Anadolu’nun Karadeniz kıyısında hala aktif olarak hizmet veren tarihi Şile Feneri, Kırım Harbi sırasında Karadeniz’den İstanbul Boğazı’na girecek gemilerin yollarını bulabilmeleri amacıyla yapılmış fenerlerden biridir. 1856’da açılan Anadolu Feneri’nden sonra, Sultan Abdülaziz tarafından 1856-1859 yılları arasında inşa ettirilmiştir. Fenerin taş yapısında Türk mimarlarının emeği bulunurken, metal aksamı ve mercek kristal sistemi Paris’teki Barbeur fabrikasında üretilmiştir. Şile'nin siluetini oluşturan bu yapı, yüksekliği ve göz alıcı mimarisi ile eski Şile evlerinin üzerinden yükselerek dikkat çekmektedir.

Şile Deniz Feneri, dünyanın faaliyette olan en büyük ikinci deniz feneri, Türkiye'nin ise en büyük faal deniz feneri olarak tanınmaktadır. Deniz seviyesinden altmış metre yükseklikte yer alan ve on dokuz metre yüksekliğindeki kulesi ile ışığını otuz beş mil uzağa gönderebilen bu yapı, farklı yapısı ve ilginç özellikleriyle sadece Şile’de değil, geniş bir çevrede de tanınmaktadır. Uluslararası standartlarda birinci sınıf bir deniz feneri olan Şile Feneri, açık havada İstanbul Boğazı’ndan görülebilmektedir.

Karadeniz’in Anadolu kıyısında yer alan ve listede adı sıralanan diğer fenerler arasında ilk inşa edilen fener olduğu anlaşılmaktadır. Karadeniz’in Anadolu yakasında 41°10' kuzey enlemi ve 29°38' doğu boylamı arasında yer almaktadır. “Şimşekli Deniz Fenerleri” grubunda yer alan Şile Feneri, orijinal yapısını günümüze kadar koruyabilen fener kulesi, sekizgen şeklinde olup, 110 santimetre kalınlığında taşlardan inşa edilmiştir. Gündüz iyi görülebilmesi amacıyla siyah ve beyaz enlemesine bantlarla boyanmıştır. Etrafı çiçeklerle süslenmiş olan fenerin tepesine yetmiş iki basamaklı bir merdivenle çıkılmaktadır. İnşa edildiği dönemde ışık kaynağı olarak üç fitilli gaz lambası kullanılmış olup, çalışma sistemi, duvar saatlerinde kullanılan sarkaç sistemi ile sağlanmakta ve dişli tertibatı iki saatte bir kurulmaktaydı. Dişli tertibatı, bekçi tarafından iki saatte bir kurulmaktadır. 1968 yılında elektriğe dönüştürülmüş olan mercek sistemi bir dönüşünü 120 saniyede tamamlamakta ve fenerin ışığı, sekiz adet göz biçimli mercekten yayılmaktadır.

Şile Feneri, yapı olarak orijinal halini günümüzde de koruyabilmiş olup, daha iyi görülebilmesi için 1940 yılından sonra siyah-beyaz olarak boyanmıştır. Şile Belediyesi, 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, PTT Genel Müdürlüğü, Haliç Üniversitesi, Mimar Sinan Üniversitesi, sivil toplum kuruluşları ve Şile halkı ile birlikte, Şile Feneri’nin hizmete girişinin 150. yıldönümünü törenlerle kutlamış ve bu etkinlik sanat literatürlerine geçmiştir. Ulaştırma Bakanlığı’nın deniz fenerlerini müze olarak değerlendirip turizme kazandırmak ve halka açmak amacıyla başlattığı projede, ilk uygulama bu tarihi fener üzerinde gerçekleştirilmiştir. 27 Ağustos 2020 yılında başlayan restorasyon çalışmaları, 17 Ocak 2022 tarihinde tamamlanmıştır. Şile Feneri’nin müze olarak açılması için çalışmalar halen devam etmektedir.