Helva Sohbetleri

Doğal ve Kültürel Miras

(Edirne, 1950’li yıllar - )

Kış aylarında yapılan kentin ileri gelenlerinin toplandığı etkinlikler sonunda helva yenen sohbetlerdir. Osmanlı döneminden beri kış aylarında Edirne’de düzenlenmektedir. Osmanlı döneminde toplantılar sıra toplantısı (Her zaman aynı kişilerin toplandığı sohbetlerde düzenleme ve masrafların sıra ile birer kişiye verilmesi) ve irfane toplantıları (masrafların katılanlar arasında bölüştürülmesi) olarak düzenlenmekteydi. Ancak bu toplantılar 1950’li yıllardan sonra yapılmamaya başlandı. Yakın zamanda kültürel hayata ve turizme kazandırma amacıyla helva sohbetleri tekrar düzenlenmeye başladı. İlk toplantı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün ev sahipliğinde 2009 tarihinde, ikincisi 26. 02. 2010 tarihinde, üçüncüsü 28. 12. 2012 tarihinde Yerel Tarih Grubu tarafından, 24. 01. 2013 tarihinde ve 23. 02. 2013 tarihinde Edirne Valiliği, 16. 04. 2013 tarihinde Trakya Üniversitesi tarafından gerçekleştirildi. Helva geceleri özellikle cuma geceleri yemek sonrası düzenlenmektedir. Helva sohbetlerinde erkeklerin rahatça hareket etmeleri için kadınlar evin bir diğer kısmına ya da yer yok ise başka evlere gönderilir. Ev o gece erkeklere ayrılır. Çoğunlukla evin olduğu semtte oturanlar, bazen de uzaktaki dost ve ahbaplar davet edilir. Gençler ve yaşlılar ayrı odalarda toplanır. Misafirler akşam yemeğinden sonra helva sohbetleri toplantısına gelmeye başlar. Davetliler gelmeden önce helva yapılır. Davetlilerin gelmesiyle birlikte oyunlar veya yerel halk türkülerinin söylenmesine başlanır. Taklitler yapılır, masallar anlatılır, güzel sesliler, def, darbuka, zilli maşa ve saz alanlar bulunur. Alaturka musiki aletleri eşliğinde eski ve yerel Rumeli türküleri okunur. Helva sohbetlerinde oynanan oyunlar; fincan oyunu, yüzük nasıl aranır, 18 sayı yazmak, kâtiplik kıyafeti, arişna oyunu gibi oyunlar oynanır. Helva sohbetlerinin tekrar canlandırılmaya çalışılmasının ana amacı turistik bir ürün haline getirilmesi, yöresel folklorun tanıtımı, unutulmaya yüz tutan ananelerin hatırlatılmasıdır.

Edirne Helva Sohbetleri 2013 yılından itibaren yapılmamaktadır. Oluşturduğu potansiyel ile turistik bir ürün olması, Edirne’de konaklamalı turizme katkı sağlayacağı, gündüz seansları da yapılırsa ilgi çekebileceği etkili bir organizasyon olacaktır. Sohbetler, Edirne destinasyonun marka ve imajına katkı sağlaması, geceleme sayısının artması ve turizm çeşitlendirmesine katkı sağlaması bakımından önemli bir turistik etkinlik olarak değerlendirilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bulut, C. (2010). Edirne’de Helva Sohbetleri Tekrar Canlanıyor, http://www.edirnetarihi.com/index.php/2010/11/02/edirnede-helva-sohbetleri-tekrar-canlaniyor/, (Erişim tarihi: 20.10.2019); Kazancıgil, R. (1993). Edirne Helva Sohbetleri ve Kış Gecesi Eğlenceleri. Edirne: Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi; Soyyanmaz, İ. H. (2003). Destan-ı Edirne: Destan Tarzı Edirne Halk Tarihi. Edirne: Eser Matbaacılık.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kazancıgil, R. (1993). Edirne Helva Sohbetleri ve Kış Gecesi Eğlenceleri. Edirne: Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi.