Edirne

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Kentsel Destinasyon Kültürel Miras Destinasyonu

Geçmiş ve günümüzü harmanlayarak gelişen rekabet ortamında değişime uyumlu modern bir kent yaklaşımı ile fark yaratan, kültürel ve tarihsel değerleri ön plana çıkan Avrupa’ya sınır bir kenttir. Türkiye’de Marmara Bölgesi’nin Trakya bölümünde bulunan Edirne, kuzeyde Hasköy, doğuda Tekirdağ ve Kırklareli, güneyde Ege Denizi ve Çanakkale, batıda Evros ile çevrilidir. Ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayanıyor. Sahip olduğu zengin kültürel ve tarihi değerler ile aynı zamanda bir turizm şehridir. Geneli düzlük bir yapıda olan Edirne ilinde yükseltiler 500 metreyi aşmadığından ilde dağ bulunmuyor; rakımı ortalama 41 metredir. 2020 yılının verilerine göre nüfusu 407.763’dür. Edirne ilinde Merkez, Enez, Keşan, Havsa, İpsala, Meriç, Lalapaşa, Süloğlu ve Uzunköprü ilçeleri bulunuyor. İlde Türkiye’deki en büyük sınır kapısı Kapıkule ile birlikte İpsala, Pazarkule, Uzunköprü ve Hamzabeyli sınır kapıları olmak üzere toplam beş sınır kapısı bulunuyor.

Edirne, Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmasından dolayı birçok kültürel ve tarihi esere sahiptir. Edirne’de yer alan Tunca ve Meriç nehirleri, Şarköy ilçesinde bulunan Granoslar alanının ekolojik yapısı, Saros Körfezi kıyı şeridi, Kakava festivali ve yöresel birçok lezzete sahip olduğundan bölgede kültür turizmi, kıyı turizmi, inanç turizmi, gastronomi turizmi, festival turizmi, av turizmi ve özel ilgi turizmi çeşitleri yapılabilmektedir. Somut ve soyut birçok değere sahip olan Edirne ilinde; Selimiye Camii, Sultan II. Bayezid Külliyesi, Sağlık Müzesi, Makedonya Saat Kulesi, Eski Camii, Üç Şerefeli Camii, Muradiye Camii, Edirne Sarayı, Bedesten, Meriç, Arda ve Tunca köprüleri, Semiz Ali Paşa ve Arasta çarşıları, Ekmekçizade Ahmet Paşa Kervansarayı, Rüstem Paşa Kervansarayı, Edirne Evleri gibi önemli tarihi yapılar bulunuyor. Her yıl Mayıs ayının ilk haftasında Kakava Şenlikleri ile Hıdrellez Festivali ve her yıl Temmuz ayında Kırkpınar Yağlı Güreşleri düzenleniyor. Aynalı süpürge, meyve sabunu, Edirnekari gibi kendine özgü el sanatları hediyelik eşya ürünleri meşhurdur. En tanınan yöresel yiyecekleri; ciğer tava, Edirne peyniri, Edirne köftesi, badem ezmesi, devai misk helvasıdır.

Edirne’nin turizm arzı ve talebi verilerine göre, 2019 yılında destinasyonda konaklama yapan yerli ve yabancı ziyaretçi sayıları bakanlık belgeli tesislerde 237.521 kişi ile geceleme sayısı 318.488 ve belediye belgeli tesislerde 344.559 ile geceleme sayısı 643.881’dir. Edirne ili turizm arzı çerçevesinde Şubat 2021 itibariyle işletme belgeli 28, belediye belgeli 97 konaklama tesisi yer alıyor. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi 8.447’dir. Ayrıca yatırım belgeli toplamda 1.510 yatak kapasiteli altı tesis bulunuyor. Bölgede 25 A grubu seyahat acentası faaliyet gösteriyor.

Edirne, Avrupa’yı Asya’ya bağlayan bir köprü özelliğindeki güçlü karayolu ve demiryolu altyapısı, havayolu ve liman bağlantıları ile önemli bir geçiş güzergâhıdır. İstanbul, Anadolu ve Ortadoğu’yu Avrupa’ya bağlamakta olan kara ve demiryolları Edirne’den geçiyor. Edirne ilinde, Yunanistan sınırında üç, Bulgaristan sınırında iki olmak üzere beş sınır kapısı bulunuyor. Edirne’nin İstanbul’a ve İstanbul havalimanına uzaklığı 230 kilometredir. Ayrıca Edirne’ye 150 kilometre uzaklıktaki Trakya Bölgesi’nin tek havalimanı Tekirdağ-Çorlu Havalimanı havayolu ulaşımı için kullanılıyor.

