. Gölbaşı ilçesinde bulunan tabiat parkı, doğal yaşam alanında bulunan 63 farklı kuş türü ile Türkiye için önemli kuş gözlem alanlarından biridir. Çelikhan ilçesindeki Çat Baraj Gölü üzerinde bulunan yüzen adalar da önemli turistik çekiciliklerinden biridir. Adıyaman, inanç turizmi açısından oldukça önemli değerlere sahiptir. Kent merkezinde Ulu Camii, Kap Camii, Eskisaray Camii ve Musalla Camii gibi önemli ibadethanelerin yanı sıra Süryaniler tarafından hala kullanılan Mor Petrus-Mor Pavlus Kilisesi bulunuyor. Kabrinin nerde olduğu kesin olarak bilinen iki sahabeden biri olan Safvan Bin Muattal’ın türbesi de Samsat ilçesinde yer alıyor. Nemrut Tümülüsü, Sofras Tümülüsü, Karakuş Tümülüsü ve Perre antik kenti gibi antik dönem kült merkezleri inanç turizmi açısından önem taşıyor. Adıyaman’da farklı inançlara ve etnik kökene sahip grupların yaşaması yöresel yeme-içme kültürünün zenginleşmesini sağlamıştır. Coğrafi işaretli Adıyaman etsiz çiğ köfte, Adıyaman tava, kavurmalı hıtap destinasyonun en bilindik tatları arasındadır.

Referanslar

Adıyaman Doğa Turizmi Master Planı (2013), www.adiyaman.ormansu.gov.tr/Adiyaman/Files/KHS /DTMP.pdf, (Erişim tarihi: 20.10.2019); Bilgin Altınöz, A. G. ve Şahin Güçhan, N. (2018). Adıyaman Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri. Ankara: Kalkınma Bakanlığı GAP İdaresi; Çorbacı, H. (2015). Adıyaman’ın Arkeolojik Değerleri. İçinde; R. Yarullina Yıldırım (Editör), Fırat’tan Volga’ya Medeniyetler Köprüsü (ss. 21-44). Adıyaman: Mavi Ofset; İpek Yolu Kalkınma Ajansı (2014). Adıyaman İnanç Turizmi Raporu, https://www.ika.org.tr/upload/yayinlar/ADIYAMAN-INANC-TURIZMI-RAPORU-929485.pdf, (Erişim tarihi: 15.11.2019); Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Turizm Yatırım ve İşletme Belgeli Tesis İstatistikleri, https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201136/turizm-yatirim-ve-isletme-bakanlik-belgeli-tesis-istati-.html, (Erişim tarihi: 20.10.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Yelken, M. (2016). Kommagene’nin İzleri. Adıyaman: Adıyaman Tanıtma Vakfı Yayınları.