Gıda
Kavram
-
2019
Türk Dil Kurumu’na göre “besin” kelimesi ile eş anlamlı bir kelime olarak ifade edilmektedir. Doğrudan insan tüketimine sunulmayan canlı hayvanlar, hasadı yapılmamış bitkiler, tedavilerde kullanılan tıbbi ürünler, kozmetikler, tütün ve tütün mamulleri hariç insanlar tarafından yenilen, içilen, işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş her türlü maddeyi ifade etmektedir. “Yenilebilir, beslenmeye elverişli her tür madde, azık, besin gibi kavramlarla da ifade edilen, yaşamımızı devam ettirebilmek için gereksinim duyulan inorganik ve organik kimyasal maddeleri topluca belirten terim” şeklinde de tanımlanmaktadır.
Gıdalar, insan sağlığını tehdit edecek düzeyde kirlenebilmektedir. Sağlıklı bir şekilde yaşamak için besleyici değerini kaybetmemiş, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan temiz, bozulmamış besinlerin tüketilmesi gerekmektedir. Bazı gıdaların “doğal” yollardan hastalıkların önlenmesi ve tedavisindeki etkinliğinin bilimsel olarak ortaya konulması ile birlikte sağlığın korunmasında beslenme desteği önemlidir. Besinler, bir canlının ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri içermektedir.
Gelişmiş ülkelerde gıda konuları ile ilgili olarak benimsenen temel ilke, tüketicilerin sağlıklı ve nitelikli gıdalarla beslenerek hastalıklardan korunmasına yönelik gıda alımında gıda hijyeninin sağlanmasıdır. Dünyada gıda ve gıda tüketimine ilişkin sorunlar her geçen gün artmaktadır. Bu sorunların başında gıda güvenliğinin sağlanamaması gelmektedir. Gıda güvenliği ile ilgili tehlikeler; çevre kirliliğinin artması, toplumların değişen tüketim alışkanlıkları, toplu gıda ve yemek üretiminde artış, eğitim ve gelir seviyesinin düşüklüğü, yetersiz mevzuatlar ve uygulamada yaşanılan sıkıntılar, gıdaların saklama süresinin artırılması için katkı maddelerinin kontrolsüz kullanımı, kontrol dışı gıda üretimi, denetimin yetersizliği, gıda üretiminde yeni teknolojilerin kullanımı, nüfus artışı şeklinde açıklanabilir. Yaşamın temel maddesi olan gıdalar, çiftlikten çatala kadar geçen aşamalarda gıda güvenliğinin yeterince sağlanamaması nedeniyle zararlı hâle gelerek sağlık için gizli bir tehlike oluşturabilir.
Referanslar
Bulduk, S. ve Bulduk, E. Ö. (2014). Gıda ve Personel Hijyeni. Ankara: Detay Yayıncılık; Erken, O. (2010). Gıda Kaynaklı Tehlikeler ve Güvenli Gıda Üretimi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53: 220-235; TDK (1932). Türk Dil Kurumu Sözlükleri; Önçel, S., Güldemir, O. ve Yayla, Ö. (2018). Mutfak Uygulamaları (İşletme ve Eğitim Rehberi). Ankara: Detay Yayıncılık.