Edirne, İstanbul ve Bursa illerinden sonra tarihi eser zenginliği açısından üçüncü ilimizdir. Geçmişte geçirdiği depremler, dört istila ve iki büyük yangın ile bölgedeki tarihi eserlerin çoğunun kaybolmasına rağmen müze şehir özelliğindedir. İlde Osmanlı Türk kültürüne ışık tutan 612 tarihi eser bulunuyor. 2011 yılında Selimiye Camii ve Külliyesi Dünya Kültürel Miraslar listesine (UNESCO) dahil edildi. Bütün bu kültürel ve tarihi eserler ilin kültür turizmine önemli katkı sağlıyor. Bunların yanında Avrupa’daki en büyük havralardan biri, Sv. Konstantin Elana Kilisesi, İtalyan Kilisesi, Bulgar Kilisesi ve Bahai gibi farklı inançlara ait çeşitli kültürel öğeler de bulunuyor. 92 yıl kadar Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapan ve ilgili her döneminde Osmanlı’nın en stratejik şehirleri arasında yer alan Edirne’de, İslami inanca yönelik eserler ağırlıktadır. Osmanlı Devleti, bir Türk-İslam devleti olmasına rağmen inanç özgürlüğü sunarak hoşgörülü davranış sergilediğinden farklı dini düşünce sahipleri özgürce yaşayarak dini yapılar inşa etti. Dini mekân ve yapıların çeşitliliği bu sebeple artış gösterdi. İlde üç büyük semavi dinden; İslamiyet, Hristiyanlık ve Musevilik inancına özgü yapıların yanında Bahailik dinine ait yapılar da yer aldı. Bu yapılar ilde inanç turizminin gelişim göstermesini sağladı. Edirne’nin diğer bir önemli kültürel öğesi de Trakya Üniversitesi'nin bünyesinde yer alan ve 2004 yılında Avrupa Konseyi’nce Avrupa Müze Ödülü’nü alan II. Bayezid Külliyesi-Sağlık Müzesi’dir. Sağlık Müzesi ayrıca Avrupa Kültür Mirası Birliği’nce Mükemmellik Kulübü’ne kabul edildi. Bu müze Edirne’de Selimiye Camii’nden sonra en çok ziyaret edilen ikinci değer olarak bölge turizmi açısından oldukça önemlidir.

2010 yılı itibariyle İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası listesi'ne UNESCO tarafından dahil edilen Geleneksel Kırkpınar Yağlı Güreşleri Edirne’de 658 yıldır gerçekleştirilmektedir. Ayrıca baharın kutlaması olarak kabul gören ve Edirne ilinde gerçekleştirilen Hıdırellez Şenlikleri de 2017’de aynı listeye dahil edildi.

Edirne sınırları içerisinde yer alan Saros Körfezi’nin kumsalı, rüzgâra karşı korunaklı ve çok geniş bir kıyı yapısına sahiptir. Türkiye ile Yunanistan arasındaki konumu ve Meriç Deltası ile birlikte doğal peyzaja sahiptir. 27 kilometre uzunluğundaki Saros Körfezi kıyı kumulu Türkiye’nin en önemli kumul alanlarındandır. Saros Körfezi'nin balık türleri ve kumulun bitki örtüsü bu kıyı alanına özgüdür. Kıyı alanı yelkencilik, sörf, dalış, amatör balıkçılık ve yüzme gibi çok sayıda faaliyete ev sahipliği yapabilecek özelliğe sahiptir. Milli park alanı ve Gala Gölü doğal peyzajı ile çekiciliği yüksek ve korunaklı sulak alanlardandır. Ayrıca Ergene, Meriç, Tunca ve Arda nehirleri turizm bakımından oldukça önemli bir potansiyel taşıyor. Doğa, kuş gözlemciliği ve bitki gözlemciliği, sportif olta balıkçılığı bu nehirleri özel ilgi turizmi ve rekreasyon için çekici hâle getiriyor. Ayrıca Edirne’de avcılık faaliyetlerinin tarihi de oldukça eskidir.

Edirne ili Osmanlı’nın saray şehri olmasından dolayı çeşitli yemek kültürlerinin de merkezi olma özelliği taşımaktadır. Kültürlerin geçiş yolunda bulunan Edirne’de, Balkanlara Anadolu’nun yemek zenginliğini taşıyan Türkler, Rumeli geleneklerinin ve bölgesel niteliklerin bir araya gelmesiyle zengin bir mutfak kültürü oluşmuştur. Edirne mutfağında, tarımla uğraşan kırsal kesimin genellikle çok olmasından dolayı et ve hamur işlerinin daimi olarak yerini koruduğu görülüyor. Çorbalar, hamur işleri, etli yemekler, tatlılar, reçeller, çeşitli içecekler, şerbetler ve turşular Edirne’nin önemli gastronomi ürünlerindendir.

Referanslar

Akay, B., Tokatlı, C. ve Aksoy, M. (2017). Kırklareli ve Edirne İllerine Yönelik Bir Turizm Potansiyeli Değerlendirme Çalışması, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 89-102; Boyacıoğlu, E. Z. (2018). Edirne’deki Konaklama İşletmelerinin Turizm Arz Kapasitesinin Belirlenmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2): 273-295; Erdoğan, E. ve Kuter, N. (2010). Edirne Kenti Kültür Varlıklarının Kent Estetiği Açısından Değerlendirilmesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3): 137-145; TÜİK (2021), Nüfus İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2020-37210, (Erişim tarihi: 19.02.2021); Seyahat Acentesi Arama, http://yatirimisletmeleruygulama.kultur.gov.tr/Acente.Web.Sorgu/Sorgu/acentesorgu, (Erişim tarihi: 19.02.2021); Turizm İstatistikleri, https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html, (Erişim tarihi: 19.02.2021); Kültür ve Turizm Bakanlığı (2021); Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201131/tesis-istatistikleri.html, (Erişim tarihi: 19.02.2021).