Uludağ
-
2019
Bursa ilinin sınırları içinde yer alan Uludağ, Türkiye’nin ilk kış turizmi merkezi olma özelliğine sahiptir. Uludağ’ın zirvesinde rakım 2.543 metre iken; oteller bölgesi 1.800 metrede konumlanmıştır. Uludağ’ın mevcut ismi, soyadı kanunundan sonra kendi soyadını da Uludağ olarak belirleyen dönemin Konya Milletvekili Dr. Osman Şevki Uludağ’ın 1925 yılındaki talebi doğrultusunda ve devletin onayıyla belirlendi. Bizans döneminde Olympos, Osmanlı döneminde Keşiş Dağı adlarıyla anılan Uludağ, günümüzde kış turizmi denince akla ilk gelen destinasyondur. Uludağ’da 12’si kamu misafirhanesi 15’i özel sektör oteli olmak üzere toplam 27 konaklama tesisinde 3.000 civarında yatak kapasitesi olduğu bilinmektedir. Ancak son zamanlarda Uludağ’daki yeniden yapılanma çabaları kapsamında bazı kamu misafirhanelerinin yıkıldığı görülmekte (Devlet Su İşleri, Orman Bölge Müdürlüğü gibi), yerine yeni otellerin açılacağı konuşulmaktadır. Bu nedenle, son zamanlarda Uludağ’da yatak kapasitesinin değişim gösterdiği ifade edilebilir. Ayrıca önümüzdeki yıllarda, mevcut kamu misafirhanelerinin yıkılması da söz konusudur.
Uludağ’da 2019 yılı itibariyle 22 adet lift bulunmaktadır ve bu liftlerin tamamı için geçerli tek skipass uygulaması yapılmaktadır. Temel turizm ürünü kış turizmi olan Uludağ’da kış sezonunda kayak, snowboard, kar motoru, buz pateni ve dağ tırmanışı gibi aktiviteler yapılırken; yaz sezonunda Apollo kelebeği gözlemi, ATV safarisi, dağ bisikleti, kampçılık, okçuluk, trekking, orienteering (yön bulma), yaz dağ tırmanışı ve basketbol gibi spor aktiviteleri gerçekleştirilebilmektedir. Ulaşım açısından çeşitliliğin oldukça yüksek olduğu Uludağ’a taksi, dolmuş ve özel araçlarla ulaşılabileceği gibi, şehir merkezinden Uludağ II. Bölgeye kadar gelen teleferikle de ulaşılabilmektedir. Ziyaretçileri çoğunlukla yerli turistler ve günübirlikçilerden oluşan Uludağ’ı 2018 yılında sadece yarıyıl tatilinde 178.882 kişinin ziyaret ettiği bilinmektedir.
Uludağ’da kayak etkinliklerinin ilk ne zaman başladığı konusunda iki görüş söz konusudur. Bunlardan ilki, 1933 yılında Alexi Abraham adında bir Alman’ın ilk kez Uludağ’da kaydığıdır. Abraham’ın 1933 yılının Ocak ayında Uludağ’a tek başına çıktığı ve dağda Uludağ Oteli’nde (Büyük Otel) birkaç gün kalıp kayak yaptığı ve bu sırada çektiği fotoğrafları dönemin valisi Fatin Güvendiren’e gösterdiği bilinmektedir. Bölgede kayak etkinliklerinin nasıl gerçekleştirilebileceği yönünde bir de rapor hazırlayan Abraham, Uludağ’da ilk kayak yapan kişilerden biri olarak tarihe geçti. Ancak ikinci görüş, Uludağ’da ilk kayak yapan kişinin Şaban Örnektekin adında bir tıp doktoru olduğu yönündedir. 1924 yılında tek başına, sırtına eşyalarını yükleyerek dağa çıkan Örnektekin’in asıl amacı zirveye tırmanmak olsa da bu amacına ulaşamadı. Dağda birkaç gün kayak yapıp döndü. Böylece Uludağ’da kayak yapan ilk insan oldu. Uludağ’da gerçekleşen bu ilk kayak hareketlerinden sonra, 1933 yılında ilk grup ziyaretleri gerçekleştirildi ve Uludağ’da hem yaz hem de kış aylarında yapılan turizm faaliyetlerinin temelleri atıldı. 1933 yılında ayrıca, sonraki yıllarda Uludağ’da turizmin gelişmesine çok büyük katkılar sunacak olan Bursa Dağcılık Kulübü kuruldu. Dolayısıyla Uludağ’ın turizm tarihi açısından 1933 senesinin bir dönüm noktası olduğu söylenebilir.
