Sidamara Lahdi
Doğal ve Kültürel Miras Lahit
(Ambar Höyük, Karaman, Konya, 1875)
-
2024
Konya'nın Karaman ilçesine bağlı Ayrancı Ambararası Köyü'ndeki Ambar Höyük’te 1875’de tespit edilmiştir. Dünyanın en büyük lahitlerinden biri olarak bilinen Sidamara Lahdi, ilk olarak Konya Arkeoloji Müzesi’nde daha sonra Osman Hamdi Bey’in isteği üzerine, 1901’de Halil Ethem Bey tarafından İstanbul’a taşınmıştır. İstanbul Arkeoloji Müzesi Sidamara Salonu’nda sergilenmekte olan lahit, MS III. yüzyıla tarihlenmektedir. Mermerden yapılmıştır; yüksekliği 313 santimetre, uzunluğu 381 santimetre ve genişliği 200 santimetredir.
Sütunlu lahitlerin önemli örneklerinden biridir (Görsel 1). Lahdin sanduka ve kapağı zengin bir biçimde kabartmalar ile bezenmiştir. Lahdin sahibi erkekse eşi ile birlikte, kadınsa yalnız olarak uzanır pozisyonda kabartmaları yapılırdı. Sidamara Lahdi’nin kapağında lahit sahibiyle karısı yatakta uzanır pozisyonda verilmiştir. Lahdin üzerin eros bulunmaktadır; başı eksiktir. Londra’da bulunan eros başı Marion Olivia Wilson tarafından babası Charles Wilson’un anısına 1933’de Victoria & Albert Müzesi’ne bağışlanmıştır. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde korunmakta olan lahide 1930’lu yıllarda Victoria & Albert Müzesi yetkilileri ile yapılan görüşmeler sonucunda Eros başının plaster kopyası yerleştirilmiştir. İstanbul Arkeoloji Müzesi ile Victoria & Albert Müzesi arasında imzalanan iş birliği ile lahdin eksik parçası Türkiye’ye getirilerek yerine yerleştirilmiştir.
Lahdin ön yüzünde giyimli bir erkek figürü bulunmaktadır; figürün filozof olduğu düşünülmektedir. Sağ tarafta bir genç kız; solda başı örtülü kadın figürü yer almaktadır. Bu yüzün iki ucunda Dioskurlar bulunmaktadır; atlarını yularlarını tutmaktadırlar. Kısa yüzde elinde meyve tepsisi bulunan bir kadın figürü mezar kapısına giderken verilmiştir. Gittiği kapının hemen yan tarafında sakallı bir adamın elindeki kağıdı rulo yapmış durumda beklediği görülmektedir. Lahdin arka uzun yüzü ile dar yüzünde av sahnesi birlikte işlenmiştir. Frizde yırtıcı hayvanlara karşı koyan puttolar ve eroslar, diğer tarafta idman yapan atletler ve yapılan at arabası yarışlarından figürler görülmektedir.
Referanslar
Aşkın, E. ve Kurt, M. (2019). Sidamaria Antik Kenti Üzerine Gözlemler, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (1): 1-14; Elderkin, G. W. (1939), The Sarcophagus of Sidamara, Hesperia: The Journal of the Amarican School of Classical Studies at Athens, (2): 101-115; Mendel, G. (1902). Le Musée de Konia, Bulletin de correspondance hellénique, (26): 209-246; Ramsay, W. M. (1901). Note sur le sarcophaged’Ambar-Arasi, Revue des Études, (3/4): 358; Waelkens, M. (1982). Dokimeion Die Werkstatt der Repräsentativen Kleinasiatischen Sarkophage Chronologie und Typologie Ihrer Produktion, Gebr. Mann Verlag.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Aşkın, E. ve Kurt, M. (2019). Sidamaria Antik Kenti Üzerine Gözlemler, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (1): 1-14.