Çok eski bir geçmişe sahip olan ve tarih boyunca birçok toplumda önem kazanmış bir içkidir. Hatta üzümün bitkisi olan asma, dünyanın en eski bitkilerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Tarihten bugüne üzüm dünyanın farklı bölgelerine yayılmış ve günümüzde birçok farklı üzüm çeşidi ortaya çıkmıştır. Bugün dünyada 20 bin kadar farklı üzüm çeşidinden bahsedilmektedir. İnsanoğlu üzümü kullanarak birçok farklı ürün üretmiştir. Bunların başında üzüm suyu, şıra, şarap, pekmez ve pestil gelmektedir. Ancak bu ürünler arasında şarabın ayrıcalıklı yeri reddedilemez bir gerçektir.

Şarabın tarihi hem çok eskilere dayanmaktadır hem de tarihte mistik bir önemi vardır. Antik dönemde toplulukların bağ ve şarap tanrıları karşımıza çıkmaktadır: Mısırlılar’ın Osiris’i, Yunanlılar’ın Dionysos’u, Romalılar’ın Bachus’u. Aynı zamanda Nuh peygamberin ilk üzüm yetiştiricisi ve ilk şarapçı olduğu birçok esere konu olmuştur. Bağcılık ve şarapçılığın belgelere dayalı tarihi ise Anadolu’da, Hazer kıyılarında ve Kafkaslar’da başlar ve şaraba ait belgeler MÖ 3500 yılına kadar uzanmaktadır. Son araştırmalar şarabın Ön Asya’nın nehir kıyılarında geliştiğini göstermektedir. Bu bölgede o zamanlar Arilerin yaşadığı ve şarap kültürünü başlatan ilk topluluk oldukları düşünülmektedir. Aynı zamanda, yapılan çalışmalar sonucunda Mısır’da MÖ 3500’lü yıllarına ait bağ, üzüm ve şarabı betimleyen eserler bulunmuştur. MÖ 3000’li yıllarda da bağcılığın Çin’de yaygın olduğu bilinmektedir. Ancak tarihin ilk büyük bağ ve şarap medeniyeti MÖ 1900’lü yıllarda Anadolu’ya gelen Hititlilerdir. Bugün şarap denince akla gelen Avrupa’nın ileri şarap ülkeleri Fransa ve İtalya’ya ise şarap MÖ 600’lü yıllarda ulaşmıştır.

Türkiye coğrafi konumu ile bağcılığa elverişli zengin toprak yapısına ve iklim koşullarına sahiptir. Bugün Türkiye bağ alanı bakımından dünyanın dördüncü büyük ülkesidir. Ancak ürettiği üzümün sadece yüzde 3’ünü şarap üretiminde kullanmaktadır.

Şarap, üzüm suyunun fermente edilmesi ile üretilen alkollü bir içkidir. Başlıca iki üzüm türü vardır: Beyaz üzüm ve siyah üzüm. İç yapıları son derece aynı olan bu iki üzüm türünün temel farkı siyah üzümün kabuğunun koyu renkli olması ve ağızda kuruluk hissi yaratan tanen maddesi içermesidir. Genel şarap üretimi özetle şu şekilde gerçekleşir: Bağbozumu zamanı üzümler toplanır, toplanan üzümler saplarından ayrılır. Sıkma işlemi gerçekleşir ve üzüm suyu elde edilir. Üzüm suyuna maya eklenir ve fermantasyon başlar. Bu aşamada maya, üzümün içinde bulunan şekeri yer ve fermantasyon sonucunda alkol ve karbondioksit oluşur. Sonrasında şarap preslenir ve tortusundan ayrılır. Şaraplar çelik tanklarda ya da meşe fıçılarda olgunlaştırılır. Son olarak şişelenir ve tüketime hazır hâle gelir. Kırmızı şarap ve beyaz şarap üretiminde temel farklılık üzüm sapları ayrılıp ezme işlemi yapıldıktan sonra gerçekleşen kabuk maserasyonu'na dayanır. Kırmızı ve roze şaraplarda üzüm suyu elde edildikten sonra, üzüm suyu üzümün kabuğu ile birlikte fermantasyon tankına konur çünkü kırmızı şaraba rengini veren kabuğudur. Roze şarapların da pembe renge sahip olması aynı sebepten kaynaklıdır ancak roze şarap yapımında kabuklar üzüm suyu ile sadece birkaç saat bekletilir ve fermantasyon üzüm kabukları olmadan tamamlanır.

Şarap konusunda önemli diğer bir nokta şarap tipleri ve stilleridir. Şarapların üç ana tipi vardır: Köpüksüz şaraplar, köpüklü şaraplar ve güçlendirilmiş şaraplar. Köpüksüz şaraplar, bilinen şarap üretim yöntemi ile yapılan, şarap denilince herkesin aklına gelen şarap tipidir. Genellikle yüzde 8 ila yüzde 15 alkol oranında olurlar. Köpüklü Şaraplar ise köpüren kabarcıklı şaraplardır. Bu şarapların köpüklü olmasının nedeni fermantasyon işlemi sırasında oluşan karbondioksit gazının şarapta hapsolmasından kaynaklıdır. Bu şarap tipinin en bilindik örneği Fransa’nın Champagne bölgesine ait olan şampanyadır. Güçlendirilmiş şaraplara üretimleri sırasında ekstra alkol eklenilir. Alkol oranları yüzde iki ila yüzde 15 arasındadır. Şarap tiplerinin yanı sıra şarap, farklı stillere de sahiptir. Genellikle, şarabın stilini rengi, yapısal karakteristikleri ve aroması belirler. Şarabın üç temel rengi vardır: Beyaz, kırmızı ve roze. Şarabın yapısal karakteristik özellikleri tatlılık, asidite, tanen, alkol ve gövdeden oluşur. Tatlılık, şaraptaki şeker varlığıdır. Sek şaraplarda hiç şeker yoktur ya da çok az vardır. Orta tatlı şaraplar orta şeker seviyesine sahip olan şaraplardır. Tatlı şaraplarda ise şeker seviyesi yoğundur.

Şüphesiz şarap, turizm üzerinde de önemli bir role sahiptir. Şarap turizmi, üzüm bağlarını ve şarap üretim tesisi ziyaretlerini kapsayan turistik bir harekettir. Yapılan araştırmalar, Türkiye’de de şarap destinasyonlarına yapılan turistik gezilerin arttığını ve turist sayısında önemli artışların olduğunu göstermektedir.