Çukur (Norşin) Kaplıcası

Konaklama Tesisi Termal Tesis - Kaplıca

Bitlis’in Güroymak (Norşin) ilçesinin kuzey kesiminde yer alıyor. Kaplıca alanı, Güroymak’a 10 kilometre mesafededir. Bu saha, Nemrut volkanının batısına tekabül eder. Çukur kaynakları, Nemrut Dağı'nın sistemi ile Muş Ovası’nın kesiştiği yerdedir. Bu kesimde teşekkül eden Mazik ve Germav domları mevcuttur. Çukur jeotermal kaynakları Germav Tepe’nin kuzeyinde yaklaşık E-W istikametinde uzanan fayın üzerinde sıralanmaktadır. Jeotermal su kaynakları magmatik kökenlidir. Jeotermal alanda E-W yönünde uzanan hat üzerinde 13 kaynak gelişmiştir. Kaynakların debileri 10-12 l/sn arasında değişmektedir. Debi bakımından Bitlis’teki en büyük jeotermal alandır. Kaynakların sıcaklıkları ise 37,5-39°C arasındadır. Sıcak sular kaynakların çıkış noktaları üzerinde birikmektedir. Kaynakların önünde 40-50 metre çapında bir gölet teşekkül etmiştir. Bu gölet alanında biriken kaynak suları Muş Ovası ve çevresinin sularını toplayan Karasu’ya karışmaktadır.

Çukur jeotermal kaynak suları fiziksel sınıflandırma açısından izotermal maden suyu olarak nitelendirilmektedir. Yani bu sular orta sıcaklıktaki sular olarak kabul edilmektedir. Adı geçen kaynak suları kimyasal sınıflandırma bakımından ise, bikarbonat, sodyum, magnezyum, kalsiyum, bromür ve demirli sulardandır. Kaynaklar karbondioksit de ihtiva etmektedirler. Kaynakların total mineralizasyonları ise litrede 3 grama yakındır. Çukur kaynak suları tıbbi bakımdan bikarbonatlı kalevi sular sınıfına girerler. Kaynaklar vücut hararetinde bir termaliteye sahiptirler. Bu kaynak suları karaciğer, safra yolları, hazım sistemi üzerinde etkilidir. Kaynak sularından romatizmal hastalıklar ile cilt hastalıklarının tedavisi için faydalanılmaktadır.

Çukur sıcak su kaynaklarından mayıs-eylül arasındaki dönemde faydalanılmaktadır. Daha önce Güroymak özel idaresi tarafından modern sayılabilecek bir kaplıca tesisi inşa edildi. Bu tesiste 21 adet soyunma odası, 8x8 metre ebadında ve birbuçuk metre derinliğinde bir havuz bulunmaktadır. Ancak, günümüzde kaplıca tesisi bakımsızlıktan tahrip oldu ve kullanılamaz hâle geldi. Jeotermal alanda batıda yer alan kaynakların önünde meydana gelen gölet suyundan erkekler banyo yaparak yararlanmaktadır. Doğudaki kaynak üzerinde inşa edilen havuzdan ise kadınlar faydalanmaktadır. Günümüzdeki yararlanma şekli gelişigüzel ve iptidai bir tarzdadır. Kaynaklar sıcaklık ve debi özellikleri bakımından kaplıca turizmi yanında balık üretimine de elverişlidir.

Yararlanılan Kaynaklar

Elmastaş, N. (2008). Bitlis İli Jeotermal Su Kaynakları. Doğu Coğrafya Dergisi, 19: 89-104; Erişen, B., Akkuş, İ., Uygur, N. ve Koçak A. (1996). Türkiye Jeotermal Envanteri. Ankara: MTA Genel Müdürlüğü yayınları; Güner,Y. (1984). Nemrut Yanardağı’nın Jeolojisi, Jeomorfolojisi ve Volkanizmasının Evrimi, Jeomorfoloji Dergisi, 12: 23-65; Ülker, İ. (1988). Türkiye’de Sağlık Turizmi ve Kaplıca Planlaması. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, No: 1006; Yenal, O., Usman, N., Bilecen, L., Kanan, E., Öz, G., Tonce, B., Göksel, S.A., Alkan, H., Sezginer, N., Yassa, K. ve Uyar, A. (1976). Türkiye Maden Suları-5 (Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri). İst. Üniv. Tıp Fakültesi Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Kürsüsü, İstanbul.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Elmastaş, N. (2008). Bitlis İli Jeotermal Su Kaynakları, Doğu Coğrafya Dergisi, 19: 89-104.