Hasanabdal Kaplıcası

Konaklama Tesisi Termal Tesis - Kaplıca

Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki önemli kaplıcalardan biri olan Hasanabdal Kaplıcası, Van Gölü Havzası’nın kuzeydoğu kesiminde yer almaktadır. Erciş ilçesinin Hasanabdal ve Doğancı köyleri arasında olup, idari bakımdan Doğancı Köyü sınırları içindedir. Kaplıcaya Erciş Şehri’nden 23 kilometrelik karayolu (asfalt) ile ulaşılmaktadır. Deniz seviyesinden 1.890 metre yüksekliktedir. Yükseltisi 3000 metreyi aşan volkanik Aladağlar kütlesi üzerinde bulunmakta ve Zilan Çayı Vadisi’ndeki termal kaynaklar üzerinde yer almaktadır. Bu termal kaynaklar, Zilan Çayı Vadisi’ni takip eden ve NE-SW doğrultusunda uzanan Şor fayına bağlı olarak meydana geldi. Bu fay, Taşkapı (Şor) Köyü’nden başlamakta Hasanabdal Köyü’nün güneyine kadar devam etmektedir.

İki sıcak su kaynağı mevcuttur. Bunlardan biri Erkek Hamamı, diğeri Kadın Hamamı kaynağıdır. Erkek Hamamı kaynağının debisi 0.4 litre/saniyedir. Bu kaynağın suyunun sıcaklığı 66 ⁰C’dir. Kadın Hamamı kaynağının debisi 0.3 litre/saniye, sıcaklığı ise 64 ⁰C’dir. Bu iki kaynağın debileri toplamı 0.7 litre/saniye (42’dir lt/dakika). Her iki kaynak da fiziksel sınıflandırma açısından hipertermal, bir maden suyu olarak nitelendirilmektedir. Yani bu sular çok sıcak sular olarak kabul edilmektedir. Adı geçen kaynaklar kimyasal sınıflandırma bakımından ise Sodyum, Bikarbonat, Klorür ve Hidrojen Sülfürlü sulardandır. Her iki kaynağın esas katyonlarını Na+, Ca++, K+, Mg++ , esas anyonlarını ise Cl- , HCO3 – (Bikarbonat), SO4-- (Sülfat) oluşturmaktadır. Kaynaklar karbondioksit (CO2) ve az miktarda kükürtlü hidrojen de ihtiva etmektedir. Kaynakların suları tuzlu ve sodyumlu (C4S4) sular grubunda değerlendirilmektedir. Kaynakların total mineralizasyonları ise dört grama yakındır. Kaplıca kaynak suları tıbbi bakımdan tuzlu, bikarbonatlı kalevi sular sınıfına girmektedir. Mağmatik mineraller açısından zengin olan kaynaklardan kronik iltihaplı romatizmal hastalıklardan ve cilt hastalıklarından şifa bulmak amacıyla faydalanılmaktadır.

Yörede Germav olarak adlandırılan sıcak su kaynaklarından yüzyıllardan beri yararlanılmaktadır. Nitekim, Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Hasanabdal Kaplıcası sularından Van Gölü havzası ve yakın çevresinden çadır ve yiyecekleriyle gelen insanların yararlandığını ifade etmektedir. Yakın bir zamana kadar yararlanılan bu kaynaklardan Van, Bitlis, Ağrı, Muş, Siirt, Batman ve Hakkari yörelerinden gelen ziyaretçiler faydalanmaktaydı. Daha önceleri Doğancı Köyü Muhtarlığı tarafından işletilen ve son derece iptidai şartlarda hizmet veren kaplıca tesisleri, 2004 yılı itibarıyla 10 yıllığına yap-işlet-devret modeli ile özel bir şirkete devredildi ve yeniden tamir edilerek daha modern bir hale kavuşturuldu. Kaplıca tesisleri içerisinde biri kadınlar için biri de erkekler için olmak üzere altıxaltı metre ebadında iki havuz bulunmaktaydı. Erkek ve kadın havuzlarının soyunma odaları, duş ve tuvalet alanları mevcuttu. Kaplıcada 10 adet özel banyolu oda da yer almaktaydı. Bu özel odalar; oturma odası, ikixiki metre ebadındaki havuzu, tuvaleti lavabosu ile nispeten temiz ve rahat bir hizmet sunmaktaydı. Bunların yanında kaplıcada ikixüç metre ebadında iki ayrı özel havuz da mevcuttu. Kaplıcada bir adet market, bir adet kafeterya, bir adet dinlenme salonu vardı.

Ancak günümüzde kaplıca alanındaki jeotermal su kaynakları atıl durumdadır. Yörede Hasanabdal jeotermal kaynakları yanında Zilan Çayı Vadisi’nde büyük bir jeotermal potansiyelin olduğu yapılan bilimsel çalışmalarla tespit edildi. Bu potansiyelin tespit edilmesi amacıyla farklı noktalarda bulunan ve yüksek sıcaklığa (sıcaklığı 100 °C nin üzerinde olan) ve yüksek debiye sahip jeotermal kaynaklar tespit edilerek analizleri yapıldı. Dolayısıyla yörede kaplıca turizmi için büyük bir potansiyel mevcuttur. Yüzyıllardan beri Van Gölü Havzası ve yakın çevresindeki insanlar tarafından yararlanılan bu jeotermal alanda yeniden daha kapsamlı ve daha modern bir kaplıca tesisinin inşa edilmesi (gerekli tüm tedbirler alınarak), yörenin kaplıca turizmi ve dolayısıyla kalkınması açısından önem arz etmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Ağralı, B. (1966). Erciş-Zilan Bölgesinin (Van İli) Jeolojisi ve Linyit İmkânları. Ankara: M.T.A. Enst. Rapor No: 3766; Elmastaş, N.(2002). Hasanabdal Kaplıcası (Erciş / Van), Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 6; Evliya Çelebi (Türkçeleştiren: Zuhuri Danışman) (1970). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Cilt.6. İstanbul: Kardeş Matbaası; Karamanderesi, İ.H., Can, A.R., Coşkun, B., Güner, A., Çağlav, F., Polat, Z., Tarakçıoğlu, H. ve Yıldırım, T. (1984). Zilan Deresi (Van-Erciş) Jeolojisi ve Jeotermal Enerji Olanakları (Yayımlanmamış rapor). Ankara: M.T.A. Enst. Rapor No:7793; Yenal, O., Usman, N., Bilecen, L., Kanan, E., Öz, G., Tonce, B., Göksel, S. A., Alkan, H., Sezginer, N., Yassa, K., Uyar, A. (1976). Türkiye Maden Suları-5 (Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Kürsüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Elmastaş, N.(2002). Hasanabdal Kaplıcası (Erciş / Van), Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 6.