Uludağ’da ilk turizm yatırımları, kamu eliyle yapılan Büyük Otel (ilk adı Uludağ Oteli) ve Kayakevi’dir. 1920’li yıllardan itibaren kurulması gerektiği yönünde fikirler ortaya atılan Büyük Otel, Bursa İl Özel İdaresi tarafından yatırıldı ve nihayet 1931 yılında hizmete başladı. 1933 yılında ise, Büyük Otel, kayak için oluşan talebe bağlı olarak kış aylarında da açılmaya başlandı. Uzun yıllar Uludağ’ın en önemli işletmesi olan Büyük Otel, yıllar içinde çeşitli işletmeciler tarafından işletilip yenilemeler/renovasyonlar geçirdikten sonra Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından 2018 yılında yıkıldı. Kayakevi ise tek partili dönemde; CHP, Valilik ve İdman Cemiyeti ortaklığında inşa edildi ve 1935 yılında hizmete açıldı. Özellikle öğrenciler ve sporculara hizmet vermesi amaçlanan Kayakevi’nin açılmasıyla Uludağ’da kayakçı sayısı arttı ve gelenlerin demografik yapısı değişti. Uzun yıllar farklı işletmecilerce işletilen Kayakevi, son yıllarda Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü tarafından işletilmektedir.
Uludağ’ın ilk özel sektör yatırımlı işletmesi 1946 yılında Mehmet Beceren ve Fatma Beceren çifti tarafından açılan kantindir. Ayrıca Uludağ’ın ilk özel sektör yatırımlı oteli olan Odun Palas da 1957 yılında yine Beceren Ailesi tarafından açıldı. Sonraki yıllarda Kınav, Alkoçlar ve Yazıcı ailelerinin yatırımlarıyla Uludağ gelişti ve Türkiye’nin en önemli kış turizmi destinasyonu haline geldi. Özellikle 1960’lı yıllardan itibaren Türkiye’de kış aylarının en önemli eğlence yeri oldu. Onlarca Yeşilçam filmine de doğal stüdyo olan Uludağ’da, 1980’li yıllardan itibaren talep arzı aştı. 1961 yılında Uludağ’ın milli park ilan edilmesi, bölgenin doğasının korunmasına önemli katkı sunsa da zamanla bürokratik karmaşa oluşmasına da neden oldu. Bu kapsamda, Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Orman Bölge Müdürlüğü, Valilik, Bakanlıklar gibi pek çok kurumun söz sahibi olduğu Uludağ’da uzun zaman en önemli sorun, yetki karmaşası oldu. Günümüzde Uludağ yıllardır çözülemeyen bazı problemlerine (çok başlılık, taşıt ve insan trafiği, kamu misafirhaneleri vb.) rağmen; pist çeşitliliği, ulaşım kolaylığı, kayak dışı eğlenceleri, konaklama olanakları ve sürekli yükselen imajıyla Türkiye’nin en önemli ve en çok ziyaret edilen kayak merkezi olma özelliğini sürdürmektedir.
Referanslar
Evren, S. (2016). Türkiye’de Kış Turizmi Destinasyonlarının Rekabetçi Konumlandırması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; Evren, S. ve Güldemir, O (2016). Türkiye’de Kış Turizminin Başladığı Yer: Uludağ. İçinde N. Kozak (Editör), Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm: Kurumlar, Kuruluşlar, Turizm Bölgeleri, Meslekler (ss. 263-296). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın; Şaktimur, Ş. (1994). Türkiye’de Kayak Sporunun Tarihçesi. Ankara: ADKK Yayınları; http://www.uludaginfo.com/, (Erişim tarihi: 26.06.2019); https://www.tarimorman.gov.tr/Haber/3305/ulkemizin-gozde-kayak-merkezleri-yariyil-tatilinde-ziyare, (Erişim tarihi: 26.06.2019); http://www.hurriyeom.tr/uludagdaki-buyuk-otel-yikildi-arsasi-otopark-40735333, (Erişim tarihi: 26.06.2019).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Evren, S. ve Güldemir, O. Türkiye’de Kış Turizminin Başladığı Yer: Uludağ. İçinde N. Kozak (Editör), Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm: Kurumlar, Kuruluşlar, Turizm Bölgeleri, Meslekler (ss. 263-296) İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın; Kuşku, S. (2013). Gazete Sayfalarında Bir Zamanlar Uludağ 1929-1963. Bursa: Bursa Kent Konseyi; Kuşku, S. (2012). 3. Uludağ Buluşması: Bir Zamanlar Uludağ. Bursa: Bursa Kent Konseyi.