Kapadokya

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Kültürel Miras Destinasyonu İnanç Turizmi Destinasyonu

Eski metinlerde yer alan Katpatuka kelimesi ile karşılaştırılıyor. Farsça dilinde Güzel Atlar Ülkesi anlamına da gelen Katpatuka, Kapadokya Bölgesi için kullanılan bir isimdir. Katpatuka, farklı kaynaklarda farklı şekillerde adlandırılmasına rağmen, orjinali, batıda Ege Denizi'nden doğuda yüksek dağlara kadar, kuzeyde Karadeniz’den güneyde Toros Dağları’na kadar uzanan geniş Anadolu platosuna verilen bölgeyi tanımlamak için kullanılmıştır.

Kapadokya konum olarak Anadolu’nun ortasında yer alıyor. Bölgenin merkezi konumunda olan Nevşehir konum itibarı ile Türkiye’nin tam ortasında ve Konya kapalı havzasında bulunan Derinkuyu dışında, Orta Kızılırmak havzasında yer alıyor. Daha küçük bir alan olan kayalık Kapadokya ise Uçhisar, Göreme, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu, Kaymaklı, Ihlara ve çevresinden oluşuyor. Bu bölgeler Kapadokya’nın diğer bölgelerine göre daha fazla kaya oluşumlarına ve turizm yoğunluğuna sahiptir. Kapadokya Bölgesi’ndeki Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ jeolojik devirlerde aktif volkanik dağlardı. Volkanların püskürmeleri 10 milyon yıl önce başlayıp, iki milyon yıl öncesine kadar sürdü. Neojen gölleri altındaki yanardağlardan çıkan lavlar, platoda, göller ve akarsular üzerine 100-150 metre kalınlığında farklı sertliklerde tüf tabakası ve kil, kumtaşı, bazalt gibi farklı jeolojik kayaçları oluşturdu. Ana volkanlardan püsküren maddelerle şekillenen plato, şiddeti daha az olan küçük volkanların püskürmeleriyle sürekli değişime uğradı. Kızılırmak başta olmak üzere, akarsu ve göllerin tüf tabakasını aşındırması ile bölge bugünkü halini aldı. Bunlarla birlikte sel suları, rüzgar, erozyon gibi doğal olayların da etkisi ile oluşan bugün “peribacaları” olarak isimlendirilen şapkalı, konik biçimli, mantar biçimli, sütun ve sivri kaya şeklinde kaya oluşumlar meydana geldi.

Kapadokya Bölgesi prehistorik dönemden başlayarak, Hitit, Persler, Kapadokya krallığı, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi dönemlere ev sahipliği yaptı. Kapadokya; önemli ticaret yollarının içinde yer aldı, Hristiyanlar için önemli bir din merkezi olması, doğal oluşumları ve bugün oteller, çeşitli rekreatif faaliyetler ve turizm yatırımlarıyla tüm dünyada önemli bir destinasyon haline geldi. XIX. yüzyılın başlarında özellikle Fransızlar tarafından ilgi duyulan ve dikkat çekilen bir bölge olan Kapadokya, daha sonra İtalyan, Amerikan, Japon ve diğer milletlerden gelen turistler için önemli bir destinasyon olmaya başladı.

Kapadokya’nın merkezi konumunda olan Nevşehir ilinde yaklaşık 27 bin yatak kapasitesi bulunuyor ve 200'den fazla seyahat acentası hizmet veriyor. Kapadokya içinde yer alan diğer illerdeki yatak kapasitesi ile birlikte düşünüldüğünde bölge, önemli oranda taşıma kapasitesine sahiptir. Günümüzde sadece Nevşehir’deki müzelere giriş yapan ziyaretçi sayısı yaklaşık üç milyondur. Aksaray’da yer alan Ihlara’yı ise yılda yaklaşık 500 bin kişi ziyaret etmektedir. Bölgedeki yoğunluk, nisan-ekim ayları arasında daha fazla görülmektedir. Kapadokya Bölgesi’nde aynı zamanda Türkiye’nin en fazla ziyaret edilen müze ve örenyerleri bulunuyor. Bunlar arasında en önemlileri; Göreme Açık Hava Müzesi, Ihlara Vadisi, Derinkuyu ve Kaymaklı yeraltı şehri, Nevşehir-Hacı Bektaş Veli Müzesi’dir. Bunun yanında bölgede; Zelve-Paşabağlar Örenyeri, Özkonak ve Saratlı Kırkgöz yeraltı şehri ve Karanlık Kilise de en çok ziyaret edilen yerler arasındadır. Ayrıca bölgede önemli ve gezilmesi gereken yerler arasında; Soğanlı vadisi ve kiliseleri, Gülşehir Açıksaray müzesi, Avanos Yaşayan Miras Müzesi, Mustafapaşa, Devrent vadisi, Çavuşin, Ortahisar ve Uçhisar Kalesi, Narlıgöl ve Selime Katedrali bulunuyor.

Kapadokya Bölgesi daha çok kültür turizmi ile ön plana çıkan bir destinasyondur. Bunun yanında bölgede sağlık ve termal turizm (Kozaklı, Narlıgöl, Bayramhacı), kış turizmi (Erciyes ve Hasandağ), su sporları (Kızılırmak) gibi birçok turizm çeşidi yer alıyor. Özellikle Kapadokya bölgesi daha çok sıcak hava balonu ve peribacaları ile bilinen marka bir destinasyondur. Bunun yanında at biniciliği, bisiklet, atv ve safari turları, vadi ve doğa yürüyüşleri, kampçılık, halı dokumacılığı, taş işlemeciliği, seramik ve çömlek yapımı gibi birçok etkinlik bölgeye özgü ve en çok tercih edilen faaliyetler arasındadır. Kapadokya bölgesi önemli tarihi ile birlikte geniş bir mutfak kültürüne de sahiptir. Üzüm ve şarap bölge için marka olan diğer bir ürün olarak biliniyor. Ayrıca Kayseri mutfağı ile birlikte Kapadokya mutfağı; pastırma, mantı, testi kebabı, şarap, üzümden elde edilen yöresel ürünler, kabak çekirdeği ve diğer illere ait mutfak kültürü ile geniş bir yeme içme kültürüne de sahiptir.

Kapadokya bölgesi turizm işletme belgeli ve yıldızlı turizm tesislerinin yanında bölgeye özgü ve doğal oluşumlu birçok kaya-mağara oteli bünyesinde bulunduruyor. Ayrıca bölgede yeraltı ve yer üstü kaya mağaralarından oluşan otellerin yanında birçok restoran da bulunuyor. Bunun yanında bölgeye özgü konaklar ve eski evler yöreye özgü mimari ile restore edilip ziyaretçilerin konaklama ihtiyaçları için hizmet veriyor.

Yararlanılan Kaynaklar

Cimok, F. (1987). Cappadocia. İstanbul: A Turizm Yayınları; Gülyaz, E. ve Ölmez, İ. (1997). Kapadokya. Nevşehir: Seçil Ofset; Neşvehir Valiliği (2019). Nevşehir Coğrafi Yapı, http://www.nevsehir.gov.tr/kurumlar/nevsehir.gov.tr/ilimizrehber/2018yeni/cografi.pdf, (Erişim tarihi: 02.07.2019); Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). İstatistikler, https://nevsehir.ktb.gov.tr/TR-230424/istatistikler.html, (Erişim tarihi: 02.07.2019); Özalp Konyar, H. (2013). Kapadokya. İstanbul: TÜRSAB Kültür Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). Müze İstatistikleri, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-43336/muze-istatistikleri.html, (Erişim tarihi: 02.07.2019).