Park Yönetimi

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama Yönetim ve Organizasyon

Bir park, genellikle bir şehir veya kasabanın içine veya bitişiğine yapılmış, bitkiler ve/veya cazibe unsurlarıyla bezenmiş ve kamusal rekreasyona adanmış, büyük ölçülerde bir toprak parçasıdır. Park aynı zamanda hayvanların kapalı ve/veya açık mekanlarda halka gösteriminin yapıldığı mekanlar olarak da tanımlanabilmektedir. Korunması gereken doğal bitki örtüsü (flora) ve/veya vahşi yaşam unsurlarının (fauna) bir arada bulunduğu ve çerçevesi yasalarla belirlenerek korumaya alınmış alanlar da ulusal parklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Geleneksel bir toplumda sosyal, ekonomik, dini veya kan bağları, ortak bir kültür ve lehçeyle, tipik olarak tanınmış bir liderle birbirine bağlanmış topluluklardan oluşan bir sosyal bölüm olarak tanımlanabilecek ve toplumun kökenlerini ifade eden kabilelerin koruma bölgelerinde yaşamlarına devam etmeleri de ulusal parklar olarak değerlendirilebilmektedir.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan bir diğer kavram ise temalı parklardır. Buna göre, temalı parklar çeşitli cazibe unsurları, binalar, manzaralar, eğlenceler, performanslar, fuarlar, yiyecek-içecek mekanları, hediyelik eşya satışını bir veya daha fazla temanın çevresindeki otelleri düzenleyen mekânlar olarak ifade edilebilmektedir. Tema, mekânın ruhunu anlatan ve pazarlama stratejisine, mekân organizasyonuna ve operasyona uyum sağlayan bir hikâye, film, çizgi film, argüman veya hayal ile ilgili olabilmektedir. Günümüzde temalı park endüstrisi denildiğinde ilk akla gelen 1955 yılında Anaheim, Kaliforniya’da (Amerika Birleşik Devletleri) açılan Disneyland olsa da, tarihsel kökenlerinin Ortaçağ Avrupası fuarlarına kadar uzandığını söylemek mümkündür.

Oldukça eski bir tarihi geçmişe sahip olmasının yanı sıra temalı parklar artık çok sayıda turistin ziyaret edip, önemli meblağlarda harcama yaptıkları destinasyonlara dönüşmüş durumdadır. Bu nedenle her modern işletmede olduğu gibi etkin bir yönetim başarıya ulaşmanın ön şartı olarak kabul edilmelidir. İşletmelerin yaşamlarını sürdürebilmek için ihtiyaç duydukları kârları elde edebilmek için öncelikle ele almaları gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunları özetlemek gerekirse;

- Ziyaret sayısının arttırılması: Pazarlama faaliyetlerinin başarısıyla doğrudan ilişkilidir. Yeni çekicilikler oluşturulması, mevcutların modernizasyonu gibi stratejilerle ziyaretçilerin tekrar gelme isteklerinin de uyarılması yönünde çalışmalar yapılabilir.

- Daha fazla ziyaretçiyi çekebilecek fiyatlama stratejilerinin uygulanması: Yüksek sezon harici dönemler için uygulanabilecek alternatif fiyatlandırma paketlerinin varlığı (gruplar, öğrenciler, çeşitli yaş grupları gibi) destinasyonun cazibesi üzerinde olumlu etkiler yaratabilir.

- Giriş ücreti harici harcama kalemlerinin teşvik edilmesi: Parka giriş ücreti toplam gelirlerin sadece bir bölümünü temsil etmektedir. Parkı, temsil ettiği değerleri, faaliyette bulunduğu bölgeyi, karakterleri ele alan ürünlerin satışı parka gelen ziyaretçiler tarafından yapılan harcamaları artırmak için ana yöntemdir. Tamamlayıcı olarak, bir tema parkının tüm gün eğlence olanakları sunması, restoranlarda, kafeteryalarda ve diğer satış noktalarında tüketim ve iş fırsatları da sunar.

- Kurumsal müşteriler tarafından parkın kullanımının arttırılması: Çok sayıda parkta gelişme sürecinde olan bir gelir kaynağı olarak, parkın farklı alanlarının, şirketlere ve bireylere kongre ve sergiler düzenleyebilmeleri, yeni ürünler piyasaya sürmeleri, resepsiyonlar ve diğer etkinlikler için kiralanması olarak karşımıza çıkmaktadır.

- İmtiyaz, hibe, sponsorluk veya danışmanlık hizmetleri gibi diğer yollarla gelir elde edilmesidir.

Bunların haricinde, maliyetlerin kontrolü ve azaltılması, kârı maksimize etmek açısından temel bir yönetim stratejisidir. Bu stratejinin başarıya ulaşması için; insan kaynaklarının doğru kullanımı, park mağazalarında veya restoranlarında satışa sunulan ürünlerin satın alınmasından kaynaklanan maliyetlerin düşürülmesi, mevcut kaynakların verimli kullanımıyla genel iletişim, su, elektrik ve yakıt maliyetlerini azaltmak, mümkün olan koşullarda yenilenebilir kaynaklara yönelmek, atık yönetimi programları uygulamak, enerji tasarrufu bilincini örgüte yaymak, park uzmanlık alanı dışında kalan kısımlarda dış kaynak kullanımını özendirmek ve verimsiz varlıklardan kurtulmak gibi çeşitli yöntemler uygulanabilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Budruk, M. ve Phillips, R. (2010). Quality-of-Life Community Indicators for Parks, Recreation and Tourism Management. Berlin: Springer Science & Business Media; Clavé, S. A. (2007). The Global Theme Park Industry. Wallingford: CABI; Eagles, P. F. ve McCool, S. F. (2002). Tourism in National Parks and Protected Areas: Planning and Management. Wallingford: CABI.