Kokteyl Servisi
Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama
-
2020
Kokteyl kavramının İngilizce karşılığı Cocktail'dir; İngilizce cock horoz, tail ise kuyruk anlamını taşımakta; Fransızca ve Almanca’da Cocktail şeklinde yazılmaktadır. Bazı kaynaklarda kelimenin kökeninin Kızılderililerden geldiği iddia edilmektedir. Kokteyl kavramı biçimsel bir ifade olarak alkol, şeker, su ve acı otlar, rahatlatan içki karışımı şeklinde 1806 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde The Balance adlı dergide tanımlandı. İlk kokteyl kitabı 1862 yılında Jerry Thomas tarafından yazıldı. Kokteyl, yaygın anlam olarak karışık içkidir. Kokteyl içkili toplantı anlamında da kullanılmaktadır. Kokteylin kaynağının nereden geldiği bilinmemektedir. Farklı kaynaklarda kokteyl ile ilgili farklı hikâyeler bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde horoz dövüşlerinden sonra ortağa çıkan hikâyelerin gerçeğe en yakın hikâye olduğu söylenmektedir. Amerika’da düzenlenen horoz dövüşlerinde kaybeden horozun renkli tüyleri koparılarak kazanan horozun sahibine hediye edildiği ve kutlamalar yapıldığı söylenmektedir. Bu kutlamalarda içilen içeceklere de kokteyl “Cocktail” (horoz kuyruğu) adı verildiği anlatılmaktadır. Bu nedenle kokteylin anavatanı olarak Amerika Birleşik Devletleri gösterilmektedir.
İçki karışımları insanlık tarihinde çok eskilere dayandırılmaktadır. Bazı kaynaklara göre, Mısır’da firavunların çeşitli içkileri karıştırarak tükettiği ve müşterilerine ikram ettikleri ifade edilmektedir. Bazı kaynaklarda MS II. yüzyılda İmparator Commodius tarafından hazırlanan karışımın ilk kokteyl olduğu ifade edilmektedir. İlk kokteyl bar 1951 yılında Londra’da, İngiliz Alexis Soyer tarafından açıldı. 1920’li yıllarda Amerika’da yaşanan içki yasakları nedeniyle banyo küvetinde damıtılarak elde edilen Bathup Gin adı verilen sert ve acı bir cin türü geliştirildi ve bu içkiyi tüketebilmek için çeşitli aroma vericiler ile meyve suları kullanıldı. Bu karışıma ise stinger adı verildi. Kokteyle dünya çapında ilginin Amerika’da gerçekleşen bu yasaklarla başladığı söylenmektedir. Kaynaklar incelendiğinde kokteylle ilgili farklı hikâyelere de rastlamak mümkündür.
Kokteyl servisinde; kullanılan içkiler, yardımcı içecekler, kullanılan araç-gereçler, bazı teknik hazırlıklar ve uygulamalar gerektirmektedir. Kokteyller hazırlanırken; ana içkiden ne kadar kullanılacağı, içkinin diğer içeceklerle nasıl karıştırılacağı, karışım sırasında hangi araç-gereçlerin kullanılması gerektiği, hazırlanan kokteylin hangi bardakta servis edilmesi gerektiği, servisi sırasında hangi garnitür ve süsleme malzemelerinin kullanılacağı, kokteylin hangi sıcaklıkta servis edilmesi gerektiği ile ilgili reçetelerin bulundurulması ve bu reçetelere uygun servis edilmesi gerekmektedir. Kokteyl hazırlığında kullanılacak temel alkollü ve alkolsüz içkilerin bilinmesi kokteyl servisinde oldukça önemlidir.
