Akhilleus Lahdi (İznik)

Doğal ve Kültürel Miras Lahit

(Hisardere Mahallesi, İznik, Bursa, 2015)

Bursa’nın İznik ilçesi, Hisardere Mahallesine bağlı Bayırdibi mevkiinde 2015 yılında tespit edilmiştir. İznik Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmekte olan lahit, MS 165-180 yıllarına arasına tarihlenmektedir (Görsel 1). Beyaz renkli Dokimeion mermerinden üretilmiştir. Tekne üzerinde in-situ halde korunagelmiş kapağı 45 santimetre yüksekliğinde; 202 santimetre genişliğinde; 93santimetre derinliğindedir. Tekne 96 santimetre yüksekliğinde; 200 santimetre genişliğinde; 96 santimetre derinliktedir. 

Lahdin tekne yapısına bakıldığında, Dokimeion Sütunlu Lahitleri’nin standart tipine ait olduğu anlaşılmaktadır. Uzun yüzde, soldan sağa doğru ilk iki intercolumnianın her biri içinde birer çıplak erkek figürü bulunmaktadır. Ortada oturan bir kadın figürü ile sağdaki iki intercolumnianın her birinde giysili erkek figürlerinden oluşan bir kompozisyon görülmektedir. En soldaki intercolumniada, bir tabure üzerinde oturan (profilden) ve sol omzunda hymationu bulunan figür çıplak betimlenmiştir; elinde lyrayı çalmaktadır. Soldan ikinci intercolumniada bulunan ve ayakta (cepheden) betimlenen figür, Patroklos’tur. Sol omzunda bir hymation taşıyan figür sol eliyle omzuna dayadığı bir kılıç tutmaktadır. Sağ eliyle miğferine dokunmaktadır. Orta intercolumniada, bir taburede oturur pozisyonda bir kadın figürü verilmiştir. Vücut profilden; baş cepheden verilmiştir. Kadın figürünün sağ tarafındaki intercolumniada, cepheden verilmiştir. Kısa-khiton giyimli bir erkek figürüdür. Sağ eliyle kadın figürünün omzuna dokunmaktadır; sol eli ile omzuna dayadığı bir palmiye yaprağı tutmaktadır. En son intercolumniada bulunan erkek figürü, kısa-khiton giyimlidir. Sol elinde kılıç; sağ elinde mızrak tutmaktadır. 

Lahdin diğer uzun yüzünde, tamamı cepheden betimlenmiş beş mitolojik figür bulunmaktadır. Bu yüz üzerindeki figür Narkisos’tur. En soldaki çıplak erkek figürünün sağ elinde mızrak; sol elinde girland ve başında defne yapraklarından çelengi bulunmaktadır. Soldan ikinci ve dördüncü intercolumnialar içindeki Eroslar yer almaktadır. Orta intercolumnia içinde, bir bacağını diğerinin üzerine atmış iki eli ile flüt tutan satyr bulunmaktadır. 

Dört sütun ile üç intercolumniaya ayrılmış kısa yüzlerde ayakta betimlenmiş birer kadın figürü bulunmaktadır. Sol tarafta bulunan kadın figürü, sol eli ile bir girland; sağ omzu üzerinde ve karnındaki sepetinde çiçekler yer almaktadır. Diğer kısa yüzde de aynı şekilde üç intercolumniaya ayrılmıştır. Her intercolumniada bir figür betimlenmiştir. 

Yararlanılan Kaynaklar

Asgari, N. (1977). Die halbfabrikate kleinasiatischer Girlandensarkophage und ihre Herkunft. AA (92): 329-380; Eraslan, Ş. ve Altın, A.A. (2021). Nikaia’dan (İznik) Alışılmışın Dışında Bir Sütunlu Lahit, OLBA, (XXIX): 269-286; Özgan R. & Altın, A. A. (2015). İznik / Nikaia’dan İkinci Bir Sütunlu Lahit, Mustafa Büyükkolancı’ya Armağan (ss. 485-504). İzmir: Ege Yayınları; Wiegartz, H. (1965). Kleinasiatische Säulensarkophage: Untersuchungen zum Sarkophagtypus und zu den figürlichen Darstellungen, Verlag Gebr. Mann; Waelkens, M. (1982). Dokimeion: Die Werkstatt der representätiven kleinasiatischen
Sarkophage-Chronologie und Typologie ihrer Produktion, Mann, Gebr.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Eraslan, Ş. ve Altın, A.A. (2021). Nikaia’dan (İznik) Alışılmışın Dışında Bir Sütunlu Lahit, OLBA (XXIX): 269-286.