Kokteyl servisinde alkollü ana içki; viski, brendi/konyak, cin, tekila gibi içkilerdir. Çuruçao ve diğer likörler, sek ve tatlı vermutlar, şarap, şampanya yardımcı içkilerdir. Misket limon suyu, limon suyu, ananas ve portakal gibi meyve suları, meyve şurupları, bitterler, tonik, soda ve gazoz gibi gazlı içecekler yardımcı içeceklerdir. Bazı kokteyllerde sıcak-soğuk süt ya da su, kahve, çay kullanılır. Kokteyllerin servisinde en önemli yan malzeme ise farklı kullanım tür ve şekilleriyle; buzdur. Buz, kireçsiz ve berrak bir görünümde olmalıdır. Her zaman taze olarak kullanılması önemli olan buzun; küp, misket, kırık ve talaş gibi farklı çeşitleri bulunmaktadır. Servis sırasında buz kepçesi veya maşa kullanılmaktadır. Buz, hazırlanacak kokteyl reçetesine göre shaker veya mixing glassda hazırlanmaktadır. Kokteyl servisinde; tabasco ve bazı diğer soslar, krema, kakao, kahve, tuz, karabiber, kırmızıbiber, hindistancevizi, çikolata, yeşil zeytin, farklı renklerde kokteyl kirazları, pudra şekeri, toz şeker, kesme şeker, yumurta, taze nane yaprakları ve çeşitli meyve şurupları kullanılan yan malzemelerdir. Kokteyller shaker, mixing glass, blender ya da servis edileceği bardakta hazırlanmaktadır. Servis edileceği bardakta karıştırılması gereken kokteyller için reçetelerde build ifadesi bulunmaktadır. Kokteylin servis edileceği bardak, bardağın servise hazırlanması işlemi çok önemlidir. Bardakların kokteyl servisine hazırlanması da kokteyl servis sürecine dâhildir. Kokteyl sıcak servis edilmesi gerekiyorsa bardağın ısıtılması, soğuk servis edilmesi gerekiyorsa soğutulması gerekmektedir. Bazı kokteyllerin servis aşamasında kullanılan bardağın ağız kısmında, şeker ya da tuzdan halka oluşturmak gerekmektedir. Kokteyllerin servisine kullanılacak garnitür ve süslerin nasıl kullanılması gerektiği, kokteyl reçetesine uygun olmalıdır. Kokteyl servisinde kullanılacak meyveler, dilimli, kürdana takılı olarak bardakta yer alır, bazı ürünlerin yaprakları, plastik, kâğıt süslerde kokteyl bardaklarında kullanılır. Kokteyl servisinde bardaklarda lezzet ve sunum, süslemede abartıya kaçılmaması oldukça önemlidir.
Kokteyl servisinde jigger veya shut (şat) gibi ölçüler kullanılmaktadır. Jigger, kelime anlamı olarak küçük içki bardağı olup, onz esasına dayalı çift taraflı metal ölçü kabıdır. Jigger kabının bir tarafı 2.8 cl., diğer tarafı 5,6 cl sıvı alır. Türkiye’ de barlarda yaygın olarak jigger kullanılır. Shut ise kelime anlamı olarak birbirinden ayırandır. Barlarda iki cl. ve dört cl. hacminde boşluklara sahip shutlar kullanılmaktadır. Kokteyl servisinde reçetelerde belirtilen içkilere ve ölçülerine uymak gerekmektedir. Kokteyl servisinde taze meyve ve meyve sularının kullanımı da önemli bir konudur. Kokteyl servisinde soda veya diğer gazlı içecekler, ana ürün hazırlandıktan sonra üzerine eklenmektedir. Kokteyl, fazla bekletilmeden servis edilip, tüketilmektedir. Çok az alkol içeren ya da alkol içermeyen kokteyl benzeri “mokteyl” adı verilen kokteyller de bulunmaktadır.
Referanslar
Aktaş, A. ve Özdemir, B. (2012). İçki Teknolojisi. Ankara: Detay Yayıncılık; Millî Eğitim Bakanlığı (2005). Kokteyl Hazırlama Teknikleri 1. Antalya; Özgür, B. (1998). Bar ve Kokteyller. Antalya: İm Yayıncılık.